ضرورت خوانش انتقادی آثار متفکران ایرانی!
دکتر محمدحسن علایی (جامعه شناس)دی ماه امسال شانزدهمین جشنواره ادبی جلال برگزار شد، این جشنواره در واقع یادبودی از یک اهل قلم ایرانی است اما لازم است مجموعه آثار جلال نیز در جای خود مورد خوانش انتقادی قرار گیرد؛ توجه و تامل به معدود متفکران و اهل قلمی مثل جلال آل احمد نشان از ارتقای هاضمه گفتمان انقلاب دارد هر چه می توانیم باید دایره این توجهات را بگشاییم ممکن است در مواردی با بخشهایی از اندیشه کسی همدلی نداشته باشیم اما توجه به آرای اهل تفکر حسن نیت ما را برای گشودن گره ها نشان میدهد و البته راه را برای ظهور اندیشهها و اندیشمندان جدید برای حل مسائل جدید میگشاید.
معدود اندیشمندانی که به عنوان متفکرین سپهر اندیشه ورزی ایران تلقی می شوند سرمایههای فکری دوران معاصر ما هستند و در ساحت اندیشه معاصر خیرالموجودین این عرصه هستند اما باید از خویش پرسش کنیم که آیا آرای ایشان مورد بازخوانی انتقادی قرار گرفته است؛ و آیا فرآورده هایی که حاصل مقایسه آرای این اندیشمندان باشد به دست داده شده است. اگر پاسخ منفی است که به زعم نگارنده چنین است؛ آیا نمیبایست شاهد چنین دیالوگ هایی در میان اهالی تفکر می بودیم؟!
وقتی این را میگویم مقصودم سلسله گفتگوهای علمی؛ منقح و دامنهدار است که شامل خوانش امهات آثار ایشان و مقایسه تئوری های اصلی ایشان با هم می شود؛ تا برسیم به مسائل فرعی و جزئیات شبکههای مفهومی ایشان و حتی مطالعه پیامدهای اندیشه های ایشان؛ با عنایت به اهمیت موضوع این کارویژه میبایست همچنان میان اهل دغدغه دردمند پیگیری شود و نه صرفا میان نگاههای ایدئولوژیک یا ژورنالیستی که نوعا به ذکر چند نقل قول بی منبع و چه و چه اکتفا میشود و نهایتا به زبان شکوه و شکایتهای کوچه و بازاری تقلیل مییابند. از آنجا که ما ایرانیان بیش از دو سده هست که در شرایط توسعه نیافتگی تاریخی واقع شده ایم و کنش ورزی اصیل را تابع تفکر اصیل قلمداد میکنیم. و برای برون شد از بسیاری از بحرانها و انسدادها باید هم چنین بیانگاریم؛ به عنوان مولف کتاب گفتمان وفاق این جستار به مثابهی درآمدی بر آسیب شناسی فقدان سنت گفتگوهای علمی در ایران معاصر تقدیم مخاطبان فرهیخته گردید با امید به تداوم گفتگوهای انتقادی آتی.
پر واضح است که عرصه تفکر میدان نقد است و به هیچ وجه مجال عقده گشایی و فرقه گرایی و متابعت و هواداری صرف نیست و از همین روی باید از پویایی و تداوم آن مراقبت کرد.