رستم آواز و ترانه

همدلی| ستاره قاسمی: موسیقی خراسان یکی از غنی‌ترین و متنوع‌ترین موسیقی‌های سنتی ایران است که ریشه‌های عمیق فرهنگی و تاریخی در این منطقه دارد. این موسیقی نه‌تنها نمایانگر احساسات و روحیات مردم خراسان است، بلکه به‌عنوان زبانی جهانی توانسته ارتباط عمیقی با شنوندگان برقرار کند. زیبایی‌های موسیقی خراسان و تأثیر استادانی که این هنر را با شیوه‌های سنتی و بدون تحصیلات آکادمیک حفظ کرده‌اند، وصف‌ناشدنی است. موسیقی خراسان با استفاده از سازهای متنوعی مانند دوتار، سه‌تار، تنبور و دهل شناخته می‌شود. هر یک از این سازها ویژگی‌های خاص خود را دارند و نواختن آنها احساسات مختلفی را منتقل می‌کند.
ملودی‌های خراسانی عموما بر اساس مقامات خاصی بنا شده‌اند که هر یک داستان‌ها و احساسات منحصر به فردی را روایت می‌کنند. این مقامات شامل شور، ماهور، سه‌گاه و نوا هستند که با ایجاد ترکیب‌های مختلف، حس و حال ویژه‌ای به موسیقی می‌بخشند. اشعار موسیقی خراسان به‌ویژه در نغمه‌های عاشقانه و عرفانی، از زیبایی و عمق خاصی برخوردار هستند. این اشعار معمولا از شاعران بزرگ مانند فردوسی، حافظ و مولانا الهام گرفته و البته با بهره‌گیری از اشعار فولکلور، روح و جان مردم خراسان را به تصویر می‌کشند.
تلاش استادان قدرنادیده برای حفظ موسیقی خراسان
موسیقی خراسان به‌ویژه در قرن‌های اخیر به همت استادانی زنده مانده است که بدون تحصیلات آکادمیک و از طریق شیوه‌های انتقال سینه به سینه، این هنر را حفظ کرده‌اند. این استادان با عشق و علاقه به موسیقی، نه تنها مهارت‌های خود را به نسل‌های جدید منتقل کرده‌اند، بلکه به‌عنوان نگهبانان این هنر، در حفظ هویت فرهنگی منطقه نقش بسزایی ایفا کرده‌اند. بسیاری از استادان موسیقی خراسان، به‌ویژه در روستاها و مناطق دورافتاده، با نواختن و آموزش سازهایی مانند دوتار و تنبور به حفظ این هنر کمک کرده‌اند. آنها اغلب از خانواده‌های هنرمند و در عین حال فقیر آمده‌اند و از کودکی با این موسیقی آشنا شده‌اند.
اجرای زنده موسیقی در مجالس شادی، عزاداری و جشنواره‌های محلی یکی از مهم‌ترین شیوه‌های حفظ و ترویج موسیقی خراسان است. این اجراها نه‌تنها فرصتی برای ابراز هنر نوازندگان فراهم می‌کند، بلکه به شنوندگان امکان می‌دهد با فرهنگ و آداب و رسوم منطقه آشنا شوند. استادان موسیقی خراسان به‌عنوان معلم، به تربیت نسل‌های جدید پرداختند و از طریق جلسات خصوصی و گروهی، مهارت‌های نوازندگی و آوازی را به هنرجویان آموزش دادند. این نوع آموزش با تمرکز بر یادگیری تجربی و حفظ میراث فرهنگی به تداوم هنر موسیقی خراسان کمک کرده است.
موسیقی خراسان با زیبایی‌ها و غنای فرهنگی خود، نه‌تنها بخشی از هویت این منطقه است، بلکه به‌عنوان میراثی جهانی شناخته می‌شود. تلاش استادانی که این موسیقی را بدون تحصیلات آکادمیک و از طریق شیوه‌های سنتی حفظ کرده‌اند، نشانه‌ای از عشق و تعهد به فرهنگ و هنر است. امید است که این هنر ارزشمند همچنان در دل‌های نسل‌های آینده زنده بماند و به جهانیان معرفی شود.
ستاره درخشان آرام گرفت
فرامرز رستمی یکی از نوازندگان برجسته دوتار و چهره‌های تأثیرگذار موسیقی خراسان بود که به خاطر استعداد و هنر خود در عرصه موسیقی محلی و سنتی ایران شناخته می‌شد. دوتار به‌عنوان ساز قدیمی و محبوب در خراسان، نمایانگر فرهنگ و تاریخ غنی این منطقه است و فرامرز رستمی با نواختن این ساز به ترویج و حفظ این هنر کمک شایانی کرد
فرامرز رستمی از سنین کودکی تحت تأثیر موسیقی محلی و نواهای دوتار قرار گرفت. او آموزش‌های ابتدایی خود را از استادان محلی دریافت کرد هو به‌سرعت در نواختن دوتار مهارت پیدا کرد. رستمی با اشتیاق به یادگیری و حفظ آثاری از استادان بزرگ، به‌ویژه در موسیقی مقامی، ادامه داد و به یکی از نام‌آورترین نوازندگان دوتار تبدیل شد. سبک نوازندگی فرامرز رستمی ترکیبی از تکنیک‌های سنتی و نوآوری‌های شخصی بود. او توانست با تسلط بر ساز دوتار، نواهای اصیل و دلنشینی را خلق کند که شنوندگان را به عمق فرهنگ خراسان می‌برد. استفاده از ضرباهنگ‌های متنوع و درک عمیق از ملودی‌های محلی از ویژگی‌های بارز نوازندگی او بود.
نقش بی‌بدیل در ترویج موسیقی خراسان
فرامرز رستمی نه‌تنها به‌عنوان یک نوازنده، بلکه به‌عنوان یک فرهنگ‌ساز نیز شناخته می‌شد. او با برگزاری کنسرت‌ها و شرکت در جشنواره‌های موسیقی، به ترویج دوتار و موسیقی خراسان پرداخت و جوانان را به یادگیری این ساز ترغیب کرد. همچنین رستمی به حفظ و انتقال میراث فرهنگی این منطقه کمک کرده و نامی ماندگار از خود بر جای گذاشت.
رستمی به‌عنوان یکی از بزرگان موسیقی خراسان، با نوازندگی بی‌نظیر و تلاش برای حفظ و ترویج دوتار، سهم بسزایی در غنای فرهنگی و هنری این منطقه داشت. او به‌عنوان یک الگو برای نسل جوان، نه‌تنها در زمینه موسیقی، بلکه در حفظ هویت فرهنگی و ملی، تأثیرگذار بود. رستمی دارای مدرک درجه یک هنری در بخش ترانه‌خوانی بوده و افتخارات هنری فراوانی داشت. او در شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران، در بخش «ترانه‌خوانی» موفق به دریافت درجه یک هنری شد. این هنرمند بزرگ که البته بسیاری از جوانان حتی نامش را نشنیده بودند، سرانجام روز دوشنبه، ۲۳ مهر دار فانی را وداع گفت و به آسمان پر کشید. محمود سالاری معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله معدود افرادی بود که در پیامی درگذشت استاد و هنرمند پیشکسوت موسیقی خراسان شمالی را تسلیت گفت. در بخشی از پیام او آمده است: «با طنین ماندگار آواز و ترانه، پاکی واحه را به گستره فرهنگ عامه خراسان پیوند داد».