کرامت انسانی پایه مطلوبیت یک نظام

همدلی| رئیس دولت اصلاحات گفت: هر نظام حقوقی، سیاسی، اجتماعی و ... در صورتی مطلوب «و حتی موجّه» است که بر کرامت انسان مبتنی باشد و نظام‌های حقوقی و سیاسی و اجتماعی به تناسب تحول در پرسش‌ها و نیازهای آدمی و سیر تکاملی جوامع می‌توانند و باید تغییر پذیر و اصلاح پذیر باشند.
حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین «سید محمد خاتمی» در پیامی به نشست «احزاب، زنان و نسل‌های حقوق بشر؛ ظرفیت‌ها و چالش‌ها»  نوشت: کام روائی جمعیت محترم حمایت از حقوق بشر زنان را در همه ی عرصه‌‌های فکری و عملی از پروردگار توانا خواستارم و امیدوارم نشست این جمعیت زیر عنوان «احزاب، زنان و نسل‌‌های حقوق بشر؛ ظرفیت‌ها و چالش‌ها» دست آورد ارزنده برای جامعه به ویژه زنان گرانقدر داشته باشد.
بخش‌بندی‌هائی که در جوامع انسانی صورت می‌گیرد و پاره‌ای طبیعی و پاره‌ای دیگر اعتباری است همگی بر پایه‌ای یگانه یعنی «انسان» استوار است و «انسانیّت» بر همه این تقسیمات از جمله «زن بودن» و «مرد بودن» مقدم است و پرسش مهم اینکه: «انسان کیست؟.»
به اجمال می‌توان گفت که گوهر انسانیّت انسان «کرامت ذاتی» او است که:
در ساحت نظر در صورت خردورزی و اندیشه‌گری بروز می‌کند و در عرصه عمل «به ویژه اخلاق» به‌صورت اراده‌ی آزاد و توان اختیار و انتخاب آدمی؛ و در ورای این دو عشق به «حقیقت و زیبائی» که اوج عاطفه است.
هر نظام حقوقی، سیاسی، اجتماعی و... در صورتی مطلوب «و حتی موجّه» است که بر کرامت انسان مبتنی باشد و نظام‌های حقوقی و سیاسی و اجتماعی به تناسب تحول در پرسش‌ها و نیازهای آدمی و سیر تکاملی جوامع می‌توانند و باید تغییر پذیر و اصلاح پذیر باشند.
نکته دیگر اینکه: انسان «چه زن و چه مرد» موجودی است «رشد» یابنده و رشد او را نهایتی نیست؛ چرا که هدف رشد آدمی بی نهایت است، و به آن می‌توان نزدیک شد. وجود هدف متعالی بیکران سیر مدام این موجود شگفت انگیز را که معجزه آفرینش است، ایجاب می‌کند.
در عرصه حیات این جهانی، «رشد» که استعداد آن به طور مساوی در همه انسان‌ها (اعم از زن و مرد) نهاده شده است و به فعلیّت رسیدن و رساندن آن مهمترین حق همگانی است؛ امری اجتماعی است. رشد در سامان وجودی آدمی که به طبع یا به ناچار مدنی و اجتماعی است، در وجه اجتماعی زندگی قابل حصول و وصول است.
برای اینکه این حق مهم ایفاء و استیفاء شود انسان (اعم از مرد و زن) باید در عرصه حیات اجتماعی و در ساحت سرنوشت حضور فعال داشته باشد و در صورتی می‌توان میان انسانها به لحاظ استعدادها و شایستگی‌‌های بنیادین مقایسه کرد که امکان حضور آنان بطور مساوی در همه ی عرصه‌‌های حیات اجتماعی وجود داشته باشد.