جنگ دیپلماتیک ایران و غرب

همدلی| گلناز پناهی: غرب در هفته‌های اخیر تنش خود را در روابط با تهران افزایش داده است. این تغییر روش در نگاه ناظران بیش از هرچیز به ادامه جنگ کنونی در غزه و بروز برخی نشانه‌ها در گسترش آن تا بیرون از مرزهای غزه مربوط می‌شود. به زعم غرب، تغییر رویکردهای چالشی با تهران از وضع اختلافات سیاسی به امنیتی، ضمن آنکه دارای پیام هشدار به تهران چه در مواضع هسته‌ای و چه منطقه‌ای خواهد بود، می‌تواند به مثابه تنگ کردن حلقه فشاری باشد که تهران را به زعم آنان وادار به کنترل جریان‌های زیر نفوذ خود در منطقه کند. از جمله این که تهران از گروه‌های مقاومت بخواهد از شدت تنش‌ها و اقدام‌هایشان علیه اسرائیل و نیز غرب در نه تنها فرایند جنگ غزه بکاهند، بلکه بی‌ثباتی ایجاد شده در دریای سرخ را سامان بخشی کنند. این درحالی است که تهران تأکید دارد؛ گروه‌های مقاومت اگرچه از حمایت معنوی جمهوری اسلامی برخوردارند،اما در اقدام‌های خود به طور مستقل و بنا به تشخیص مبارزاتی خود عمل می‌کنند.
غرب اعم از ایالات متحده آمریکا و تروئیکای اروپایی(بریتانیا، فرانسه و آلمان) در روزهای اخیر شماری از اقدام‌های نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک را برای در تنگنا قرار دادن تهران و گروه‌های مقاومت به عمل آورده‌اند. حمله به پایگاه‌هایی در عراق، سوریه، یمن، تحریم‌های تازه علیه سران برخی گروه‌های مقاومت و نیز برجسته کردن پرونده هسته‌ای ایران در چارچوب نگرش‌های امنیتی از جمله اقدام‌های اخیر غرب است که به عقیده ناظران با هدف کلی حمایت از اسرائیل در جنگ کنونی غزه صورت می‌گیرد. بیانیه مشترک چهار کشور غربی در باره افزایش تولید اورانیوم غنی شده از سوی ایران، یکی از آخرین اقدام‌هایی است که غرب برای سخت کردن فضای تنفسی تهران منتشر کرده است.
بیانیه چهار کشور غربی
امریکا، بریتانیا، فرانسه و المان در بیانیه‌ای مشترک، افزایش تولید اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا در ایران را محکوم کردند و خواستار بازگشت فوری جمهوری اسلامی از مسیر اقدام‌های هسته‌ای خود شدند.این بیانیه در پی گزارش سه شنبه هفته گذشته (5دی) آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شده است.  این گزارش  درباره افزایش تولید اورانیوم غنی‌شده تا غلظت ۶۰ درصد در سایت‌های نطنز و فردو هشدار داده است. بدر گزارش آمده است: «این یافته‌ها نشانگر پسرفت ایران [در عمل به تعهداتش] بوده به سه برابر شدن تولید اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران منجر خواهد شد.»
چهار کشور غربی در بیانیه خود مدعی شده‌اند؛ «افزایش تولید اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا به تنش‌های فزاینده مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران دامن می‌زند... این اقدام ایران در تولید اورانیوم غنی شده با غلظت بالا، هیچ توجیه معتبر غیرنظامی ندارد و گزارش جدید آژانس درباره ایران نشانگر خطرات چشمگیر مرتبط با گسترش سلاح‌های هسته‌ای است.»
