بهانه‌ای برای گران کردن اینترنت

همدلی| پیمان خاکسار: رئیسی در مراسم افتتاح فیبرنوری استان گلستان از ضرورت افزایش سرعت اینترنت گفت و عنوان کرد که گلایه مردم را به وزیر ارتباطات منتقل کردم، اما بلافاصله اپراتورها دست به کار و خواستار افزایش 30 درصدی تعرفه‌ها شدند. درخواست آنها گرچه به میزانی که اپراتورها اشاره کرده بودند به انجام نرسید اما بر زمین نماند و طی چند روز عملی شد. آخرین خبر حاکی است بعد از جلسه اپراتورها در رگولاتوری و پذیرش تعهدات مرتبط با افزایش کیفیت شبکه توسط آن‌ها مقرر شد که تعرفه اینترنت اپراتورهای ارتباطی بیش از 30 درصد افزایش یابد.
آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات در واکنش به نامه اپراتورهای همراه به رئیسی برای افزایش تعرفه اینترنت همراه در کانال تلگرامی خود نوشته بود: ادعای اپراتورها بر عدم رشد تعرفه در ۵ سال اخیر، درست نیست. حذف بسته های دراز مدت در اپراتورهای تلفن همراه و همچنین تغییر حجم مصرف منصفانه در اپراتورهای ثابت باعث افزایش نرخ موثر خدمات شده است. برای مخابرات ایران هم تغییر آبونمان به میزان متوسط ۱۵ برابری اتفاق افتاده است. کاش نامه آنها به رییس جمهور برای توقف فیلترینگ و آزار کاربران بود، نه افزایش آزار مردم از طریق افزایش تعرفه.»
آذری جهرمی، دیروز هم در واکنش به گرانی اینترنت نوشت: «مارپیچ سیاستگذاری و تنظیم گری فناوری اطلاعات را به سوی منافع مردم هدایت کنید نه به سوی جیب ایلان ماسک! نتیجه ظاهرا واضح است، انتهای این مارپیچ به تامین منافع اقتصادی اینترنت‌های ماهواره‌ای و ایجاد فاصله بیشتر بین مردم و نظام  ختم خواهد شد. جناب آقای رییس جمهور: ایلان ماسک را ناجی مردم ایران نکنید. ملت خود را دریابید.»
در عین حال در خبرها آمده که در جریان پذیرش افزایش تعرفه اینترنتی مدیران عامل اپراتورها با حضور در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی شروط رگولاتوری را پذیرفتند ؛ از جمله: افزایش سایت‌های نسل پنجم به ۱۰ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳، افزایش پوشش نسل چهارم در کشور به ۹۶ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳ و افزایش ۳۰ درصدی میانگین سرعت اینترنت در شش ماه آینده.
«وحید شقاقی شهری» ، اقتصاددان، در گفت و گو با همدلی در این باره می‌گوید: «اپراتورها برخی خدمات را تعدیل و اصلاح کردند تا نرخ خدمات افزایش یابد. بخش‌هایی که به نفع مصرف‌کنندگان بود حذف شد و به این طریق هزینه افراد در اشتراک کوتاه مدت بالا رفت. وقتی موضوع بسته‌های دراز مدت و حجم مصرف منصفانه خدمات مورد بحث قرار می‌گیرد به نرخ موثر خدمات بازمی‌گردد. طی سال‌های اخیر جدا از رشد تعرفه‌ای که اتفاق افتاده دستکاری‌هایی انجام شده که نرخ موثر را بالا برده و در کنار آن فیلترینگ هم هزینه‌های دیگری را بر کسب و کار و خانوارها تحمیل کرده است. »
وی امی‌افزاید: «مسئله دیگر اینکه عنوان می‌شود افزایش تعرفه‌ها روی عموم تاثیر ندارد و اپراتورها می‌گویند افراد کم برخوردار از دیتا استفاده نمی‌کنند. باید بگویم اصلا اینطور نیست .اتفاقا عموم مردم از دیتا استفاده می‌کنند و اینگونه تقسیم بندی‌ها نشانی غلطی است که می‌دهند. در مجموع این افزایش 30 درصدی عموم مردم را تحت تاثیر قرار خواهد داد.»
وی همچنین به آسیب‌هایی که فیلترینگ به اقتصاد خانوار و کسب و کارها وارد کرده تصریح می‌کند: «خود فیلترشکن‌ها غیر از اینکه یک هزینه جانبی را به خانوار و کسب و کارها تحمیل می‌کند، مصرف اینترنت را هم افزایش داده است. پس مردم از چند طرف تحت فشار قرار می‌گیرند، هم از جانب افزایش تعرفه و هم از طرف خرید فیلترشکن و افزایش تحمیلی مصرف اینترنت. یکی از دلایلی که شاید که طی یکی- دو سال اخیر مردم مجبورند اینترنت بیشتری خریداری کنند همین فیلترشکن‌هاست. اما دولت به جای اینکه مسئله فیلترینگ را حل کند هزینه‌های بیشتری را به کسب و کار وارد کرده است. »
وی می‌افزاید: « تا سال‌ها پرداخت هزینه اینترنت در مصرف و هزینه خانوار چندان به چشم نمی‌آمد اما حالا این هزینه کاملا در سبد هزینه در حال افزایش است و به چشم می‌آید. در وضعیت معیشتی و اقتصادی فعلی این افزایش حتما روی سطح زندگی مردم تاثیر دارد. در حالیکه نظام رقابتی هم در زمینه سرعت اینترنت و بهبود کیفیت نداریم. تعدادی اپراتور و خدمات دهنده وجود دارند که با هم فرقی ندارند و انحصار چند جانبه‌ای در جریان است که نه خدمات کیفی ارائه می‌دهند و نه بهبودی دیده شده است. سرعت اینترنت در ایران نیز در میان کشورهای مختلف در رده‌های بسیار پایینی قرار دارد و افزایش اینچنینی هزینه‌ها مورد ابهام قرار می‌گیرد.»
وی درباره تاثیر این افزایش تعرفه در بازار خدمات می‌گوید: « ما باید از این زاویه منتظر افزایش قیمت‌های خدمات کسب و کار مجازی هم در آینده باشیم. چرا که آنها هم باید به قیمت ارائه خدمات خود بیفزایند که این هم در اقتصاد کلان بیانگر افزایش هزینه کسب و کارهای مجازی و تحمیل آن به مصرف‌کننده است. باید بدانیم که چه میزان خدمات‌دهنده کسب و کارهای مجازی داریم که بتوانیم تاثیر آن را محاسبه کنیم. با توجه به رشد هزینه‌های خدمات در سال‌های گذشته دولت باید در محاسبات تورمی خود این موضوع را هم لحاظ کند. »
وی با اشاره به اینکه عنوان می‌شود افزایش تعرفه با افزایش سرعت همراه خواهد بود، می‌افزاید: « اتفاق خوبی است، اگر در حد حرف نماند.  نباید بعد از گرانی همه چیز فراموش شود و فقط بهانه‌ای باشد برای افزایش قیمت.»