وعده‌های نخست

همدلی| آفاق فقیهی: در دو روز گذشته بعد از نمایشی که دولت و مجلس از وفاق نشان دادند، وزرای کابینه پزشکیان هر یک موضوعاتی را در اولویت کاری خود طرح کردند. اما پیچیدگی مطالبات مردم و مقدورات کابینه برای تحقق وعده‌هایی که دادند از مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در برخی موارد وزرا سعی کردند با طرح مباحث عام و کم‌تنش موضوع اصلی خود را انتخاب کنند و در برخی موارد هم وزیران روی حساسیت‌های جامعه و خاستگاه مطالبات سخن گفتند. وزیرکار پیگیری تامین منابع حمایت از معلولان را هدف قول اولیه قرار داد و این‌گونه اظهارنظر کرد که:« منابع لازم بر اساس مصوب مجلس به حوزه معلولین تعلق پیدا نکرده و باید تلاش کنیم این موارد به صورت ویژه در دستور کار قرار گیرد و محیط خانواده بهترین محل برای نگهداری معلولین است و با تأمین منابع و حمایت از خانواده‌ها می‌توان بسیاری از هزینه‌ها را کاهش داد.» وزیر ارشاد نیز دست خود را برای یاری گرفتن از حامیان وفاق دراز کرد و در صفحه اجتماعی ایکس نوشت : «در ایام اربعین حسینی و با طلب یاری از پروردگار متعال، دست خویش را به سوی تک تک دلدادگان تمدن، فرهنگ و هنر ایران زمین دراز کرده و همگان را به وفاق برای ایران عزیزمان دعوت می‌کنم.»
تغییرات در وزارت امورخارجه دولت پزشکیان
اما در میان اظهارات و قول‌های اولیه صحبت‌های وزیرامورخارجه و ارتباطات بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته است، چرا که دو موضوع محوری خواسته‌های مردم را باید از مسیر تصدیگری این دو وزیر پیگیری کرد. عباس عراقچی که در زمان دفاعیه خود در مجلس و سابقه‌اش به دلیل حضور در توافق هسته‌ای مورد نقد تندروها بوده، بعد از رای اعتماد در نخستین اظهارنظر به دو موضوع کلیدی در روابط ایران با غرب اشاره کرده و گفته است: «به شرط کنار گذاشتن رویکرد خصمانه و تلاش برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها، به دنبال مدیریت تنش‌ها با واشنگتن و بازسازی روابط با کشور‌های اروپایی خواهیم بود. همیشه فضایی برای مشارکت در ابتکارات وجود دارد.» وزیر امور خارجه ایران در نخستین مصاحبه خارجی خود تاکید کرد که به دنبال مدیریت تنش‌ها با واشنگتن و بازسازی روابط با کشورهای اروپایی بر اساس یک سری شروط است.
به نوشته ایسنا، سفیر سابق ایران در ژاپن به کیودو نیوز گفت: به دلیل صدها تحریم یکجانبه بر اقتصاد ایران، از جمله بانکی و تجاری، که توسط دولت آمریکا در دهه گذشته برای محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعمال شد، ژاپن مجبور شد بازار ایران را رها کند. عراقچی در خصوص ابتکارات ژاپن در ارتباط با روابط تهران - واشنگتن در سال ۲۰۱۹، گفت: ایران و ژاپن پیوندی را ایجاد کرده‌اند که ویژگی آن دوستی، درک متقابل، احترام و اعتماد است. رهبری هر دو ملت از این پایه تزلزل ناپذیر قدردانی می‌کنند. او گفت: این امر ایران و ژاپن را قادر می‌سازد تا به طور مشترک به چالش‌های جهانی و منطقه‌ای با روحیه سازنده و خوش‌بینی مشترک رسیدگی کنند. من می گویم همیشه فضایی برای مشارکت در ابتکارات وجود دارد. او در این گفت‌وگو کنار گذاشتن “رویکرد خصمانه” و تلاش برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و رفع تحریم‌ها را از شروط اساسی ایران برای پیگیری مذاکرات با غرب عنوان کرد؛ موضوعی که البته در شرایط فعلی بعید به نظر می‌رسد چندان قابل دسترس باشد. از یکسو تنش‌های عمیق و دامنه‌دار منطقه‌ای پیش‌روی دولت است و از سوی دیگر انتخابات جنجالی آمریکا زیر سایه رقابت دو قطب هریس و ترامپ. افزایش سطح تنش در منطقه و یا انتخاب ترامپ و هریس در آینده نزدیک فضای بازتری برای اندیشیدن به یک میز توافق را در برای دولت چهاردهم ایجاد می‌کند. البته دولت چهاردهم همچنان با موضوعاتی در داخل نیز رو به روست؛ کارشکنی تندروها و قانون اقدام راهبردی که محدودیت‌هایی را برای به نتیجه رسیدن تعاملی با غرب رو به روی تیم سیاست خارجی ایران گذاشته است.
