2467
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
تکلیف سنگ نگاره‌های غار علی‌صدر مشخص شد
کمبود اعتبار؛ مهمترین دغدغه باستان‌شناسی
همدلی| تیرماه امسال بود که ماجرای سنگ نگاره‌های غار علی‌صدر مطرح شد؛ سنگ نگاره‌هایی که برای نخستین بار توسط فواد رضاپور (غارنورد) حین نقشه‌برداری غار و کشف مسیرهای جدید در بخش ورودی قدیمی غار متوجه آنها شد. اسماعیل همتی ازندریانی (باستان‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان) بر قدمت دیرینه آنها تأکید داشت و عنوان کرد: «با توجه به بررسی‌های ابتدایی که در سال ۱۴۰۰ برای نقشه‌برداری‌های سه‌بعدی از کار انجام دادیم، متوجه شدیم حدود ۲۵ تا ۳۰ نقش در طیف‌های رنگی مختلف روی دیواره‌های غار علی‌صدر شناسایی شده که طیف رنگی سبز نارنجی زرد و سیاه دارد، این نقاشی‌ها ارزشمند بوده و در چند گونه نقش قابل مشاهده هستند، از جمله انسان کمان به دست در حال شکار، گوزن، بزسانان و انسان سوار بر اسب‌سانان. این نقاشی‌ها مربوط به دوران پیش از تاریخ و زمانی است که انسان‌ها زندگی خود را از طریق شکار می‌گذراندند. آنها این نقاشی‌ها را درون غار؛ زمانی که آب کمتری در غار بوده، کشیده‌اند».
حالا مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان از مشخص شدن تکلیف سنگ نگاره‌های غار علی‌صدر خبر داده و گفته پرونده ثبت جهانی هگمتانه تا پایان سال میلادی ارسال خواهد شد.
حامد وحدتی نسب (انسان‌شناس و باستان‌شناس پیش از تاریخ) با اشاره به شباهت یکی از گوزن‌های نقاشی شده بر روی دیوار غار علی‌صدر با نقاشی صخره‌ای، نقش گوزن هومیان واقع در کوهدشت لرستان، گفته بود:«به طرز مشکوکی، بیش از حد این دو تصویر شبیه به هم هستند. در واقع گوزن غار علی‌صدر کپی عین به عین گوزن هومیان است. به طور قطع می‌توان گفت نقش‌های غار علی‌صدر تقلبی هستند».
با وجود این اظهار نظرها علی مالمیر (مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع‌دستی استان همدان) بر لزوم بررسی و انجام کارشناسی روی این سنگ‌نگاره‌ها تأکید داشت تا شاید بتوان یک بار برای همیشه تکلیف پرونده سنگ نگاره‌های غار علی‌صدر را که از قضا چندین سال پیش نیز مطرح شده و به بیراهه رفته بود را مشخص کرد.
در نهایت مالمیر در این خصوص گفت: «بر اساس گفته کارشناسان و باستان‌شناسان که بعد از بررسی نقاشی‌های روی دیوار غار علی‌صدر صورت گرفته، عنوان شده این نقاشی‌ها باستانی نیستند. ظاهرا این نقاشی‌ها در گذشته توسط مردم محلی کشیده شده‌اند و به هیچ وجه نقاشی دیواری پیش از تاریخ نیستند».
ثبت جهانی هگمتانه و موانع پیش رو
پرونده ثبت جهانی «منظر تاریخی، شهری هگمتانه تا همدان» ترکیب یک محوطه تاریخی، بازار و بافت است و می‌تواند تلفیقی از ثبت جهانی استان‌هایی مثل خوزستان، یزد و اصفهان تلقی شود. در این میان دو موضوع مشارکت دستگاه‌های اجرایی و پذیرش جامعه محلی از عوامل مؤثر در تحقق ثبت جهانی پرونده هگمتانه است.
