نیمی از جهان در تور پشه خطرناک

همدلی| گروه اجتماعی: با وجود هشدارهای داده شده، به نظر می رسد تب دانگی در جهان رشد تصاعدی خاصی را به خود گرفته است کمااینکه رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت نیز از ابتلای ۴۰۰ میلیون نفر در سال به تب دانگی خبر داده و گفته است: در حال حاضر ۱۲۸ کشور درگیر این بیماری شده‌اند که نسبت به سال ۱۹۶۰ با درگیری ۱۰ کشور، آمار چشمگیری است.
تخمین زده می‌شود سالانه ۴۰۰ میلیون عفونت دانگی در سراسر جهان اتفاق بیفتد که حدود ۹۶ میلیون آن به بیماری منجر می‌شود. بیشتر موارد در مناطق گرمسیری جهان رخ می‌دهد.
دنگ نوعی بیماری شدید و شبیه آنفولانزا است که نوزادان، کودکان خردسال و بزرگسالان را مبتلا می‌کند، اما بندرت باعث مرگ می‌شود. علائم معمولاً به مدت ۲-۷ روز، پس از یک دوره نهفته ۱۰-۴ روز پس از گزش پشه آلوده، ادامه دارد. سازمان بهداشت جهانی دانگ را به ۲ دسته عمده طبقه بندی می‌کند: دانگ (با / بدون علائم هشدار دهنده) و دانگ شدید. طبقه بندی فرعی دنگی با یا بدون علائم هشداردهنده برای کمک به پزشکان در زمینه درمان بیماران تریاژ برای بستری در بیمارستان، اطمینان از مشاهده دقیق و به حداقل رساندن خطر ایجاد دنگ شدیدتر طراحی شده است.
طبق گفته یک عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی و همچنین متخصص بیماری‌های عفونی، در حال حاضر درمانی برای تب دنگی وجود ندارد و دارو‌ها تنها برای تسکین درد تجویز می‌شوند.
او با اشاره به اینکه تب دنگی یک بیماری ویروسی است که از طریق گزش پشه‌های آلوده به ویروس دنگی به انسان منتقل می‌شود، گفت: علائم آن شامل تب بالا، درد‌های شدید عصلانی و مفصلی، سردرد، راش پوستی، و در برخی موارد حالت تهوع و استفراغ است.
شیوع در ایران
در گذشته سابقه بیماری تب دنگی در کشور وجود نداشته است. بلکه این بیماری در کشور‌های همسایه از جمله پاکستان و هندوستان و بعضی از کشور‌های آسیا شیوع پیدا کرده است.
وی افزود: همچنین با بارندگی شدیدی که طی ایام اخیر در دبی اتفاق افتاد و ماندن آب در سطح محلات این منطقه، سبب انتشار پشه آئدس و بیماری تب دنگی در آن کشور شد و به دنبال این موضوع تعداد زیادی از مسافران ایرانی که در دبی به سر می‌برند نیز به این بیماری دچار شدند.
ابتلای نیمی از جهان
بنابر اعلام وزارت بهداشت، شهنام عرشی با اشاره به اینکه تب دنگی بیماری ویروسی است که توسط پشه منتقل می‌شود، اظهار کرد: این بیماری از سال ۲۰۱۹ به عنوان ۱۰ تهدید اصلی بشر از سوی سازمان بهداشت جهانی مطرح شده و شایع‌ترین بیماری است که از طریق ناقلین محلی منتقل می‌شود.
وی افزود: حدود ۲۰ درصد از بیماران علامت دار خواهند بود؛ بنابراین موضوع مهم، بی‌علامت بودن حدود ۸۰ درصد بیماران مبتلا به این بیماری است و حجم بیشتر انتقال توسط افراد بدون علامت صورت می‌گیرد. ۴۰ تا ۵۰ درصد از جمعیت کره زمین در مواجهه با این نوع پشه هستند و این رقم سال به سال به دلیل تغییرات آب و هوایی، افزایش میانگین دما و آمار سفر‌ها افزایش می‌یابد.