اما عراقچی گفته است: «در سخنرانی سیاست خارجی خود در مجلس شورای اسلامی، هدف حساس رفع تحریم‌ها به‌ویژه تحریم‌های یکجانبه را از طریق مذاکرات جدی، متمرکز و زمان‌دار و با رعایت اصول اساسی ملت مورد تاکید قرار دادم.» البته بخشی از اظهارات عراقچی را باید سیگنالی به اروپا دانست که او زیر پوست موضوع توافق هسته‌ای به آن اشاره کرد. عراقچی به بازسازی روابط با اروپا اشاره کرده است، موضوعی که در اظهارات برخی مسئولان بلندپایه کشور در ماه‌های گذشته وجود داشت و بازخوردهایی  هم در تحلیل‌ها ایجاد کرد. اینطور به نظر می‌رسد که عراقچی به دنبال تغییراتی در سیاست خارجی ایران است. نقطه‌های تمایل و تعاملی که در گذشته به شکل سنتی وجود داشت با نخستین وعده‌ها و اظهارنظرهای عراقچی، نوعی گردش احتمالی به سمت بازیگران جدیدتر را نشان می‌دهد؛ بازیگرانی مانند ژاپن در میانه دیپلماسی و اروپا در نقطه تقابل احتمالی با ترامپ. بعید نیست بعد از انتخابات ایالات متحده و پیروزی احتمالی ترامپ، ایران سیاست نزدیک شدن به اروپا را در پیش بگیرد و نقطه اتکای روابط خود را به واسطه زاویه‌هایی که اروپایی‌ها با این رئیس‌جمهور پوپولیست دارند، بگذارد. در همین حال ژاپن به عنوان یک بازیگر بین‌المللی جدید که میانجیگری میان ایران و ایالات متحده را در کارنامه دارد می‌تواند فعال شود.