بیانیه با اشاره به تصمیم ایران در بازگرداندن ترکیب آبشارهای سانتریفیوژ در تاسیسات غنی‌سازی فردو، به همان ترکیبی که آژانس در اوایل سال ۲۰۲۳ به وجود آن پی برده بود، مدعی است: «تاخیر ایران در اعلام این تغییرات در ژانویه ۲۰۲۳، درباره تمایل ایران برای همکاری کاملا شفاف با آژانس، تردیدهای جدی ایجاد می‌کند.»چهار کشور غربی اقدام تهران را  نشانگر عدم به کاهش تنش‌ها دانسته و آن را رفتار غیرمحتاطانه در شرایط متشنج کنونی منطقه خوانده است.کشورهای غربی تاکید کرده‌اندکه ایران باید فورا از مسیر اقدام‌های خود بازگردد و تنش‌ها را در ارتباط با برنامه هسته‌ای خود کاهش دهد. آنها خواستار آن شده‌اند که ایران با آژانس به طور کامل همکاری کند تا این سازمان بتواند این اطمینان را ایجاد کند که برنامه هسته‌ای ایران کاملا مسالمت‌آمیز است. ایران همچنین باید بازرسان آژانس را که در سپتامبر ۲۰۲۳ تعلیق کرد، به کار خود بازگرداند.در این حال چهار کشور با اشاره به تمایل خود به ادامه تلاش‌های دیپلماتیک در بیانیه خود آورده‌اند؛ آمریکا و سه کشور اروپایی بر تعهد خود به یافتن راه‌حل دیپلماتیک و جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای تاکید دارند.گزارش سه شنبه آژانس بین‌المللی هسته‌ای مدعی شده است که  ایران تولید اورانیوم غنی شده با خلوص تا ۶۰ درصد را به حدود ۹ کیلوگرم در ماه افزایش داده است. براساس این ادعا، این میزان اورانیوم در دو سایت فردو و نطنز تولید می‌شوند..بر اساس ادعای این گزارش، تصمیم تهران برای افزایش میزان تولید اورانیوم غنی شده با خلوص بالا در تاریخ یکم آذر (۲۲ نوامبر) اجرایی شده است.پیش از این آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده بود ذخایر اورانیوم غنی شده پنج درصدی، ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی ایران در مقایسه با ماه سپتامبر سال جاری میلادی افزایش یافته است.خبرگزاری رویترز روز ۲۵ آبان مدعی شده بود؛ گزارش‌های محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهند ایران به اندازه کافی اورانیوم غنی شده تا خلوص ۶۰ درصد برای سه بمب اتمی در اختیار دارد و هنوز هم در مورد مسایل کلیدی با آژانس همکاری نمی‌کند.به گزارش رویترز، ذخایر اورانیوم تا ۶۰ درصد غنی‌شده ایران از آخرین گزارش در ۱۳ شهریور به ۱۲۸/۳ کیلوگرم افزایش یافته است. این میزان بیش از سه برابر ۴۲ کیلوگرمی است که طبق تعریف آژانس در صورت غنی‌سازی بیشتر، می‌تواند از نظر تئوریک برای تولید یک بمب هسته‌ای کافی باشد.
سخنان تهدیدآمیز بایدن
در این حال «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا در نامه‌ای به نمایندگان کنگرۀ این کشور صریحاً گفت که او آماده است برای مقابله با تهدیدها و حملات مداوم شبه نظامیانی که او آنان را وابسته به حکومت ایران در منطقه خوانده، تدابیر جدیدی اتخاذ اجرا کند.هشدار بایدن همزمان شده است با حملات اخیر این ارتش آمریکا به سه پایگاه گروه‌های مقاومت در عراق که به دستور مستقیم جو بایدن صورت گرفت. جو بایدن در نامۀ رسمی خود به نمایندگان کنگره مدعی شد:”همانطور که قبلاً گفته‌ام شبه نظامیان وابسته به سپاه پاسداران رشته حملاتی را علیه کارکنان و پایگاه‌های آمریکا در عراق و سوریه انجام داده‌اند.” جو بایدن سپس تصریح کرده است که این حملات از جمله آخرین حمله «کتائب حزب‌الله» به پایگاه هوایی اربیل باعث زخمی شدن کارکنان دولت آمریکا شده و امنیت نیروهای متحد آمریکا در منطقه را شدیداً به خطر انداخته‌اند. جو بایدن گفته است: در صورت نیاز آمریکا آماده است تدابیر تکمیلی برای مقابله با این تهدیدها یا حملات اتخاذ کند.
تحریم‌های جدید علیه حوثی‌ها
در این حال، خزانه‌داری آمریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که در پی حملات حوثی‌های یمن به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ کوشیده با اتخاذ تحریم‌های جدید حمایت مالی حکومت ایران از حوثی‌های یمن را تضیف کند.به گزارش فرانس‌پرس،تحریم‌های جدید آمریکا مشخصاً سه صرافی در یمن، ایران و ترکیه و همچنین رئیس انجمن صرافان یمن را آماج گرفته‌اند. به ادعای خزانه‌داری آمریکا از طریق این شبکه، میلیون‌ها دلار به حوثی‌های یمن منتقل شده است. به گفتۀ خزانه‌داری آمریکا این مبالغ از طریق ترکیه برای حوثی‌ها ارسال می‌شود.در بیانیه‌ای جداگانه «متیو میلر» سخنگوی وزارت امور خارجۀ آمریکا اطمینان داد که این کشور همچنان به مبارزۀ خود با حمایت مالی غیرقانونی ایران از حوثی‌ها ادامه می‌دهد. دولت آمریکا در روزهای گذشته اعلام کرد که سرگرم تشکیل یک ائتلاف بین‌المللی در آب‌های منطقه برای مقابله با حملات حوثی‌ها به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ است. با این حال، برخی متحدان آمریکا، از جمله اسپانیا و ایتالیا، به دلیل ادامۀ جنگ در غزه تاکنون از شرکت در چنین ائتلافی خودداری کرده‌اند.