2519
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
بریکس به دنبال ایجاد واحد پولی مشترک مثل یورو
روسیه ریال می‌خرد!
همدلی| روابط سیاسی و اقتصادی ایران و روسیه در سال‌های اخیر با توجه به تحولات بین‌المللی و نیازهای داخلی هر دو کشور به‌ویژه در مواجهه با تحریم‌های غربی، روندی رو به رشد را طی کرده است. هر دو کشور تلاش کرده‌اند از طریق همکاری‌های اقتصادی و سیاسی، وابستگی خود را به کشورهای غربی کاهش داده و در عرصه‌های مختلف به هم‌افزایی برسند. روابط سیاسی میان ایران و روسیه تاریخی طولانی دارد که به دوران امپراطوری‌های پیشین بازمی‌گردد، اما در دوران معاصر، این روابط به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، وارد فاز جدیدی شده است. روسیه و ایران به عنوان دو قدرت منطقه‌ای در مسائل مرتبط با امنیت و ثبات خاورمیانه، نقش‌های مهمی ایفا کرده‌اند. همکاری‌های سیاسی در حوزه‌هایی نظیر مسائل سوریه از نمونه‌های بارز این مشارکت‌ها است.
به زعم موافقان روابط دو کشور؛ روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، بارها از نفوذ خود برای حمایت از منافع ایران در عرصه بین‌المللی، به‌ویژه در موضوعات هسته‌ای و تحریم‌ها استفاده کرده است. از سوی دیگر، ایران نیز در برخی موضوعات کلیدی منطقه‌ای، از مواضع روسیه حمایت کرده و این رویکرد باعث نزدیکی بیشتر دو کشور شده است.
در حوزه اقتصادی هم همکاری‌های ایران و روسیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با اعمال تحریم‌های اقتصادی از سوی کشورهای غربی علیه هر دو کشور، تلاش‌ها برای گسترش همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف اقتصادی، از جمله انرژی، حمل و نقل و کشاورزی شدت گرفته است. ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز جهان و روسیه به عنوان یکی از بازیگران اصلی این حوزه، به دنبال گسترش همکاری‌های انرژی، به‌ویژه در زمینه صادرات گاز طبیعی هستند. پروژه‌های مشترک در حوزه انرژی، نظیر طرح‌های توسعه میادین نفت و گاز در ایران و همکاری‌های مرتبط با فناوری‌های انرژی هسته‌ای از دیگر جنبه‌های این همکاری اقتصادی است.
ایران و روسیه هر دو در سال‌های اخیر به دنبال تعمیق همکاری‌های خود با بلوک بریکس (BRICS) بوده‌اند که متشکل از کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است. این بلوک که به عنوان یک ائتلاف اقتصادی و سیاسی مطرح است، با هدف تقویت همکاری‌های جنوب-جنوب و ایجاد نظم جهانی جدید که کمتر به غرب وابسته باشد، شکل گرفته است. روسیه به عنوان یکی از اعضای بنیان‌گذار بریکس نقش کلیدی در این بلوک دارد و ایران نیز با درخواست عضویت در این ائتلاف به دنبال افزایش نفوذ خود در معادلات جهانی است.
ایران و روسیه در مواجهه با تحریم‌های غرب به دنبال بازارهای جدید و جایگزین برای تقویت اقتصاد خود هستند. عضویت در بریکس و همکاری نزدیک با اعضای این بلوک می‌تواند به دو کشور کمک کند از انزوای اقتصادی خارج شوند و فرصت‌های جدیدی برای تجارت و سرمایه‌گذاری ایجاد کنند. یکی از مباحث مهمی که در میان اعضای بریکس مطرح شده، ایجاد یک واحد پولی مشترک است که بتواند جایگزینی برای دلار آمریکا در تجارت بین‌المللی باشد. این اقدام، به عنوان پاسخی به تسلط دلار بر اقتصاد جهانی و تلاش برای کاهش وابستگی به نظام مالی غربی، مورد توجه قرار گرفته است.
ایران و روسیه هر دو از این ایده حمایت کرده‌اند، چرا که تحریم‌های مالی و محدودیت‌های دسترسی به سیستم‌های مالی بین‌المللی مانند سوئیفت، به طور جدی بر اقتصاد این کشورها تأثیر گذاشته است. یک واحد پولی مشترک، مشابه یورو می‌تواند به اعضای بریکس کمک کند از تحریم‌های اقتصادی غرب دوری کنند و تجارت‌های بین‌المللی خود را با سهولت بیشتری انجام دهند.
