صد سال شیدایی

همدلی| سارا حیدرنژاد: برگزاری نمایشگاه تصویرگری به مناسبت زادروز استاد محمدابراهیم باستانی پاریزی در خانه هنرمندان ایران، فرصت مناسبی است تا نگاهی عمیق‌تر به شخصیت و آثار این استاد برجسته تاریخ‌نگاری و ادبیات معاصر ایران داشته باشیم. باستانی پاریزی نه تنها به عنوان تاریخ‌نگار و پژوهشگری برجسته شناخته می‌شود، بلکه تأثیر شگرف او بر ادبیات و فرهنگ ایران نیز نقشی حیاتی در شکل‌گیری نگاه امروز ما به تاریخ و هویت ملی ایفا کرده است.
نمایشگاه «تصویرگری برای صد سالگی استاد» که به همت مؤسسه فرهنگی هنری «آینه‌داران دوران» در خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود، به مناسبت زادروز این استاد بزرگ است. باستانی پاریزی در ۳ دی‌ماه ۱۳۰4 در پاریزِ سیرجان متولد شد و پنجم فروردین 1393 در تهران چشم از جهان فرو بست. به همین مناسبت، این رویداد فرهنگی با نمایش آثار مختلف هنری، به معرفی ابعاد مختلف شخصیت علمی و فرهنگی او می‌پردازد.
باستانی پاریزی از پیشگامان تاریخ‌نگاری و ادبیات معاصر ایران بود که در آثارش همواره در تلاش بود با استفاده از روایات تاریخی و فرهنگی، تحلیلی نو از تاریخ ایران ارائه دهد. او با تکیه بر پژوهش‌های علمی، شیوه‌ای نوین در تاریخ‌نگاری ایرانی به کار گرفت که موجب شد نگاه‌های جدیدی به تاریخ و فرهنگ ایران معاصر شکل گیرد.
تأثیرات باستانی پاریزی بر ادبیات ایران
ابراهیم باستانی پاریزی در تاریخ‌نگاری ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. او علاوه بر تألیفات مختلفی که در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران منتشر کرد، به‌ویژه در زمینه تاریخ‌نگاری اجتماعی و فرهنگی، توانست جایگاهی برجسته در عرصه ادبیات ایران پیدا کند. مهم‌ترین اثر او «از پاریز تا پاریس»، سفرنامه‌ای بوده که هشت سفر داخلی و خارجی او را روایت می‌کند و البته حاوی «واج‌آرایی» جالب توجهی نیز میان زادگاه او با پایتخت فرانسه است. باستانی پاریزی با نثر شیوا و جامع خود به زبان فارسی، جایگاه خاصی در ادبیات معاصر ایران یافت.
باستانی پاریزی از رویکردهای علمی و تاریخی به تحلیل وقایع پرداخت و تلاش کرد همواره به دور از جانبداری‌های سیاسی، تاریخ ایران را از منظر اجتماعی و فرهنگی بررسی کند. او در نگارش آثارش نه تنها به تحلیل مسائل تاریخی پرداخت، بلکه گامی اساسی در راستای حفظ و تثبیت هویت فرهنگی و ملی ایران برداشت.
نگاهی جدید به تاریخ و هویت ایران
محمدابراهیم باستانی پاریزی با استفاده از شیوه‌های نوین تاریخ‌نگاری و پرداختن به مسائل فرهنگی، تأثیری بسزا بر تاریخ‌نگاری ایران گذاشت. او در آثارش همواره بر این باور بود که تاریخ ایران باید از منظر اجتماعی و فرهنگی بررسی شود، نه صرفا بر اساس حاکمان و رویدادهای سیاسی. این رویکرد او به تاریخ‌نگاری، موجب شد نگاهی جدید به تاریخ و فرهنگ ایران شکل گیرد که در آن، فرد ایرانی و جامعه ایرانی در بطن تاریخ قرار داشتند. او با استفاده از زبان ساده و قابل فهم، تاریخ را برای مردم عادی هم قابل دسترس ساخت. این ویژگی آثار باستانی پاریزی، او را به یکی از محبوب‌ترین تاریخ‌نگاران ایران تبدیل کرد که توانست همواره کنار متخصصان تاریخ، با زبان ادبیات و فرهنگ ایران ارتباط برقرار کند. او همچنین نویسنده، موسیقی‌پژوه، پژوهشگر، شاعر و استاد دانشگاه بود و نشان درجه یکم دانش را دریافت کرد.
این نمایشگاه که به مناسبت زادروز محمدابراهیم باستانی پاریزی در خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود، فرصتی است تا نه‌تنها آثار او در عرصه تاریخ‌نگاری مورد بررسی قرار گیرد، بلکه به زندگی و شخصیت علمی او نیز پرداخته شود. در این نمایشگاه، که از ۲۲ آذر تا ۳ دی ۱۴۰۳ در گالری‌های «استادمیرمیران»، «پاییز» و «زمستان» خانه هنرمندان ایران برگزار خواهد شد، آثار هنری متعددی با الهام از شخصیت و آثار باستانی پاریزی به نمایش در می‌آید.
همچنین در مراسم اختتامیه این رویداد، جوایز «آینه‌داران دوران» به برگزیدگان بخش رقابتی اهدا خواهد شد. این جایزه به پاس گرامیداشت مقام علمی و فرهنگی استاد باستانی پاریزی و به منظور تشویق هنرمندان و پژوهشگران جوان در عرصه‌های مختلف هنری و فرهنگی اهدا می‌شود.
باستانی پاریزی نه تنها به عنوان تاریخ‌نگاری معتبر، بلکه به عنوان پیشگامی در استفاده از ادبیات برای انتقال مفاهیم فرهنگی و اجتماعی شناخته می‌شود. آثار او همچنان در دانشگاه‌ها و مراکز علمی معتبر تدریس می‌شود و تأثیراتش بر تاریخ‌نگاری و ادبیات ایران همچنان ادامه دارد. به مناسبت صد سالگی تولد او، برگزاری نمایشگاهی به این عظمت، فرصتی ارزشمند است تا دوباره با آثار و اندیشه‌های او آشنا شویم و از تأثیر شگرف او بر ادبیات و فرهنگ ایران بهره‌مند شویم.