یادآوری ماجرای کانون پرورش فکری

همدلی| ستاره لطفی-  اگرچه تلاطمات و ناملایمات در حوزه فرهنگ تازگی ندارد و و سال‌هااست است که این حوزه دستخوش ناملایمات بسیاری شده است، اما در یکی دو ماه اخیر و همزمان با التهابات موجود جامعه، التهاب و ناملایمات در این حوزه بیشتر شده و حتی مواردی بیش آمده است که ضمن این که تازه است، بلکه بی‌سابقه هم است. موضوع واگذاری کتابخانه‌های کانون به نهاد کتابخانه‌های عمومی یکی از این ناملایمات تازه و بی‌سابقه است است که به اعتقاد بسیاری در صورت اجرا شدن آن تیر خلاص به فعالیت‌های کانون است. نباید فراموش شود که کانون یک نهاد فرهنگی  است که در پرورش فکری چند نسل تاثیر زیادی داشته است.
ماجرا واگذاری کتابخانه‌های کانون به نهاد کتابخانه‌های عمومی ازتابستان امسال شروع شد. 20شهریور امسال از جانب پایگاه اطلاع‌رسانی هیآت دولت خبری درج شد که خبرساز شد، این خبر که درخواست واگذاری کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانه‌های عمومی بود. در خبر هیات دولت دلیل این واگذاری این‌گونه اعلام شد که با هدف کاهش زیان‌دهی شرکت دولتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و تأمین بخشی از هزینه‌ها از محل کاهش و صرفه‌جویی در هزینه‌ها با استفاده از ساختار و ظرفیت موجود در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و نیز به منظور افزایش و همسان‌سازی حقوق کارکنان این کانون، خواستار صدور مجوز برای واگذاری کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانه های عمومی کشور شده است. 
این خبر واکنش‌های بسیاری را از جانب  فعالان کودک و نوجوان به همراه داشت، بسیاری طرح این موضوع را مقدمه‌ای بر انحلال کانون پروش فکری بیان کردند  گفتند انتقال مسئولیت اداره کتابخانه‌های کانون به نهاد کتابخانه‌ها، نه تنها سبب ترمیم ساختار و هزینه‌های کانون نمی‌شود، بلکه سبب قطع کانون با مخاطبان خود خواهد شد.
انتقادات به این طرح آن چنان بالا گرفت که کار به واکنش محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش دولت حسن روحانی نیز رسید و او نیز مخالفت خود را طی رشته توئیت‌هایی اعلام کرد و در یکی از آنها نوشت «ادغام کتابخانه‌های کانون در کتابخانه‌های عمومی که مخاطب متفاوت و مأموریت دیگری دارند موجب محروم کردن آموزش و پرورش از یک موقعیت مهم یادگیری دانش‌آموزان، از یک فرصت مهم و جذاب پرورشی و عمومی کردن کتابخانه‌های اختصاصی دانش آموزان است.»
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان کشور نیز بیانیه‌ای داد و مخالفت قاطع خود را اعلام کرد و واگذاری مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را به هر نهاد دیگری به معنی تعطیلی این نهاد پرافتخار دانست و حاصل این پیشنهاد را نابودی فعالیت‌های فرهنگی هنری تخصصی کودکان و نوجوانان و از بین بردن نهادی با برندی جهانی در ایران عنوان کرد.
  تکذیب واگذاری کتابخانه‌های کانون پرورش فکری 
حجم واکنش‌ها به این تصمیم پرماجرای دولت آنقدر زیاد بود وزارت ارشاد ناچار به پاسخ‌گویی شد و چند روز بعد از انتشار این خبر، خبر درخواست این وزارتخانه مبنی بر واگذاری مدیریت کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور را شائبه دانست و این خبر را تکذیب کرد و توضیحاتی در این زمینه داد: «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضمن آن‌که انتشار یک گزارش کارشناسی را که هنوز فرایند بررسی‌های قانونی خود را حتی در کمیته و کمیسیون‌های تخصصی دولت نیز شروع نکرده، عملی نادرست می‌داند و جوسازی‌ها و انتشار اخبار دروغین نظیر تعطیلی و انحلال کتابخانه‌های کانون را نیز عملی غیراخلاقی و در عین حال متوقع از سوی برخی جریان‌ها می‌داند، تأکید می‌کند اصل درخواست برای حمایت بیشتر، تقویت و هم‌افزایی جریان فرهنگی و اصیل و ترویج کتابخوانی بوده است و هر تصمیمی در حوزه فرهنگی دولت مردمی به پشتوانه کسب دیدگاه‌ها و نظرات کارشناسی دلسوزان و خبرگان اتفاق می‌افتد که موضوع اخیر نیز تابعی از این رویکرد کلان است».
