«همدلی»به دنبال هشدارهای اخیر مسئولان بررسی میکند
افزایش 100درصدی مسمومیتهای گازی
همدلی| گروه اجتماعی: با وجودیکه همزمان با افزایش و توسعه شبکه گازرسانی به نقاط مختلف کشور و کاهش استفاده از بخاریهای نفتی و گازی وسایر وسایل قدیمی گرماساز، انتظار میرفت از امار مسمومیتهای ناشی از استفاده بی ضابطه از این وسایل گرماساز کاهش پیدا کند، آمار و ارقام و اظهارات مسئولان حمایت از عکس این تصور را دارد. بطوریکه طی چند روز گشته وزیر بهداشت و رئیس اورژانس کشور نسبت به افزایش تصاعدی لیست مسمومیتهای ناشی از استفاده از وسایل گرماساز به شدت اظهار نگرانی کرده و هشدار دادهاند!
یکی از شایعترین مسمومیتها با گاز CO در فصول سرد سال است. مونوکسید کربن در اثر سوختن ناقص کربن در گاز شهری و سایر سوختها تولید میشود که آرام و آهسته جان افراد را میگیرد و به قاتل خاموش شهرت دارد. مهمترین نکته برای پیشگیری و درمان به موقع آشنایی کامل با علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن است. این گاز بدون رنگ و بو به سختی قابل تشخیص است و از علائم و تاثیرات آن بر بدن انسان میتوان به وجود آن پی برد. در صورت مواجهه با این گاز علائم متعددی در بدن ظاهر میشود که به دو دسته علائم مواجهه با سطح پایین و سطح بالای گاز مونوکسید تقسیم بندی میشود که بیشتر با لولههای بخاری خراب شکل میگیرد. علائم اولیه مسمومیت با گاز مونوکسید کربن با غلظت کم به شرح زیر است: سردرد و زدن نبض قوی بر روی شقیقه، حالت تهوع و استفراغ، سرگیجه، مشکل در تنفس و تنگی نفس، خستگی و بی حالی، شکم درد و مشکل در سیستم بینایی.
از دریچه آمار
به گفته مریم اخگری؛ رئیس گروه کنترل و تضمین کیفیت آزمایشگاههای سازمان پزشکی قانونی کشور، در پنج ماه نخست سال جاری ۲۵۶ مورد فوت در اثر مسمومیت با گاز CO در کشور گزارش شده، آنهم در شرایطی که فصل سرد آغاز نشده که استانهای تهران(۴۴ مورد)، خراسان رضوی(۲۷ مورد)، اصفهان(۱۹ مورد)، کرمانشاه(۱۷ مورد) بیشترین موارد فوت ناشی از مسمومیت با این گاز سمی را دارند. او گفته است: «تمام وسایلی که پدیده احتراق در آنها رخ میدهد در صورت وجود نداشتن اکسیژن کافی میتوانند به عنوان عامل تولید کننده گاز منواکسید کربن مطرح باشند، احتراق ناقص گاز شهری و سایر عواملی که به عنوان سوخت استفاده میشوند مانند زغال و چوب که در شومینه مورد مصرف قرار میگیرند از منابع تولید گاز منواکسید کربن هستند.»
کدام استانها؟
اخگری با اشاره به آمار مرگ و میر با این کشنده خاموش در کشور، مسمومیت با گاز منوکسید کربن در سال ۱۴۰۰ منجر به فوت ۸۳۹ نفر شده است که از این تعداد ۶۳۱ مرد و ۲۰۸ زن بودند و این آمار مربوط به ۳۱ استان کشور است. در سال ۱۴۰۱ تعداد افراد فوتی در اثر مسمومیت با گاز منواکسید کربن با رشد ۸.۸ درصدی به ۹۱۳ نفر (۶۹۹ مرد و ۲۱۴ زن) افزایش پیدا کرد و استان تهران پیشتاز بیشترین مرگ براثر مسمومیت با گاز منواکسید کربن در سال ۱۴۰۰ (۱۸۴ مورد، ۱۴۴ مرد و ۴۰ زن)، سال ۱۴۰۱ (۱۱۳ مورد، ۸۵ مرد و ۲۸ زن) است و در در پنج ماه نخست سال ۱۴۰۲ حدود ۴۴ نفر که از این تعداد ۲۹ مرد و ۱۵ زن بودند، به دلیل مسمومیت با منواکسید کربن در تهران فوت کردند. بیشترین تعداد فوتی در پنج ماه نخست سال جاری در ماههای فروردین با ۸۴ مورد و اردیبهشت با ۷۹ مورد بوده است. تعداد موارد فوت در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ افزایش حدود دو برابری نسبت به اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ (۳۹ مورد) را نشان میدهد، در پنج ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲ گزارشی از فوت هموطنانمان در استانهای آذربایجان غربی، ایلام، سمنان و سیستان و بلوچستان دیده نمیشود.
