تقاضای غرب برای تغییر درخواستهای ایران
همدلی| در پی انتقال دوباره پیامها بین ایران و آمریکا، به نظر میرسد که دو طرف به دنبال پیدا کردن راهی هستند که به هر دو اجازه بدهد برای توافق در داخل کشور مقبولیت ایجاد کنند. از این منظر، اگر این پیشنهادها واقعبینانه باشند، طرفین مذاکرات میتوانند دوباره و طی هفتههای آتی برای مذاکرات حضوری دیدار کنند، موضوعی که البته هنوز تصمیمی درباره آن گرفته نشده است. بر اساس برخی گزارشها، مورا این پیام را به تهران منتقل کرده است که آمریکا بهعنوان بخشی از توافق، نام سپاه را از این فهرست خارج نخواهد کرد اما ممکن است در آینده درباره آن مذاکره کند. بر این اساس، مورا هیچ پیشنهاد جدیدی را از سوی آمریکا مطرح نکرده است. در حال حاضر، دیپلماتهای غربی منتظر تهران هستند تا درخواستهای بالقوه جایگزینی مطرح کرده و به واشنگتن فرصت بدهد تا درباره امتیازهای دیگری که میتواند بدهد، فکر کند.
در همین زمینه، نشریه پولیتیکو در گزارشی درباره سفر اخیر انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین و معاون مسئول سیاست خارجی آن به تهران و رایزنی درباره وقفه ایجاد شده در مذاکرات با بیان این که ایران طی این دیدارهای دو روزه برای ازسرگیری مذاکرات هستهای متوقفشده از خود آمادگی نشان داده، مدعی شد: «اما هنوز از درخواستش، منصرف نشده است.» پولیتیکو ادامه داد: «انریکه مورا، مقام ارشد اتحادیه اروپا که هماهنگکننده مذاکرات وین است، با هدف تلاش برای برطرف کردن وقفه چندهفتهای در مذاکرات غیرمستقیم میان آمریکا، ایران و قدرتهای غربی به تهران سفرکرده بود. مقامات ارشد غربی به پولیتیکو گفتهاند، مذاکرات در تهران که از چهارشنبه تا پنجشنبه طول کشید، پیشرفت جدیدی حاصل کرد اما توافق هنوز با قطعی شدن فاصله دارد.»در گزارش این نشریه آمده است: «مذاکرهکنندگان در تلاشاند راهی برای احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ پیدا کنند که در ازای لغو تحریمها موجب محدودسازی برنامه هستهای ایران میشد. آمریکا در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد. درخواست ایران است که آمریکا نام سپاه پاسداران ایران را که شاخهای قدرتمند از نیروهای نظامی ایران است، از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی حذف کند. مورا سعی داشته است در این زمینه میانجیگری کند، چون ایران از مذاکره مستقیم با آمریکا خودداری میکند.»همچنین در این گزارش مطرح شد: «طبق ادعای مقامات غربی، مورا این پیام را به ایران، منتقل کرده است که آمریکا ممکن است درباره موضوع سپاه پاسداران مذاکره کند اما تنها زمانی که مذاکرات هستهای به سرانجام برسد.» در ادامه این گزارش ادعا شده که ایران از این موضوع صرفنظر نکرده اما نشان داده است در این اثنا، آماده ازسرگیری مذاکرات درباره موضوعات دیگر است و ممکن است درخواستهای بالقوه جایگزینی برای آن ارائه دهد.پولیتیکو علاوه بر این مطرح کرد: «با به پایان رسیدن دیدارها در هفته گذشته، مقامات بهطور علنی اشاره کردند که پیشرفتهای اندکی ایجاد شده است. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اخیراً در طی نشست وزرای امور خارجه کشورهای جی هفت، گفت، سفر مورا به تهران «بهتر ازآنچه انتظار داشتیم، پیش رفت.» او مدعی شد مذاکرات «متوقفشده از سر گرفتهشده است.» در این گزارش آمده است: «مسئله قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرستی موسوم به فهرست سازمانهای تروریستی خارجی از مسائل اصلی موردبحث در مذاکرات است. متن توافق عملاً نهایی شده است، جز دو نکته جزیی که مقامات غربی آن را «مسائل فنی مربوط به لغو تحریمها» تلقی کرده و باید بهزودی حل شوند.»پولیتیکو همچنین نوشت: «آمریکا در دوران دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین این کشور، در راستای سیاست او در قبال ایران موسوم به فشار حداکثری که پس از خروج از توافق اتخاذ کرده بود، نام سپاه پاسداران را در این فهرست قرار داد. درحالیکه واشنگتن از همان ابتدا پیشنهاد کرد اگر ایران تعهد کند که در منطقه به آمریکاییها حمله نکند و از طرح ترور مقامات پیشین آمریکایی صرفنظر کند، نام سپاه پاسداران را از این فهرست خارج میکند، مخالفت روزافزونی با این اقدام میان جمهوریخواهان و دموکراتها در واشنگتن وجود دارد. مخالفان استدلالشان این است که سپاه پاسداران سازمانی تروریستی هست که چندین نفر از آمریکاییها را کشته است و باید با آن اینطور رفتار شود.»