روز درگذشت «پوليتزر» روزنامه‌نگار مشهور

۲۹ اكتبر سالروز درگذشت «جوزف پوليتزر Joseph Pulitzer» روزنامه‌نگار معروف است كه به منظور ارتقای ادبيات، روزنامه‌نگاري و موسيقي از طريق انتخاب سالانه بهترين‌ها و دادن جايزه، بنیادی را تاسیس کرده است. پولیتزر در 64سالگي به‌سال 1911 فوت شد. 
مهم‌تر از ايجاد بنياد پوليتزر، وي مبتكر «مردمي‌نويسي» در نشريات است كه تا آن زمان عمدتا به گزارش فعاليت‌هاي دولت مي‌پرداختند. «تاريخ ژورنالیسم» ايجاد رقابت ميان روزنامه‌ها در كسب اخبار اختصاصي را هم به نام پوليتزر ثبت كرده است.
 یک استاد هاروارد در اکتبر 1999 و به مناسبت هشتاد و هشتمین سالگرد درگذشت پولیتزر گفت: «اصرار پوليتزر در مقالاتش به آموزشی‌نویسی (ارتقای معلومات مخاطبان)، اخبار و مطالب شهری، تلاش براي يافتن اخبار و مطالب اختصاصي و روزنامه‌نگاری اینوستیگیتیو (تجسس خبرنگار بمانند کارآگاه پلیس) چهره رسانه‌ها را در جهان تغيير داده و به پيشبرد تمدن و رعايت حقوق مدني كمك بسيار كرده است.»
 او در وصیت‌نامه‌اش در سال ۱۹۰۴ ، که پیش‌بینی‌های لازم برای پایه‌ریزی جوایز پولیتزر به عنوان نشان ممتاز بودن را در آن ذکر کرده بود، چهار جایزه در بخش روزنامه‌نگاری، چهار جایزه در ادبیات و درام، یک جایزه برای آموزش و چهار جایزه برای بورس تحصیلی اختصاص داد.
 پوليتزر كه ناشر چند نشريه بود براي پيشبرد حرفه روزنامه‌نگاري به تاسيس مدرسه روزنامه‌نگاري در دانشگاه كلمبيا كمك كرد. 
پدر پوليتزر از يهوديان مجارستان، مادرش كاتوليك و زنش يك پروتستان بود و به همين لحاظ خود را عنصري بي‌طرف مي پنداشت. خانواده پوليتزر هنگامي كه او جواني بيش نبود به آمريكا مهاجرت كرده بود و او كه بر زبان‌هاي آلماني و فرانسه مسلط بود کار روزنامه‌نگاري را از ترجمه مقالات نشريات اروپايي براي چاپ در روزنامه‌هاي آمريکا آغاز کرده بود.
 روزنامه‌های ایران و دولتی‌نویسی
مروري حرفه‌اي بر روزنامه هاي تهران نشان مي‌دهد كه در دهه 1370 خورشيدي و تا 1383 (زمان نگارش اوليه اين مطلب) و به ويژه از زمان تاسيس خبرگزاري‌هاي داخلي متعدد، رسانه‌هاي چاپي ايران بازگشت سريع و وسيع به دولتي‌نگاري را در پيش گرفته‌اند و تقريبا عاري از خبر اختصاصي هستند.
 بيشتر مطالب آن‌ها به دليل منابع مشابه، مطابق يكديگر و از سازمان‌هاي دولتي گرفته مي‌شود كه وظيفه اين سازمان‌ها و دولتمردان تبليغ براي فعاليت‌هاي موجود و برنامه‌هاي آتي است. طبق تعریف؛ روزنامه‌نگار باید مطلب و اطلاعیه یک موسسه ـ دولتی و یا غیردولتی را سرنخ بداند و درباره‌اش تحقیق و نظریابی کند و بر پایه اصول خبرنویسی و رعایت شش عنصر خبر و نیز سابقه کار برنگارد تا جای سئوال برای مخاطب باقی نگذارد.
 اوايل قرن 20 اروپاييان كشف كرده بودند كه قسمتي از اين دولتي‌نويسي به سبب استخدام كارمندان دولت در ساعات شب در روزنامه‌هاست كه بالطبع به سود اداره متبوع خود مي‌نويسند كه در پي اين اكتشاف، استفاده از كارمندان دولت در تحريريه روزنامه‌ها به صورت خبرنگار و دبير خبر (نه مقاله و نظرنویس) ممنوع شد. 
خبر‌نويسي بايد دو طرفه باشد و نبايد تنها به دهان مقام دولتي نگاه كرد و هرچه را كه او بگويد نشر داد. در عرف روزنامه‌نگاري خبر يك طرفه چيزي جز تبليغ نمي‌تواند باشد. 
روزنامه‌هاي ايران بايد به تدريج از خبرنويسي يك‌طرفه، تنظيم غيرحرفه‌اي و نامفهوم براي مخاطب و در مورد مطالب خارجي، ترجمه خبر از يك منبع (يك خبرگزاري و يا راديو ـ تلويزيون و روزنامه) دست بردارند تا بشود عنوان حرفه اي بر آن‌ها گذارد. 
یک مخاطب این تاریخ آنلاین در پیامی که بامداد 29 اکتبر 2020 (هشتم آبان 1399) واصل شد نوشته است: خبرگزاری مهر صفحات اول روزنامه‌های ایران را در وب‌سایت خود قرار می‌دهد. 23مهرماه امسال فرصتی بدست آمد، نگاهی به آن‌ها کردم و دیدم تهران 25روزنامه معمولی، 29روزنامه اقتصادی و چندین روزنامه وزرشی دارد و این در حالی است که در کشورهای دیگر، روزنامه‌ها آنلاین می‌شوند یا تعطیل، زیراکه اعلانات آنلاینی شده‌اند و مردم آنلاین‌خوان. تعجب کردم. تازه مطالب روزنامه تهران مشابه یکدیگر و مشابه اخبار خبرگزاری‌ها هستند و همه رونوشت برابر اصل.
منبع: روزنامک