از کاهش تا افزایش!
بابک یکتاپرست، سخنگوی سازمان اورژانس کشور، اما در گفت و گو با خبرنگار «همدلی» میگوید: براساس آخرین آمارها مسمومیت با گاز مونوکسید کربن نسبت به سال گذشته تقریبا 100 درصد افزایش داشته است. این درحالی است که تا همین دو ماه قبل، این آمار 18 درصد نسبت به مدت مشابه آن کاهش داشته است.
وی با ذکر اینکه آمار فوتیها در این بازه زمانی ۴۵ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است میگوید: جالب اینجاست که آمار یک ماهه اول پاییز حکایت از افزایش ۴۸ درصدی مسمومیتها داشت ولی با کمپینها و اطلاع رسانی و آگاه سازی که از طریق رسانهها و فضای مجازی صورت گرفت، خوشبختانه این آمار کاهش محسوسی داشت.
اما در این دو ماهه کدام استانها در بالای لیست مسمومیتهای گازی قرار داشتهاند؟ سوالی که یکتا پرست در پاسخ به آن میگوید: براساس گزارشهای دریافتی استانهای تهران، خراسان رضوی و البرز بیشتر تعداد مسمومیت با گاز را داشتهاند. همچنین براساس همین گزارشها ۸۷ درصد مسمومیتهای گازی دو ماهه اخیر مربوط به نقص لوله کشی در وسایل گرمایشی منازل و ساختمانهای مسکونی بوده است و ۵ درصد به مراکز صنعتی بر میگشته است . در این میان ۲ درصد از مسمومیتها نیز ناشی از روشن کردن وسایل گرمایشی و یا آتش در چادرهای کمپهای گردشگری و ۲ درصد هم ناشی از گازگرفتگی خودروهایی که در پارکینگها درجا کار میکنند بوده است.
با این حال همچنان یک سوال اساسی باقی است. اینکه چرا بعد از این کاهش 18 درصدی به یکباره رشدی 100 درصدی را داشته است؟ سوالی که یکتاپرست در پاسخ به آن به همدلی میگوید: براساس بررسیهایی که انجام شده؛ دلیل آن مراسمهای آیینی و سنتی در شهرهای کوچک و بخصوص روستاها بوده است. به زبان ساده، در روستاهای یاد شده، مردم برای برگزاری این مراسمها در تکایا و مساجد جمع میشوند و به دلیل معیوب بودن سیستم گرمایشی آنها – که اکثرا بخاری هستند – و یا نقص در سیستم تهویه آنها، مسمومیتهای دسته جمعی رخ میدهد که باعث بالا رفتن آمار مسمومیتها شده است.
سخنگوی اورژانس کشور با تاکید مجدد بر اثر گذاری فرهنگ سازی و آگاه سازی در مورد خطرات ناشی از گازگرفتگی میگوید: تجربه سالها فعالیت در این حوزه به ما ثابت کرده که هیچ راهکاری مانند اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در این زمینه موثر نیست. کمااینکه در مورد آمار غرق شدگان نیز وقتی امسال با کمک رسانهها شروع به آگاه سازی کردیم، آمار ناشی از این حادثه به شدت کاهش پیدا کرد.یکتاپرست با ذکر چند هشدار برای جلوگیری از مسمومیتهای ناشی از گازگرفتگی میگوید: باید در کمپهای گردشگری و یا هنگام روشن کردن خودروها در پارکینگ دقت کرد که فرد دچار گازگرفتگی نشود. ضمن آنکه اگر در منزل یا جایی فرد یا افرادی دچار گاز گرفتگی شدند، حتما آن محل توسط کارشناسان آتش نشانی یا سایر کارشناسان تست شود تا مشخص شود این نشتی از کجا بوده تا مبادا دوباره فردی را در آنجا با مسمومیت مواجه کند.