بازار سرمایه؛ نیازمند بسته حمایتی

 اگر بخواهم وضعیت فعلی بازار سرمایه را تشریح کنم، باید گفت که قیمت سهام تحت فشار چهار نیروی کاهنده است.
1. کاهش سودآوری: کاهش سودآوری در واقع همان بدتر شدن وضعیت بنیادی شرکت‌هاست که این کاهش سودآوری عمدتا ناشی از سیاست‌های مالی دولت (افزایش نرخ انرژی برای صنایع، افزایش مالیات و عوارض و موارد مشابه)، سیاست‌های کنترل دستوری (نرخ دلار نیما، نرخ‌گذاری دستوری و موارد مشابه) و کاهش قیمت‌های جهانی است.
2. سیاست‌های انقباضی و نرخ بهره بالا: این سیاست هم ناشی از دو عامل سیاست کنترل ترازنامه و کاهش رشد نقدینگی است. البته شلختگی سیاست‌گذاری پولی هم در این میان بی‌تاثیر نبوده است. برای مثال در مورد شلختگی می‌توان به انتشار گواهی سپرده 30درصدی به شکل شتاب‌زده اشاره کرد یا عدم انتشار اوراق دولتی از آذر سال گذشته تا اسفند ماه و انتشار سنگین اوراق در اسفند و اردیبهشت که به بازار بدهی فشار وحشتناکی وارد کرد.
3. ریسک‌های سیاسی: ریسک‌های سیاسی هر چند ماه یک بار سراغ بازار می‌آید و باعث ترس می‌شود. امسال حداقل 3 مورد ریسک سیاسی سنگین که منجر به قفل شدن بازار شده داشتیم. در ریسک‌های سیاسی هم به جز محدود کردن دامنه نوسان یا تعطیلی بازار، سیاست حمایتی دیگری اجرا نشده است.
4. جذابیت بازارهای رقیب: بورس ایران هدف سرمایه‌گذاری چند دسته بوده است. گروهی به دنبال کسب بازده بالا هستند، گروه دیگر به دنبال دارایی به مثابه سپر تورمی هستند و گروهی هم بازده خوب اما کم‌ریسک می‌خواهند. کریپتو (رمزارز) و موارد مشابه برای گروه اول جذاب‌تر است و در کنار آن فرصت‌های کم‌ریسک مثل ثبت‌نام خودرو هم جایگزین سهام عرضه اولیه‌ای بازار سرمایه شده است. طلا، ارز و تا حدودی ملک جایگزین خرید سهام به عنوان سپر تورمی شده و البته سهام هم خاصیت سپر تورمی را از دست داده است. نرخ سود بالا هم رقیب سهام ارزشی با سود تقسیم قابل توجه شده است.
به نظر می‌رسد شوک‌های سیاسی حداقل اثر 1.5 واحدی در افت نسبت قیمت سهام بر سود سالیانه آن در بورس ایران داشته است. به همین دلیل بسته‌های حمایتی یا نجات می‌تواند بخشی از این افت را جبران کند. علاوه بر آن خود سیاست‌های انقباضی نباید جوری باشد که سرمایه‌گذاری در دارایی ریسکی شفاف را بیشتر تحت فشار قرار بدهد. در واقع در مورد دوم نیز باید مدیریت سیاست جوری باشد که به هدف سیاست یعنی کنترل پول داغ و در گردش بخورد. در حال حاضر نحوه اجرای سیاست پولی، رگباری و کور است و همه بازارها را هدف قرار می‌دهد. در نتیجه اتفاقا بیشترین گلوله‌های این سیاست به بازار شفاف یعنی سهام می‌خورد.
بسته حمایتی می‌تواند هم اثرات شوک‌های سیاسی را کمتر کند، هم اثرات سیاست‌های پولی را به جای بازار شفاف و مفید، به سمت بازارهای غیرمفید و مضر هدایت کند؛ بسته‌ای که هم باید در آن منابع حمایتی تعریف شود، هم سازوکارهایی که جذابیت رقبای بحران‌زا را کمتر کرده و جذابیت سرمایه‌گذاری شفاف را افزایش دهد.