رفع فیلتر در فرایند اجماع‌سازی
ستار هاشمی، وزیر ارتباطات  هم که در سیبل مطالبات امروز است در اولین اظهارات خود به فیلترینگ اشاره کرد و در پاسخ به خبرنگاران گفت که به دنبال اجماع‌سازی در فرایند رفع فیلترینگ خواهد بود. به گزارش «انتخاب» او در مورد اینکه راه حل دقیق و شفافی برای رفع اختلال‌ها و محدودیت اینترنت تاکنون ارائه نکرده است اعلام کرد که باید به او فرصت داده شود تا در این زمینه با اجماع‌سازی و توافق‌سازی با نهاد‌های تصمیم‌گیر مشکل محدودیت‌های اینترنت و فیلترینگ را رفع کند. ستار هاشمی در توضیح برنامه‌هایش برای رفع اختلال و محدودیت‌های اینترنت گفت:‌ «بحث محدودیت‌هایی که ایجاد شده، اساسا همانطور که می‌دانید متناسب با داستان سیاستگذاری در وزارت ارتباطات اتفاق نیفتاده است.  نگاهی که وجود دارد این است که آیا ما در جریان نیستم که مطالبه مردم چیست، که طبیعتا حتما اینگونه است که می‌‌دانیم مردم در این زمینه مطالباتی دارند. وضعیت موجود به واسطه استفاده از فیلترشکن‌ها وضعیت قابل قبولی نیست و طبیعتا این روش حتما باید بازطراحی و بازنگری انجام شود.»او ادامه داد: « طبیعتا این را باید کار کارشناسی انجام بدهیم و اجماع‌سازی و توافق سازی انجام دهیم و این را با راهکار مناسب به لایه سیاستگذاری ارائه دهیم. این نکته‌ای است که فارغ از فضای هیجانی باید انجام شود و کاملا منطبق بر یک نگاه اقناعی و اصولی و کارشناسی صورت پذیرد.» او تاکید کرد که ما می‌دانیم که روش‌های فعلی پاسخگوی نیاز حکمرانی فضای مجازی نیست، اما اینکه چه کار باید کنیم طبیعتا ما به عنوان مجری سیاست‌ها مکلف هستیم که این بازخوردها را جمع بندی و به شکل یک کار کارشناسی دقیق و قابل دفاع به لایه سیاستگذاری ارایه کنیم و امیدواریم گشایش‌هایی ایجاد کنیم.
او در پاسخ به این سوال که آیا موضوع رفع فیلترینگ راهکار دیگری دارد گفت: ‌«الان از من جوابی می‌خواهید که باید با نگاه کارشناسی و نخبگانی ارائه دهم. راهکارهایی وجود دارد، ولی اجازه بدهید با دوستان جمع‌بندی کنیم. ما دغدغه شما را می‌دانیم.»
با این وجود و نظراتی که وزیر ارتباطات دولت چهاردهم ارائه داد باید فیلترینگ را یک امر زمانبر دانست، در حالیکه کاهش سرعت اینترنت این روزها از طرف مردم به عنوان گلایه‌ای مطرح شده و دلیل آن نیز از سوی وزیر سابق استفاده گسترده از فیلترشکن‌ها معرفی شده باید اینطور تصور کرد که تعارض منافع در این بخش پشن نگاه‌های امنیتی به فضای مجازی آنقدر پیچیده و به هم‌تنیده است که رفع آنها پیچ سخت دولت در ماه‌های آینده خواهد بود. از سوی دیگر پزشکیان در ادبیات خود به سیاست‌های کلان نیز وفاداری خود را اعلام کرده است. بعید نیست توجیه دستگاه‌ها و نهادهای موازی در این زمینه کار را برای دولت مشکل‌تر کند.
رویکرد اصلی وزارت کشور وفاق ملی برای ایجاد همبستگی
اما یکی از مهمترین بخش‌هایی که در مطالبات انتخاباتی مردم و مسعود پزشکیان مطرح شده بود، سختگیری‌های اجتماعی است. به رغم تغییر دولت اما فیلم‌های منتشر شده در فضای مجازی نشان می‌دهد که برخورد با زنان در خیابان‌ها ادامه دارد و موضوع سختگیری در حجاب در دستور کار است.
این نقطه شکننده دولت جدید در حالی وارد فاز جدید شده که مومنی با حضور در وزارت کشور باید نشان دهد چه نگاه و سیاستی در این باره دارد. البته او در اولین واکنش خود اشاره مستقیمی به موضوع گشت ارشاد یا گشت‌های حجاب‌بان در معابر نداشت و بیشتر بر وفاق و همدلی اصرار کرد.
وی اظهار کرد: امروز کشور ما بیش از هر زمان دیگری نیاز به امنیت، آرامش، آسودگی خاطر، وفاق و همبستگی ملی دارد و رای مجلس پشتوانه‌ای برای تلاش بیشتر و تعامل بین دولت و مجلس خواهد بود.