مالمیر در خصوص آخرین کارهای انجام شده برای تکمیل پرونده ثبت جهانی «منظر تاریخی، شهری هگمتانه تا همدان» نیز گفت: «آنچه روشن است آن است که پرونده مذکور تا پایان سال میلادی جاری، ارسال خواهد شد. تاکنون حدود ۶۰ درصد پروژه حذف سواره از هسته مرکزی هگمتانه انجام شده است و ظرف یک ماه آینده توسط شهرداری تکمیل می‌شود. موضوعی که در دستور کار است سامان‌دهی جداره‌های خیابان‌هایی است که در عرصه قرار دارند. همچنین سامان‌دهی بازار را در دستور کار داریم. نهادها و ارگان‌های ذیربط نیز همکاری‌های لازم را در این خصوص دارند. از آنجایی که کار در میدان و جداره‌ها و بازار به لحاظ حجم بالاست، نیاز است تا هرچه سریع‌تر این کار را آغاز کنیم. در واقع می‌توان گفت مانع غیر قابل حل نداریم. رفع برخی از کارها به زمان نیاز دارد. شورای شهر و شهرداری نیز آمادگی خود را اعلام کرده‌اند و خواستار شروع هرچه سریع‌تر ساماندهی‌های لازم هستیم تا امور برای ورود ارزیاب یونسکو فراهم شود چراکه حضور بعدی ارزیاب در ایران برای بررسی هگمتانه خواهد بود».
گردشگری در 6 ماه نخست سال
با توجه به آنکه همدان یکی از مقاصد اصلی سفر در 6 ماه نخست سال است، این شهر امسال توانسته در دوران پساکرونا مسافران زیادی را جذب کند. البته به گفته مالمیر با توجه به آنکه همدان دو ماه پرمسافر از جمله فروردین و شهریور را دارد، امسال با وجود آنکه در فروردین ماه میزبان مسافران زیادی بود اما در شهریورماه به دلیل مسائلی که در حوزه آب و قطعی آن رخ داد، با مشکل روبه‌رو شد.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در این باره گفت: «در شهریور ماه به لحاظ جذب گردش‌گر با مشکل روبرو شدیم و نتوانستیم از این زمان پرمسافر استفاده لازم را ببریم. امیدواریم در آینده بتوانیم شرایط بهتری را تجربه کنیم. سعی بر آن است تا با تعریف مسیرهای جدید گردشگری، توزیع و تنوع محصولات گردشگری را داشته باشیم تا با ماندگاری بیشتر مسافران همراه شود».
او ادامه داد: «دست‌کندهای همدان از دستکند سامن گرفته تا سایر دست‌کندها که در حال شناسایی هستند، می‌توانند جاذبه‌های جدید گردشگری همدان شوند. سعی بر آن است تا از بودجه سفر رئیس جمهور به همدان برای بهره‌برداری از دستکند سامن استفاده شود».
مالمیر همچنین به انجام کاوش‌های باستان‌شناسی به منظور شناسایی شهرهای زیرزمینی و دست‌کندهای جدید در همدان خبر داد و گفت: «کاوش در دستکند دهبنه و دستکند وسمق از اولویت‌های کاوش باستان‌شناسی استان است. در این راستا پایگاه دستکند سامن راه‌اندازی شده و با توجه به فعالیت پایگاه در دو دستکند و شناسایی سه دستکند دیگر که شامل دستکند آبرومند نیز می‌شود و بررسی و شناسایی ابتدایی در آن انجام شده، همدان می‌تواند تبدیل به یکی از استان‌هایی شود که بر روی دست‌کندها متمرکز شده‌است. شاید بتوان بر روی ثبت زنجیره دست‌کندها نیز متمرکز شد».
چنانکه ایلنا نوشته البته به گفته او، عمده مشکلات حوزه باستان‌شناسی ناشی از کمبود اعتبارات است. در این راستا تداوم کاوش‌های هگمتانه نیز در اولویت کاری استان قرار دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان همچنین از راه‌اندازی بازارچه دائمی صنایع دستی خبر داد و گفت: «عرضه دائمی صنایع دستی را در مکانی ثابت مد نظر داریم. قصد داریم این امر را نیز به عنوان یکی از مصوبات سفر ریاست جمهوری مطرح کنیم. این امر می‌تواند علاوه بر حمایت از هنرمندان صنایع دستی به نوعی تبدیل به محصولی برای گردشگری نیز شود. این بازارچه می‌تواند علاوه بر زمان پرمسافر، در زمان کم‌مسافر نیز تبدیل به مکانی برای آشنایی مردم همدان با صنایع دستی استان شود. آشنایی هنرمندان با علایق و سلیقه بازار نیز می‌تواند از طریق این بازارچه رقم بخورد».