این در شرایطی است که روز گذشته وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا در بیانیهای اعلام کرد که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این کشور در گفتوگو با محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، همتای قطریاش از نقش سازنده قطر در تلاش برای حلوفصل مسائل مربوط به ایران، قدردانی کرد. قدردانی بلینکن از همتای قطریاش برای نقش سازنده قطر در زمینه دیپلماسی آمریکا با ایران در پی این مطرح میشود که روزنامه العرب چاپ لندن چند روز پیش با توجه به سفر امیر قطر به تهران نوشت: «برخی کارشناسان معتقدند که سفر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر به ایران و برخی کشورهای اروپایی تلاشی در راستای به نتیجه رساندن مذاکرات و رسیدن به توافق جدید میان دو طرف است. این کارشناسان تأکید کردند که شیخ تمیم در ابتدا اظهارات مسئولان ایرانی را خواهد شنید و بعدازآن رویکرد آنها را به اروپاییها منتقل خواهد کرد.»بر اساس گزارش این روزنامه، یک منبع آگاه چند روز پیش اعلام کرده بود که شیخ تمیم بن حمد، امیر قطر در سفری که به ایران، آلمان، انگلیس و کشورهای اروپایی دیگر خواهد داشت، در خصوص احیای توافق هستهای ایران و امنیت انرژی در اروپا رایزنی میکند. این منبع گفته بود که امیر قطر ابتدا به تهران میرود و بعدازآن راهی کشورهای اروپایی خواهد شد. اخیراً خبرگزاری رویترز نیز به نقل از یک منبع مطلع اعلام کرد که محور اصلی گفتوگوهای تمیم بن حمد در سفر به تهران پر کردن حفره مذاکرات هستهای خواهد بود که از ماه مارس به حالت تعلیق درآمده است. رویترز نوشته است: « هدف این سفر این بود که طرفین توافق هستهای با ایران را به حد وسط جدیدی برسانند.»از سوی دیگر، روز گذشته وزیر جنگ رژیم صهیونیستی ادعای تازهای درباره برنامه هستهای ایران مطرح کرد. به گزارش خبرگزاری رویترز، بنی گانتس، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی امروز مدعی شد: «ایران در تلاش است ساخت و نصب 1000سانتریفیوژ IR6 دیگر را در تأسیسات اتمیاش کامل کند، از جمله در کارگاه زیرزمینی جدیدی که در نزدیکی تأسیسات نطنز در حال احداث است.»به گزارش ایسنا، ادعای گانتس در پی این مطرح میشود که رافائل گروسی، مدیرکل آژانی بینالمللی انرژی اتمی در تاریخ هشتم اردیبهشت سال جاری در کنفرانسی خبری عنوان کرد که کارگاه جدید ایران در نطنز برای ساخت قطعات سانتریفیوژ در زیر زمین احداثشده است. خبرگزاری رویترز دراینباره نوشته بود: «این کارگاه از ماشینهای تأسیسات بستهشده کرج- که پیشتر اقدامی خرابکارانه از سوی عوامل خارجی در آن انجامشده بود - استفاده میکند. این کارگاه میتواند قطعات لازم برای تولید سانتریفیوژهای پیشرفته را بسازد.» گروسی در این کنفرانس خبری گفت که این کارگاه در یکی از راهروهای تأسیسات غنیسازی اورانیوم راهاندازی شده است. دیپلماتها میگویند که این کارگاه تقریباً سهطبقه در زیر زمین دارد.در پی این خبر، نور نیوز درباره انتقال کارگاه تولید سانتریفیوژها به زیر زمین نوشت: «در طول چند سال اخیر و در سایه عدم حساسیت و کمتوجهی آژانس بینالمللی انرژی اتمی نسبت به وظایف صیانت خود برخی اقدامات شرورانه که رژیم صهیونیستی بهصورت تلویحی مسئولیت آن را پذیرفت، موجب وارد شدن خسارتهایی به تأسیسات هستهای کشورمان شد.»بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز قبلاً اعلام کرده بود که به دلیل عملیات تروریستی که علیه مجتمع تسای کرج صورت گرفت مجبور به تشدید تدابیر امنیتی شدیم و بخش مهمی از ماشینهای تولید قطعات سانتریفیوژ را به مکان امنتری جابهجا کردیم. نور نیوز ادامه داد: «در طول چند سال اخیر و در سایه عدم حساسیت و کمتوجهی آژانس بینالمللی انرژی اتمی نسبت بهضرورت ایفای نقش مسئولانه در حوزه صیانت از فعالیتهای هستهای صلحآمیز کشورها، برخی اقدامات شرورانه که رژیم صهیونیستی بهصورت تلویحی مسئولیت آن را پذیرفت، موجب وارد شدن خسارتهایی به تأسیسات هستهای کشورمان شد.»در گزارش نورنیوز همچنین مطرح شد: «اقدام سازمان انرژی اتمی کشورمان در زمینه افزایش ضریب حفاظتی کارگاههای تولید سانتریفیوژ که با استفاده از اصول پدافند غیرعامل صورت گرفته در شرایطی دنبال شده است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی نسبت به انجام وظایف صیانتی خود کوتاهی کرده است. اتخاذ این رویکرد که با اطلاع آژانس انجام شده پاسخی طبیعی در برابر شرارتهایی است که هدف آن ضربه زدن به فعالیتهای صلحآمیز ایران است.»
مذاکرات وین که در راستای احیای توافق هستهای و لغو تحریمهای ایران در آوریل ۲۰۲۱، مدتی پس از روی کار آمدن دولت جو بایدن در آمریکا، آغاز شد در پی برخی تحولات اخیر بینالمللی از جمله حمله روسیه به اوکراین و کشمکشهای تهران - واشنگتن بر سر برخی مسائل باقیمانده در مذاکرات تا اطلاع ثانوی متوقفشده است.