عرشی تصریح کرد: سال گذشته میلادی، بیشترین موارد گزارش شده این بیماری در دنیا به ثبت رسید و اپیدمی فراگیر در آمریکای جنوبی نیز بسیار وسعت زیادی داشت. در کشور‌های اروپایی هم پشه ناقل اصلی بیماری aedes albopictus وجود دارد. بر اساس گزارش‌ها آسیای جنوب شرقی، منشاء اصلی این پشه و بیماری بوده است.
رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد موارد بیماری در آسیای جنوب شرقی بوده است، گفت: در سال‌های گذشته در اندونزی، بنگلادش، هندوستان و تایلند این بیماری بسیار دیده شده است؛ البته کشور‌هایی مثل سنگاپور تجربه بیشتری برای مقابله با این بیماری دارند.
وی ادامه داد: طبق مقایسه نقشه سال ۲۰۱۱ با نقشه سال گذشته شاهد گسترش بیشتر این بیماری در کشور‌هایی همچون آمریکای جنوبی، چین و استرالیا هستیم و برخی کشور‌های حاشیه خلیج فارس نسبت به ثبت این بیماری اقدام نکرده‌اند که این موضوع نگران کننده است. البته اعلام ما به سازمان بهداشت جهانی از عواقب آینده این اپیدمی و جهت‌گیری کشور‌های حاشیه خلیج فارس نسبت به کشور جلوگیری خواهد کرد.
عرشی در خصوص عامل اصلی این بیماری عنوان کرد: Aedes aegypti پشه مهاجم‌تری از نوع دیگر است که در ایران نیز بیشتر وجود دارد. به دلیل فیزیولوژی این پشه توصیه ما به مردم این است که به محض حضور در مناطق آلوده دو ساعت اول صبح و دو ساعت مانده به غروب با لباس پوشیده تردد داشته باشند.
به گفته عرشی، دو روز قبل از ایجاد علامت بالینی و دو روز بعد از شروع تب احتمال انتقال وجود دارد. انتقال بیماری از پشه به انسان و انسان به پشه نیز صورت می‌گیرد و انتقال انسان به انسان از طریق انتقال خون یا سرنگ آلوده، مادر به جنین و پیوند اعضا خواهد بود. همچنین طول عمر این پشه‌ها یک تا چهار هفته است، پشه‌های بالغ هر یک تا دوساعت یک خونخواری و به طور متوسط در طول عمر خود ۴۰ تا ۵۰ خونخواری انجام می‌دهد.
دنگی در تهران
تب دنگی انتقال فرد به فرد ندارد. تاکنون گزارش‌های در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری شمال و جنوب کشور همچون بندرعباس، بوشهر، هرمزگان ثبت شده است، اما گزارشی از شیوع بیماری دنگی در تهران وجود ندارد.
ورود بیماران مبتلا به تب دنگی از امارات
دکتر حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز در این رابطه اظهار داشت: نظام مراقبت پشه آئدس در سال ۹۵ درکشور تشکیل شد؛ در حالی که این پشه در ایران وجود نداشت. نظام مراقبت در سال ۹۸ توانست تخم پشه آئدس را در بندر لنگه کشف کند. نظام مراقبت در زمانی که تشکیل شد، دستورالعمل‌های درمانی مربوط به تب دنگی را مطرح کرد و این موضوع در کانون توجه سازمان بهداشت جهانی قرار گرفت. همچنین ایران نخستین کشوری بود که توانست پشه آئدس را کشف کند؛ در حالی که بیماری تب دنگی در ایران وجود نداشت.