قرار است روسیه ریال بخرد
در این راستا عضو هیات رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه گفت: در تجارت ایران و روسیه معامله با ارزهای دو کشور کم‌وبیش برقرار است و اکنون بخشی از معاملات با روبل تسویه‌حساب می‌شود و بانک مرکزی ایران روبل خریداری می‌کند، همچنین قرار است در آینده بانک مرکزی روسیه نیز ریال را خریداری و نگهداری کند.
کامبیز میرکریمی، عضو هیات رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه درباره احتمال شکل‌گیری یک پلتفرم برای تسویه پرداخت‌های فرامرزی در میان کشورهای عضو بریکس گفت: پیش‌تر روسای جمهور چین، برزیل و روسیه به عنوان اعضای تاثیرگذار بریکس پیشنهاد داده بودند که در تجارت میان کشورهای عضو، دلار و یورو حذف و واحد پولی جدیدی جایگزین این دو شود و در همین راستا گزینه‌هایی مطرح شد، از جمله اینکه یک واحد پول جدید بین کشورها ایجاد شود و یا اینکه واحد پولی یکی از کشورها که ثبات بیشتری نسبت به دیگران دارد ملاک عمل در معاملات قرار بگیرد.
او افزود: البته در تجارت ایران و روسیه معامله با ارزهای دو کشور کم‌وبیش برقرار است و اکنون بخشی از معاملات با روبل تسویه‌حساب می‌شود و بانک مرکزی ایران روبل خریداری می‌کند، همچنین قرار است در آینده بانک مرکزی روسیه نیز ریال را خریداری و نگهداری کند، با این حال شماری از شرکت‌های ایرانی در معامله با روس‌ها از سیستم بانکی موجود میان روسیه و ایران استفاده نمی‌کنند و تسویه‌حساب را به واسطه یک شرکت مستقر در کشور سوم و اغلب امارات انجام می‌دهند و دلیل آن هم اختلاف بین ارزش رسمی ارزها در سامانه نیما با قیمت ارز در بازار آزاد ایران است، ضمن اینکه موجودی روبل در ایران بیشتر از موجودی ریال در روسیه است زیرا صادرات ایران به روسیه کمتر از واردات ایران از روسیه است.
میرکریمی ادامه داد: معامله با روبل تنها میان ایران و روسیه برقرار نیست و هندوستان و روسیه نیز با روبل و روپیه معامله دارند؛ روسیه حتی بانک‌های کوچکی را در چین انتخاب کرده و شرکت‌های روس حساب‌های غیرمقیم در این بانک‌های چینی باز کرده‌اند و بازرگانان از طریق این بانک‌ها تسویه‌حساب تجاری خود را بر مبنای پول ملی روسیه انجام می‌دهند.
عضو هیات رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه تصریح کرد: بنابراین ایجاد یک واحد پولی مشترک میان اعضای بریکس شدنی است و می‌تواند اتفاق مثبتی قلمداد شود البته روابط اقتصادی کشورهای عضو این گروه هنوز ابعاد زیربنایی پیدا نکرده و هنوز نمی‌توان از آن به عنوان یک سازمان اقتصادی یاد کرد، با این حال اوضاع از اراده جدی کشورهای عضو حکایت دارد و می‌توان بر توسعه تجارت منطقه‌ای و ایجاد یک پلتفرم برای تسویه پرداخت‌های فرامرزی مبتنی بر همین اراده امیدوار بود.
او در پاسخ به اینکه واکنش آمریکا نسبت به تضعیف ارز این کشور در کشورهای عضو بریکس چه خواهد بود، اظهار کرد: به هر حال وقتی آمریکا از ارز قدرتمند خود به عنوان یک ابزار سیاسی استفاده می‌کند دور از انتظار نیست که کشورها برای ریسک‌گریزی تلاش کنند ابزار جدیدی برای تسویه‌حساب‌های تجاری خود پیدا کنند و چین، برزیل، تا اندازه‌ای هند، روسیه و ایران انگیزه زیادی برای این ریسک‌گریزی دارند.
میرکریمی در پایان به ایلنا گفت: در صورتی که کشورهای عضو بریکس یک واحد پولی مشترک میان خود ایجاد کنند بازرگانان ایرانی می‌توانند ریسک معامله با صرافی‌ها و هزینه بالای مبادلات را دور بزنند اما لازمه تحقق این امر در ایران وجود نداشتن یک بازار غیررسمی ارز و به عبارت دیگر تک‌نرخی بودن ارز در کشور است.