دعوت به صبر

همدلی| آرزو بخشنده: بعد از انتقادهای تند و تیز روزهای گذشته به وزرای پیشنهادی، پزشکیان نخستین واکنش خود را به طور مستقیم ارائه کرد. تا دوشنبه(پریروز) که پسر رئیس‌جمهور نقش سخنگویی او را به صورت غیرمستقیم برعهده داشت و “محمدرضاعارف” به عنوان معاون اول ریاست‌جمهوری در مراسم گوناگون تلویحا از فهرست وزرا دفاع می‌کرد، پزشکیان با سکوت خود ترجیح داد مقابل انتقادها صبر کند.
“یوسف پزشکیان” در چند رشته توئیت در پاسخ به منتقدان این‌گونه اظهارنظر کرده بود که باید مبنا را بر واقع‌گرایی گذاشت و کسانی در کابینه باشند که موافق اجماع‌سازی هستند. گرچه بخشی از واکنش او به کنایه با انصراف ظریف مرتبط بود، اما در افکارعمومی این‌گونه تعبیر شد که پزشکیان به شکل غیرمستقیم جواب نقدها را داده است. با این حال “مسعود پزشکیان” دیروز سکوت چند روزه خود را شکست و بعد از دعوت مستمر سیاسیون برای حرف زدن با مردم، حالا او منتقدان را به صبر دعوت کرد. رئیس‌جمهور این‌گونه بیان کرد که: «مردم عزیز! سرمایه بزرگ دولت شمایید، توجه و حساسیت شما در انتخاب اعضای کابینه ارزشمند است؛ صبر کنید کابینه کار کند و آن‌را از روی عملکردش نقد کنید.»
او در یک پیام شبکه مجازی افزود:« بی‌تفاوتی به رفتار سیاستمداران جای خود را به انتقاد داده است. این یعنی ما یک گام به جلو رفته‌ایم.»
او در دفاع از کابینه معرفی شده اینگونه توضیح داد که «در مرحله انتخاب و بررسی کابینه از صاحب‌نظران متعددی مشورت گرفتیم و تلاش کردیم با رویکرد وفاق و همدلی، بهترین وضعیت ممکن را با ظرفیت‌های موجود رقم بزنیم.صبر کنید کابینه کار کند و آن‌را از روی عملکردش نقد کنید.»
فشاربر دولت
اما محتوای این پیام نشان می‌دهد رئیس‌جمهور از کابینه رضایت دارد و مردم را به آینده و عملکرد آنها ارجاع می‌دهد؛ نکته‌ای که در لایه‌های سیاسی نزدیک به او روایت دیگری را نمایان کرده بودند. دیروز “عباس عبدی” و “شهیندخت مولاوردی” در یادداشت‌هایی که برای یک روزنامه نوشته بودند با یک فصل مشترک از فشارها بر دولت گفتند و از پزشکیان درخواست کردند که مشکلات را با مردم در میان بگذارد. البته پزشکیان نیز هفته گذشته در مراسم روز خبرنگار گفته بود؛ هر جایی که نتوانیم کاری را انجام دهیم به مردم خواهیم گفت. اما ویترین ارائه شده از کابینه نشان می‌دهد محدودیت‌هایی در نهایی شدن کابینه مورد نظر شورای راهبری که احتمالا مورد نظر رئیس‌جمهور هم بوده، وجود داشته که در خفا مانده است. کسی تا امروز نمی‌داند این فشارها از کدام سمت یا از چه مسیری بر تصمیم‌سازی دولت وارد شده، اما آنچه بیش از هر نکته‌ای برجسته است، اینکه بسیاری از هواداران، منهای سهم‌خواهان، از این گزینش و معرفی رضایت ندارند.
نقدها فروکش کرد؟
البته دیروز کمی فضای نقد تلطیف شد. بعد از اینکه برخی سیاسیون مانند “جهانگیری” از تنها شدن پزشکیان و عواقب آن گفتند، ظاهرا برخی نقدها فروکش کرده و به سمت ارائه راهکار و برون رفت از تنگنا تغییر مسیر داده است.
دیروز “علیرضا معزی” از کابینه روحانی که در توئیت قبل خود از ستایش ظریف سخن گفته بود این بار ساز قناعت کوک کرد و نوشت:« کابینه پیشنهادی پزشکیان، حداقل از منظر دفع خطر خالص‌سازی «گامی به پیش» است.»
علیرضا معزی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهوری در دولت سابق، در شبکه اجتماعی ایکس اینطور تحلیل کرد که «کابینه پیشنهادی پزشکیان، حداقل از منظر دفع خطر خالص‌سازی، «گامی به پیش» است و حامل پیام «تغییر». به یاد آوریم که پیش از این هم فوران واکنش‌های آنی و احساس ناکامی زودرس، سبب شد تا برخی محافل با عملیات روانی #پشیمانم، زمینه ماجراجویی‌های خود را در دی ۹۶ و از مشهد فراهم کنند.» روزنامه اطلاعات هم تلویحا با توجیه کابینه عنوان کرد که پزشکیان به دنبال چالش نیست و جوان‌گرایی را دردسر خواند و بر کارآزموده و تکنوکرات بودن وزرا صحه گذاشت.
