2467
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
تداوم بی‌مهری کاخ سفید نسبت به ولیعهد عربستان
جوبایدن، بن‌سلمان را نمی‌پذیرد
همدلی| محسن رفیق: عربستان سعودی به رهبری محمد بن‌سلمان ولیعهد این کشور، در شرایطی برنامه‌های بلندپروازانه‌‌ای چون سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ و ایجاد ابرشهر 500 میلیارد دلاری نئوم را پیش روی خود قرار داده است که روز‌به‌روز از دلگرمی‌های پشتیبانی مهم‌ترین شریک استراتژیک خود، یعنی ایالات متحده آمریکا بیشتر محروم می‌شود. این در شرایطی است که کاخ سفید کمی بعد از آغاز ریاست جمهوری بایدن، نشان داد که رئیس جمهور آمریکا، ملک سلمان را به عنوان پادشاه عربستان مورد تعامل قرار می‌دهد نه این که همچون ترامپ به سراغ پسرش محمد بن‌سلمان به عنوان نماینده او برود؛ مسئله‌‌ای که البته به دلیل مشکلات سلامتی ملک سلمان، هنوز منجر به شکل گرفتن گفت‌وگوهایی قاطع و دقیق بین دو کشور نشده است. در این میان موضوعاتی چون جنگ یمن، زندانیان سیاسی عربستان که بدون اتهام در بازداشت هستند و قتل جمال خاشقچی فعال سیاسی، از محورهای مهم علل عدم تابید بن‌سلمان توسط جو بایدن به شمار می‌روند. این در حالی است که پپیگیری روند مداخله عربستان در حادثه یازدهم سپتامبر نیز همچنان در دادگاه‌های آمریکا، جریان دارد.
در همین حال روز گذشته برخی رسانه‌ها با استناد به یک پیام فاش شده از پادشاه عربستان، گزارش دادند که جو بایدن اجازه سفر محمد بن‌سلمان به آمریکا و دیدار با او را نداده است. به گزارش سعودی لیکس، براساس این پیام فاش شده از پادشاه عربستان، او دستور تشکیل تیم حرفه‌ای برای استفاده فوری از سرمایه‌گذاری‌های عربستان در آمریکا و کمک دوستان و هم‌پیمانان عربستان برای فشار بر وزارت خارجه آمریکا جهت پایان محدودیت‌های اعمال شده بر سفر محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان را داده بوده است.
طبق این پیام محرمانه، او خواسته بود به محمد بن‌سلمان اجازه سفر به آمریکا و دیدار با جو بایدن، رئیس جمهوری این کشور در سریع‌ترین زمان ممکن داده شود یا بایدن برای سفر به عربستان تشویق شود. این نامه محرمانه پادشاه عربستان خطاب به عوامل این کشور در خاک آمریکا در هشتم آوریل توسط او امضا شده است. این در حالی است که روز 29مارس ریما دختر بندر بن‌سلطان، سفیر عربستان در واشنگتن، نامهای را از وزارت خارجه آمریکا درباره مخالفت بایدن با سفر محمد بن‌سلمان و دیدار با او دریافت کرد و هفدهم فوریه نیز جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در این زمینه اعلام کرد:«مقام هم سطح بایدن، برای دیدار شخص ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان است که در زمان مناسب با او تماس گرفته خواهد شد.»با این وجود، جو بایدن هرگونه مکالمه یا دیدار با محمد بن‌سلمان را رد کرده است. جن ساکی در این مورد می‌گوید: «هیچ برنامه‌ای برای تماس بین بایدن و محمد بن‌سلمان وجود ندارد و ما در سیاست‌مان درباره عربستان در حال بازنگری هستیم.» در همین رابطه روزنامه نیویورک تایمز نیز نوشت: «روابط استراتژیک میان عربستان و آمریکا در دوره بایدن ادامه دارد اما مثل دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ نیست.»
از سوی دیگر اگر چه به نظر می‌رسد که کاخ سفید برخی سیاست‌های اصلی خود را برای حفظ روابط با عربستان سعودی حفظ کرده است و به طور مثال وزیر دفاع این کشور در گفت‌وگوی اخیر تلفنی خود با ولیعهد عربستان بر تعهد ایالات‌متحده برای کمک به عربستان به‌منظور دفاع از این کشور تاکید کرده است؛ اما به هر روی تغییر در رویکرد اصلی ایالات متحده آمریکا در قبال عربستان به حدی گسترده بوده است که قابل چشم‌پوشی از دید ناظران سیاسی نیست.