پاسخ به مطالبات پرستاران اولین وعده وزارت بهداشت
اما قول اول وزیر بهداشت نیز مهم به نظر می‌رسد، چرا که استقرار دولت جدید مصادف شده با تجمعات اعتراضی و مطالبات صنفی پرستاران. گرچه مطالبات پرستاری مربوط به خلف وعده‌های دولت قبل و انباشت خواسته‌هاست، اما وزیر بهداشت در نخستین قول خود تامین بودجه لازم برای رفع مشکلات پرستاری را مورد اشاره قرار داد و گفت: بودجه بدهی پرستاران دیروز در هیئت دولت محاسبه و تصویب شد و به تدریج پرداخت خواهد شد.
ظفرقندی وزیر بهداشت گفت: مشکل پرستاران را در هیات دولت مطرح کردم و با حمایت و کمک آقای پزشکیان در اسرع وقت مشکل همکاران پرستار را حل می‌کنیم.وی افزود: به سرعت هزینه ای که باید برای این مساله گذاشته شود، وز در دولت محاسبه و تصویب شده است و به تدریج باید این پول به دانشگاه ها و بیمه ها داده شود.
*بنزین را گران نمی‌کنیم
یکی از دغدغه‌های مردمی که در رقابت‌های انتخاباتی هم مورد نظر بود و دستمایه تخریب و تبلیغ شده بود، مسئله گران شدن بنزین بود. اما وزیر نفت در نخستین اظهارنظر خود قول داده که به هیچ وجه گرانی بنزین در دستور کار دولت قرار نخواهد گرفت. وزیر نفت با تأکید بر اینکه راهکارهای قیمتی برای رفع ناترازی بنزین هرگز مدنظر نیست، گفت: راهکارهای غیرقیمتی که به بخشی فراتر از وزارت نفت یعنی در همکاری با دیگر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها بازمی‌گردد، در دستور کار خواهد بود تا بدون افزایش قیمت بنزین امکان ایجاد تعادل در تراز تولید و مصرف فراهم شود.
محسن پاک‌نژاد در نخستین روز کاری خود درباره برنامه کوتاه‌مدت وزارت نفت برای رفع چالش ناترازی انرژی ازجمله مدیریت مصرف گاز تصریح کرد: بنده به‌طور دقیق راهکارهای عملیاتی را برای رفع این چالش در ذیل سرفصل‌های برنامه به نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کمیسیون تخصصی ارائه کرده‌ام، البته این موضوع به معنای آن نیست که امکان رفع کامل ناترازی در کوتاه‌مدت وجود داشته باشد اما این امکان فراهم می‌شود که ناترازی تاحدودی تعدیل شود.
قول وزیر جهادکشاورزی به گندمکاران
وزیر جهاد کشاورزی هم  گفت مطالبات گندم کارانی که تا پایان مرداد ماه محصول خود را تحویل داده باشند، تا قبل از پایان شهریور ماه تسویه خواهد شد.
غلامرضا نوری قزلجه در جلسه شورای هماهنگی با حضور معاونین و مدیران ستادی و مشارکت وبیناری سازمان جهادکشاورزی استان‌ها که در آستانه هفته دولت برگزار شد،  با یادآوری شعار دولت چهاردهم مبنی بر رعایت قوانین، اجرای چشم‌انداز و سیاست‌های کلی و قوانین مادر در بخش‌های مختلف کشور گفت: این شعار نویدبخش حرکت براساس قوانین و مصوبات است و از ابداعات خلق‌الساعه و استهلاک امور پیشگیری می‌کند و باعث وفاق ملی می‌شود.
وی به نزدیک بودن سال زراعی جدید و کشت پاییزه اشاره کرد و گفت: باید نهایت تلاش را برای ایجاد شرایط مطلوب و تامین نهاده‌های کشاورزی مورد نیاز بهره‌برداران را داشته باشیم.