دو تلاش عليه انحصاری بودن جوائز نوبل

13اكتبر 1988 نجيب محفوظ Naguib Mahfouz داستان نگار مصری برنده جايزه ادبی نوبل آن سال اعلام شد. وی نخستين نويسنده از منطقه خاورميانه بود كه در طول قرن 20 برنده اين جايزه شده بود. خاورميانه در قرون وسطا مهد ادبيات بود. محفوظ که يازدهم دسامبر 1911 در قاهره به دنيا آمده بود 95سال عمر کرد و سی ام آگوست 2006 درگذشت. وی که از 28سالگی كار نوشتن داستان را آغاز كرده بود در طول هفت دهه پنجاه داستان و فيلمنامه و چند مجموعه داستان کوتاه مرکب از 350 موضوع را تاليف کرده بود. محفوظ مخالف ازدواج (به لحاظ درد سرهايش) بود ولی در 43سالگی به اصرار بستگانش زن گرفت و دارای دو دختر شد. بی توجهی كميسيون نروژی تعيين برندگان جوائر به خاورميانه تاييدی ديگر بر رخنه سياست و گروه‌های فشار بين المللی در اين مسابقه هاست كه نقض غرض بانی سوئدی آنهاست. توزيع اين جوايز هنوز بر پايه ضوابطی قراردارد كه جهان «كم آلوده» اواخر قرن 19 در آن قرار داشت كه يا از اين همه هياهو درباره آن بايد كاسته شود و يا اين كه معياری در نظر گرفته شود كه عدالت و بی طرفی در انتخاب تامين شود. در نيمه دهه 1960 به سازمان كشورهای نامتعهد پيشنهاد شده بود كه تلاش كند در اين ممالك يك و يا چند «آلفرد نوبل» اموال خودرا وقف چنين جوائزی كنند تا كار از انحصار متوليان جوائز نوبل كه به چنگال سياست افتاده‌اند خارج شود كه پس از چندی صدای چنين تلاشی خاموش شد! در اكتبر 1973 پس از اين كه «له دوك تو Le Duc Tho» ويتنامی جائزه صلح نوبل را كه مشتركا به او و هنری كيسينجر داده شده بود رد كرد تلاش‌های ديگری برای از انحصار خارج ساختن چنين جوائزی مشاهده شد كه اين تلاش‌ها هم به نتيجه نرسيد! «له دوك تو» گفته بود: در اين جهان هزاران تن هستند كه بيشتر از او به صلح خدمت كرده اند و انتخاب او صرفا سياسی و يا به خاطر تعدد گزارش های رسانه‌ای با ذكر نام وی بوده است و هنوز هم صلحی در ويتنام برقرار نشده است. به علاوه، چرا جايزه صلح بايد «پول» باشد! پيش از «له»، ژان پل سارتر فيلسوف فرانسوی به همان دلايل جائزه نوبل را نپذيرفته بود. «له دوک تو» كه در 1990 و در 79سالگی درگذشت در دهه 1930 از موسسان حزب كمونيست متحده شبه جزيره هندوچين بود و به همين سبب جمعا 11سال از عمر خودرا در زندان فرانسويان از دست داد. وی بعدا به جنبش «ويت مين» برای جنگ با استعمار فرانسه پيوست و سپس مبارزه برضد آمريکا در جنوب ويتنام را آغاز كرد ولی از 1969 تا 1973 درمذاكرات آشگار و سرّي با كيسينجر مشاور وقت كاخ سفيد واشنگتن كه در پاريس انجام می‌شد شركت كرد كه سرانجام (در سال 1975) به حل مسئله ويتنام انجاميد.
منبع: روزنامک