در این زمینه به نظر می‌رسد نزدیکی ظاهری دولت جدید در آمریکا به عربستان بیشتر ناظر بر همراهی کردن ریاض در سیاست‌های جدید آمریکا در منطقه است. برای نمونه می‌توان از خارج کردن عربستان از ادامه جنگ با یمن به عنوان یکی از این سیاست‌های آمریکا اشاره کرد. در همین راستا است که جان کربی، سخنگوی پنتاگون، پس از گفت‌وگوی تلفنی وزیر دفاع این کشور با ولیعهد عربستان در بیانیه‌ای گفت:«لوید آستین، وزیر دفاع و محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی درباره امنیت منطقه، به ویژه تلاش برای پایان دادن به جنگ در یمن گفت‌وگو کردند.» آستین همچنین از ولیعهد عربستان برای همکاری سازنده با ایالات متحده و تیم لندرکینگ، نماینده ویژه برای یمن برای پایان دادن به جنگ یمن تشکر کرد.
دامنه اختلاف‌های دولت جدید آمریکا با عربستان تنها محدود به جنگ این کشور با یمن نمی‌شود. حاشیه‌های به جا مانده از قتل جمال خاشقچی با دستور مستقیم بن‌سلمان، یکی دیگر از این محورهای مهم مورد اختلاف است؛ مسئله‌‌ای که باعث شد تا دولت بایدن تحریم‌هایی را علیه برخی اشخاص در این کشور وضع کند. در همین رابطه پایگاه هیل در تحلیلی به قلم علی الاحمد، بنیانگذار و مدیر انستیتوی امور خلیج فارس مستقر در واشنگتن دی.سی با موضوع ضرورت اتخاذ قاطع عمل کردن دولت جو بایدن در قبال محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان، می‌نویسد:«ماه فوریه، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا تحریم‌هایی را علیه ۷۶ متهم همدست در قتل بی‌رحمانه جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد دولت سعودی اعمال کرد، اما این به اصطلاح ممنوعیت‌های مرتبط با قتل خاشقجی، هنوز شامل محمد بن‌سلمان، رئیس حلقه، که طبق نتیجه‌گیری سازمان سیا در پشت این قتل بدنام بوده، نشده است و همچنین دیگر سوءاستفاده‌های فاحش از حقوق بشر توسط دولت عربستان را نیز شامل نشده است.»
از سوی دیگر دولت جدید آمریکا در این مدت، با دفاع از زندانیان سیاسی عربستان که بدون اتهام در بازداشت هستند و همچنین انتقاد از احکام مجازات صادر شده از سوی دادگاه‌های عربستان، فشارهای حقوق بشری خود بر دولت عربستان را تشدید کرده است. این رویکرد واشنگتن باعث شد تا در اولین هفته‌های ریاست جمهوری بایدن، عربستان به ناگهان اقدام به آزاد کردن دو فرد دارای تابعیت دوگانه آمریکایی-عربستانی به نامهای بدر الابراهیم و صلاح الحیدر بعد از دو سال حبس کرده و لجین الهذلول، فعال مشهور حامی حقوق زنان را نیز آزاد کند.
به هر روی واضح است که با رفتن ترامپ از کاخ سفید و آمدن بایدن، دموکرات‌ها منش دیگری را در مورد خاورمیانه در پیش گرفتند و دولت آمریکا سیاست‌های جدیدی را در مورد این منطقه و عربستان اعمال کرده است از جمله این‌که در یک موضع‌گیری رسمی در همان روزهای اول حضور بایدن در کاخ سفید، دولت آمریکا اعلام کرد که جنگ یمن باید متوقف شود و ارائه تسلیحات به عربستان و امارات در این زمینه قطع شود.
این در حالی است که چندی پیش محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در مصاحبه با عبدالله المدیفر، مجری شبکه خبری العربیه درباره اختلاف در روابط عربستان و دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا گفت:«توافق ۱۰۰درصدی بین هیچ دو کشوری، حتی بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس هم وجود ندارد. باید اختلافاتی وجود داشته باشد و این کاملا طبیعی است. اختلافات با انتقال از یک دولت به دولت دیگر در آمریکا احتمالا کم یا زیاد شده است. میزان توافق بین عربستان و دولت بایدن بیش از ۹۰ درصد است. ما با هم در منافع عربستان و آمریکا توافق داریم و برای تقویت آن تلاش می‌کنیم. اختلافات ما کمتر از ۱۰درصد است و برای حل کردن آن تلاش می‌کنیم.»