اغماض هواداران و ذوق تندروها
البته شاید یکی از دلایل عقب‌نشینی سفارشی برخی اصلاح‌طلبان بعد از ماجرای انتخاب کابینه و کناره‌گیری ظریف، خوشحالی تندروها از این اتفاق باشد. اصولگرایان در دو روز گذشته با کوک کردن ساز خوش‌بینی به دولت پزشکیان اینطور القا کردند که از نتیجه کار او رضایت دارند. از آنسو در بحبوحه نقدهای داخلی برخی از به میدان مین فرستادن رئیس‌جمهور و تنها گذاشتن او سخن گفتند. اما تلطیف نقدها نشان می‌دهد که حامیان پزشکیان احتمالا به این نتیجه رسیده‌اند تقلای آنها در هشدار و توصیه به دولت ممکن است در آینده نزدیک آنها را به تفرقه‌افکنی در دایره سیاست متهم کند. از سوی دیگر این واهمه نیز در میان اصلاح‌طلبان شکل گرفت که تنها ماندن پزشکیان چه بسا پروژه‌ای باشد که سعی دارد او را به طیف اصولگرا نزدیکتر کند. بر همین اساس دیروز “آذر منصوری” هم دو گام به عقب گذاشت و نوشت: «همه ما در قبال امیدی که در این بزنگاه مهم تاریخی در جامعه ایران شکل گرفته است، مسئولیم.» او با بیان اینکه باید مراقب تفرقه‌افکنی‌ها باشیم عنوان کرد: محدودیت‌های پیش روی رئیس جمهور را پیش‌بینی می‌کردیم و رویکردها، رفتارها و نقد و مطالبه‌گری‌ها نیز باید در راستای افزایش قدرت چانه زنی و اثرگذاری بیشتر ایشان باشد.»
تاکید بر شعارهای پزشکیان از سمت اصولگرایان
در همین حال تندروها از ترکیب کابینه استقبال کرده‌اند و روی خوش آنها به مواضع پزشکیان نشان می‌دهد بخشی از آنها به ماندن در بخش‌های مختلف زیرمجموعه دولت شاید امیدوار هم شده‌اند. اظهارات وزیر پیشنهادی کشور درباره اینکه برخی استانداران ابقا خواهند شد و دور شدن حلقه اولیه رسانه‌ای در زیرمجموعه‌های اطلاع‌رسانی دولت، همچنین تلاش مدیران میانی برای ماندن در دولت فراجناحی احتمالا طیف‌های اصولگرای میانه را هم به این سمت سوق داده که ترکیب  نهایی گستره دولت جا برای آنها نیز خواهد گذاشت. دیروز “عبدالله گنجی” از حامیان زاکانی، پزشکیان را با عنوان مرد صادق یاد کرد و نوشت: معتقدم آنچه پزشکیان انجام داد، عین قول و قرار است. مطالبات امروز از او خلاف قول اوست. او با چیدن کلیدواژه‌های پزشکیان در همچون وفاق، با یک جریان نباید کشور را اداره کرد، دعوای ما سر قدرت است، آدم‌های معتقد به سیاست‌های کلی برنامه‌ام را می‌خواهم و در نهایت اصولگرای اصلاح‌طلبم، توئیتش را با این جمله معروف پزشکیان«با باند مخالفم» خاتمه داد. این ذوق منتقدان احتمالا از آنجا نشئت می‌گیرد که وزنه افراد نزدیک به اصولگرایان در کابینه سنگین‌تر از افرادی است که در مطالبات مردمی برای تغییر باید جست‌وجویشان کرد. با این حال مسعود پزشکیان معتقد است صبر باید پیشه کرد و کابینه را از روی عملکردش مورد نقد قرار داد. اما برخی مخالفان غیر سهم‌خواه و دلسوز بر این عقیده‌اند که پزشکیان با این افتراق خاستگاه در دولت نه از سوی منتقدان که از درون کابینه با تضاد مصالح رو به رو خواهد شد. بدون تردید کابینه یکدست مورد نقد خواهد بود، اما کابینه متفرق در سیاست و جهت‌گیری هم، بنای متناسبی با شعارهای عدالت‌خواهانه و تحول‌گرای رئیس‌جمهور نخواهد داشت. البته روی دیگر سکه را هم باید دید. در صورت تند شدن فضای درونی کابینه، ممکن است تیغ جراحی مسعود پزشکیان به جای اینکه برای بهبود شرایط کلان اقتصادی و سیاسی بر تن بیماراقتصاد بنشیند، این‌بار در کوتاه مدت، کالید کابینه را بشکافد. پس باید صبر کرد. باید دید این اجماع رنگین کمانی به سود منافع ملی تمام خواهد شد یا زیان‌های زودرس خواهد داشت؟