دنای شمالی؛ اولین مسئله زیست‌محیطی دولت چهاردهم

یکی از آخرین مصوبه‌های شورای عالی محیط زیست کشور در دولت سیزدهم که در فضای سیاسی-اجتماعی جنجال زیادی به پا کرده است تصویب واگذاری بخشی از منطقه دنای شمالی به استان اصفهان می‌باشد. به اجرا درآمدن این طرح بدون در نظر گرفتن موارد ذیل می‌تواند خسارات غیر قابل جبرانی به همراه داشته باشد؛
۱. هویت جمعی* حافظه تاریخی مردمان دنا نشین مشحون از خاطرات تلخ و شیرین بسیاری است. این خاطرات که با واژه‌‌‌‌‌‌هایی همچون کوه، دنا و ... عجین شده، نسل به نسل و سینه به سینه به آیندگان منتقل و یک هویت جمعی و مشترک برای ساکنین آن به ارمغان آورده است.
هر گونه تغییر در این هویت جمعی که حالا دیگر به باور مشترک آنها تبدیل شده با مقاومت مدنی گسترده در این پهنه از کشورمان همراه خواهد شد. بنابراین، دنا و وجب به وجب خاک آن اجزای جداناشدنی از هویت، تاریخ و فرهنگ این مردمان اصیل و باصفاست که در بایگانی حافظه خود پایمردی، دلاوری و شجاعت کم‌نظیر آنها را ثبت و ضبط نموده است.
 اشارات اساطیری، کتب مختلف تاریخی، مَتَل ها، حکایات، ابیات و ... نشان می‌دهد دنا به مرور زمان به صورت بخشی از هویت فرهنگی زاگرس نشینان درآمده است. آری! دنا به مثابه شناسنامه و هویت فردی‌ای است که به مرور بدل به هویت جمعی شده و هر گونه واگذاری، تقسیم، دست درازی و یا چنگ اندازی به آن از طرف هر کسی مردود و غیر قابل پذیرش می‌باشد. بی توجهی به این هویت جمعی می‌تواند سبب سر خوردگی گسترده اجتماعی گردد.
۲. امنیت اجتماعی* عدم پاسخگویی متولیان امور، اظهارنظرهای احساسی و نامعقول افراد غیر مطلع و تحریک کردن مردم سبب سیاسی شدن یک مسیله زیست محیطی خواهد شد. این عدم پاسخگویی باعث ورود مردم محلی و بومیان منطقه به قضیه شده است. پاشیدن بذر دعوا بین مناطقی که غالبا پیوندهای خویشاوندی‌ نزدیکی با همدیگر دارند، دامن زدن به اختلافات قدیمی و جنگهایی که گاهاً یک قرن از وقوع آنها می‌گذرد و همینطور درگیر کردن احساسات اقوام و طوایف همسایه منجر به بازسازی خشم و چند قطبی شدن فضای بین اقوام و در نهایت افزایش تنش و شکاف‌ اجتماعی می‌گردد. ناگفته پیداست که چنانچه این خشم و نفرت فردی تبدیل به یک مسیله جمعی گردد سبب بروز حوادثی خواهد شد که می‌تواند امنیت اجتماعی منطقه را به خطر اندازد.
۳. امنیت زیست محیطی* اگر چه از نظر جغرافیایی_سیاسی بخشی از منطقه دنا در حوزه استان اصفهان قرار دارد ولی از نظر زیست محیطی همواره در محدوده استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است.
طی مصوبه‌ای، شورای عالی محیط زیست کشور بیش از 61000 هکتار از منطقه دنای شمالی را به استان اصفهان واگذار کرد (این مصوبه هنوز ابلاغ نشده است). صرفنظر از نوع واگذاری و دخالت‌ عوامل غیر، به دلایل زیست محیطی این اقدام نابجا بوده و اثراث سو زیادی بر محیط زیست کل منطقه دنا دارد.
منطقه دنا با گونه‌های جانوری (حدود ۲۴۰گونه) و گیاهی (حدود ۱۰۰۰ گونه‌) متنوع خود زیستگاه جذابی برای انواع گیاهان و جانوران نادر به شمار می‌رود. تقسیم کردن منطقه دنا و به کارگیری مدیریت بخشی، سبب تنوع فعالیت زیست محیطی، ورود بی‌ضابطه نیروی انسانی به مناطق حفاظت شده و تعارض بین طرفین می‌شود.
از طرفی اتخاذ تصمیم‌های ناهمگون سبب محافظت نامتوازن از محیط زیست منطقه شده که گاهاً با شکار بی رویه و غیر قانونی گونه‌های جانوری همراه می‌شود. از دیگر سو زمزمه‌‌‌‌‌‌هایی مبنی احداث سد ماندگان در منطقه دنای شمالی به گوش می‌رسد که چنانچه این امر به حقیقت بپیوندد آثار فاجعه‌باری به همراه خواهد داشت که در طولانی‌مدت سبب تخریب محیط زیست کل منطقه دنا، گرم شدن هوا، تغییر و جابجایی فصول، مهاجرت گونه‌های جانوری، تغییرات آب مناطق پایین دست سد و ... خواهد می‌شود.
در پایان، با روی کار آمدن دولت چهاردهم امید است که با در پیش گرفتن روشهای علمی و ایجاد مدیریت یکپارچه بر کل منطقه دنا و باطل کردن این مصوبه و با استخدام نیروی انسانی مورد نیاز سازمان محیط زیست، یکبار و برای همیشه دست نااهلان را از جیب محیط زیست بیرون کشیده تا بتوانیم این میراث گرانمایه را در نهایت امانت به آیندگان تحویل دهیم.