حامد علامتی، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز در همان زمان، در گفت‌وگو با ایسنا درباره ماجرای کانون در زمینه واگذاری کتاب‌خانه‌های کانون به نهاد کتابخانه عمومی، گفت: اولا این موضوعی که اخیرا مطرح شده، پیشنهاد بود بنابراین نه در جایی تصویب شده و نه تأییده شده است. پیشنهاد بوده و ما صراحتا با عدله متقن و مستندات، مخالفت خودمان (هم ما و هم وزارت آموزش و پرورش) اعلام کرده‌ایم . در این راستا در تلاش هستیم این موضوع را منتفی کنیم.
  وزارت ارشاد به کانون چندان توجه ندارد
اما به‌رغم این که وزارت ارشاد خبر این واگذاری را شائبه دانست و تکذیب کرد و حتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز واگذاری کتاب‌خانه‌های کانون به نهاد کتاب‌خانه عمومی را در حد یک پیشنهاد دانست که تایید نشده است، اما شواهد حاکی از این است که این وزارتخانه اقدامات عملی خود را معطوف به تقویت بیش از پیش بخش کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی کرده و اجرای طرح‌هایی در این راستا را فزونی بخشیده است و در مقابل خبری از اقدام آنان در جهت تقویت و حمایت از کتابخانه‌های کانون منتشر نشده است.علاوه بر این،پیشنهاد واگذاری کتاب‌خانه‌های کانون به نهاد کتاب‌خانه عمومی هنوز به صورت رسمی رد نشده است و در حال حاضر در کمیسیون مدیریت امور عمومی و سرمایه انسانی دولت بررسی می‌شود. این رویه نگرانی دغدغه‌‌مندان حوزه فرهنگی را به دنبال داشته است و آنان بیم آن دارند که این ادغام صورت بگیرد و کانون پرورش فکری که یکی از اصلی‌ترین و غنی‌ترین نهاد فرهنگی و هنری کشور برای کودکان و نوجوانان  محسوب می‌شود و بیش از نیم قرن قدمت دارد را از معنی تهی کنند.
  فراز ونشیب‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از زمان بدو تاسیس فراز و نشیب‌های زیادی را به خود دیده است.  این نهاد فرهنگی در دهه ۴۰ شمسی برای ایجاد نهضت کتابخوانی، برای تولید و توزیع کتاب و محصولات فرهنگی میان کودکان و نوجوانان سراسر ایران تأسیس شد و در آن دوره با استقبال خوبی مواجه شد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یکی از نهادهای دوران طاغوت ارزیابی شد و خواستار انحلال آن بودند. اما دو چهره موثر انقلاب به کمک کانون آمدند و نگذاشتند این بازوی  مهم فرهنگی، هنری منحل شود.
همین چند روز پیش، جعفر ابراهیمی (شاهد)، شاعر سرشناس کشورمان  در این زمینه به یکی از رسانه‌ها داخلی گفته بود:« در دهه60 افراد تندرویی می‌خواستند نسخه کانون پرورش فکری را بپیچند، چون موسس آن، فرح بود. تلاش زیادی هم کردند که اگر تلاش‌های شهیدان باهنر و بهشتی نبود در همان اوایل انقلاب، کانون باید از بین می‌رفت.»با پادرمیانی و تلاش‌ها‌ی شهیدان بهشتی و باهنر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به حیات خود ادامه داد و در تمام این سال‌ها  به رغم ناملایمات‌ها  در رشد و تربیت کودکان نقش بسزایی ایفا کرد و کارنامه خوبی از خود به جا گذاشت. اکنون نیز مردم انتظار دارند دولت دست از سر کانون بردارد و رهایش کند و به دلسوزانش بسپارند. چرا که باور دارند هنوز کانون می‌تواند در تربیت فرهنگ کودکان این سرزمین موثر باشد.