۲۶ اردیبهشت امسال متاسفانه تعدادی از بیماران مبتلا به تب دنگی از امارات وارد کشور شدند و طی چند هفته تعدادی بیمار مبتلا به تب دنگی در تعدادی از استان‌های جنوبی شناسایی شد. این پشه گزش و خون‌خواری را انجام می‌دهد و پیش از اینکه خون‌خواری را انجام دهد یک ماده تولید می‌کند که آن ماده آلوده است.
یک بیماری که می‌تواند تبدیل به پاندمی شود باید گزارش شود، اما امارات درباره شیوع این بیماری گزارشی ارائه نداده بود. از ۲۶ اردیبهشت تا به امروز، ۱۳۸ نفر به تب دنگی مبتلا شده‌اند که از این تعداد فقط ۷ نفر در داخل مبتلا و مابقی وارداتی هستند. از پاکستان ۴ مورد و بنین و عمان هرکدام یک مورد و امارات نیز ۱۲۵ مورد ابتلا به کشور وارد شده‌اند. تا اوایل خرداد ماه، هیچ مورد انتقال داخلی نداشته‌ایم. در این بازه زمانی نیز یک نفر به دلیل ابتلا به تب دنگی فوت کرده است.
تعداد ۷ مورد ابتلای داخلی بیانگر این است که بیماری را به خوبی کنترل کرده‌ایم. پشه آئدس در بندر خمیر و شهرستان سیریک در استان بوشهر شناسایی شد، اما در حال حاضر پشه در این شهر‌ها وجود ندارد. وضعیت تب دنگی در کشور امارات مساعد نیست به نحوی که بیمارستان ایرانیان در این کشور هیچ تخت خالی ندارد.
پشه «آئدس ایجیبتی» در استان‌های بوشهر، هرمزگان و سیستان‌وبلوچستان کشف شده است. عمده موارد استان سیستان و بلوچستان مربوط به شهر چابهار است. همچنین پشه «آئدس آروپکتوس» در استان‌های شمالی کشور از جمله گیلان کشف شده است. منشاء ورود و بیماری‌هایی که توسط این دو پشه ایجاد می‌شود نسبت به یکدیگر متفاوت است. این بیماری در کشور‌های فرانسه و ایتالیا نیز طی سال‌های گذشته اتفاق افتاده است.
دکتر فرشیدی با بیان اینکه واکسن بیماری تب دنگی در حال سپری کردن مراحل کارآزمایی بالینی است، اظهار کرد: واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته است. البته ایران به واکسن تب دنگی نیاز ندارد؛ واکسن برای کشور‌هایی است که شرایط نامساعدی دارند.
به گفته وی پس از اینکه بیماری تب دنگی در بندر لنگه شناسایی شد ۲۰ درصد از ظرفیت بیمارستان این شهر به این بیماری اختصاص یافت.
درمان بی درمان
طبرسی یک عضو هیأت علمی دانشگاه، با بیان اینکه در حال حاضر درمانی برای تب دنگی وجود ندارد و دارو‌ها تنها برای تسکین درد تجویز می‌شوند، گفت: ۹۵ درصد موارد خود به خود برطرف شده و تنها ۵ درصد از مبتلایان به بیماری تب دنگی به نوع وخیم بیماری دچار می‌شوند.
وی توصیه کرد که افراد در صورت مسافرت به کشور‌های عربی و داشتن علائم به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند تا تست ویروس از آن‌ها گرفته شود.
متخصص بیماری‌های عفونی گفته است که فعلاً مشکل و نگرانی در داخل کشور نداریم. در جنوب کشور به خصوص استان‌های هرمزگان و بوشهر و استان‌های شمالی به دلیل اینکه گزارش‌هایی ثبت شده به شهروندان توصیه می‌کنیم که دقت بیشتر به خرج دهند و حتماً به بهداشت محیط خود توجه کنند و مکان‌های مستعد برای زندگی این حشرات از جمله مکان‌هایی که باعث ماندگاری آب راکد می‌شود مانند لاستیک‌های مستعمل، زیر گلدان‌ها و یا کولر‌های آبی را کنترل کنند.