نقد ظریف و عراقچی با کروکی برجام

همدلی| آفاق فقیهی: در میان وزرای پیشنهادی مسعود پزشکیان، سیاست خارجی و گزینه عراقچی دیروز در مجلس بازخوردهای زیادی را به جا گذاشت. به نظر می‌رسد دوقطبی برجام و اداره کشور با تحریم بعد از رقابت‌های انتخاباتی نیز اسباب چالش و بگومگوی جناحی است. دیروز تندروها فرصت را مغتنم شمردند و برجام و تیم مذاکره کننده را تا جایی که می‌توانستند نواختند. گرچه کمیسیون تخصصی امنیت ملی با پیشنهادها و برنامه‌های عراقچی موافقت کرد و بر این گزینه از دولت چهاردهم صحه گذارد، اما این رشته سردراز داشت. روز یکشنبه روز عقده‌گشایی مخالفان برجام بود که با گوشه و کنایه حامیان جلیلی تزئین شد. امیرحسین ثابتی پشت تریبون مجلس اینگونه بیان کرد که عراقچی واقع بین نیست و بنا را بر نقد گذشته‌ای گذاشت که مردم برای تحقق دوباره آن به پزشکیان رای دادند.
گرچه در نوبت عصر مجلس، وزیر پیشنهادی وزارت امور خارجه سیاست خارجی دولت چهاردهم را «فراگیر، فعال و اثرگذار» خواند و گفت در صورت کسب رای اعتماد از مجلس و در مقام وزیر امورخارجه سه ماموریت اصلی شامل «تامین منافع ملی، و حفظ و افزایش ثروت ملی»، «تحکیم امنیت ملی و ارتقای قدرت» و «حفظ و تقویت عزت و منزلت» را دنبال خواهد کرد، اما اظهارات صبح نمایندگان بیش از برنامه‌های عراقچی به سیاست کلی دولت چهارم برای گشایش در سیاست خارجی و حضور محمد جوادظریف در کنار پزشکیان اختصاص داشت، نکته‌ای که عراقچی را به دلیل حضورش در تیم مذاکره کننده در بر می‌گرفت.
عراقچی دیپلمات واقع‎‌بینی نیست
ثابتی،سایه جلیلی درمجلس، در واکنش به نامزدی عراقچی برای وزرات امور خارجه ساز انتقاد را کوک کرد و گفت: ما سال‌ها برای برجام ضرر کردیم؛ رآکتور اراک چه بلایی سرش آمد. بعد عوامل این بلاها بیایند وزیر شوند؟ ولی بعد هم در روی مردم باید نگاه کنید. امروزعده‌ای برای آینده‌نگری شخصی ممکن است دفاع کنند اشکالی ندارد اما صادق باشید. کدام بند برجام قابل دفاع است؟ مکانیزم ماشه رای دادن و افتخار دارد؟
امیرحسین ثابتی عنوان کرد: برخی از نمایندگان این روزها برای رای آورری برخی وزرا از جمله عراقچی بازی خطرناکی را شروع کردند. برخی موافقان عراقچی می‌گویند حتما به او رای بدید مگر نمی‌دانید یک نفری گفته او باید وزیر شود. خود آقا بارها گفتند مجلس مستقل است و باید مستقل عمل کند.
وی گفت: دیروز پیش فردی رفتیم می‌گوید به کل وزرا رای بدهید این چه استدلالی است؟ متوجه عوارض این رویه هستید؟ اگر اینطور است مجلس را تعطیل کنید. خود رهبری مخالف این رویه هستند. برخی برای اینکه به زور بخواهند موافق بتراشند شروع می کنند به اخبار درگوشی که بارها هم تکذیب شده است که یکی هم همین برجام بود. سال ۹۴ آقایان سبقت می‌گرفتند از هم که برجام را تبریک بگویند. آقا در دیدار عمومی گفتند این تبریک گفتن‌ها معنی ندارد. هر کسی به وظیفه خود عمل کند.
وی با اشاره به اینکه دیپلمات حرفه‌ای و ورزیده بودن به پرتاب کردن خودکار نیست، گفت: دیپلمات ورزیده به دیدن واقعیات است؛ به این است که متنی را امضا کنی که رفتار طرف مقابل قابل پیش‌بینی باشد که گیر نکنیم. اول گفتند مشکلات اقتصادی را حل می‌کنیم. آخرش عراقچی سال ۹۶ آمد در تلویزیون گفت هدف اصلی برجام لغو تحریم های اقتصادی نبود. عجب. چه بوده؟ گفتند خواستیم از پرونده هسته‌ای ایران امنیتی‌زدایی کنیم. ای کاش روحانی این حرف را می‌زد ببینیم اصلا رای می‌آورد یا نه.
نماینده تهران گفت: آقای عراقچی شما حتی مجری خوبی هم برای سیاست‌های رهبری و شورای عالی امنیت ملی هم نبودید به خاطر اینکه رهبری در مشهد گفتند ظریف به ایشان گفته از برخی خطوط قرمز نتوانستیم پاسداری کنیم. گناه این پای چه کسی است؟ اینکه عراقچی با ظریف مرزبندی می‌کند خوب است، ولی چرا الان این اتفاق می‌افتد؟ چرا زودتر این کار را نکردید؟
ثابتی گفت: یکی از بهترین قوانین مصوب مجلس قبل قانون اقدام راهبردی بود که در واکنش به این بود که مذاکره کنندگان ما خوب عمل نکردند و این قانون مصوب شد تا این توافق پرخسارت روزنه‌هایش گرفته شود. بعد از شهادت شهید فخری زاده رویکر غلط روحانی و ظریف باز داشت ادامه پیدا می‌کرد که با ترامپ هم مذاکره کنیم.
تاکید بر تقویت ارتباط با کشورهای همسایه و هم مرز
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: وزیر پیشنهادی امور خارجه مبتنی بر منویات مقام معظم رهبری و نظریات شورای عالی امنیت ملی عمل خواهد کرد. تاکید عراقچی بر تقویت ارتباط با کشورهای همسایه و هم مرز است.
“احد آزادی‌خواه” در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در موافقت با برنامه‌ها و صلاحیت وزیر پیشنهادی امور خارجه، اظهار کرد: سیاست گذاری کار وزیر نیست و اگر ما به سیاستگذاری‌ها ایراد داریم، سیاستگذاری‌ها در جای دیگر است و وزیر فقط مجری است.وی بیان کرد: عراقچی که وزیر نبوده است، بلکه وی عضو یک تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران بوده است و اگر ما در حوزه سیاستگذاری‌ها مسئله و ابهامی داریم، باید به جای دیگری ایراد بگیریم.
نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: عباس عراقچی در ۸ سال دوران دفاع مقدس و در جبهه‌ها مشغول به خدمت بوده است و وی بیگانه از ایثار و شهادت و جبهه نیست.
آزادی خواه تصریح کرد: رویکرد عباس عراقچی برای آینده تعامل بین دیپلماسی و میدان است‌. روح شهید حاج قاسم سلیمانی شاد که نقش مهم میدان را به ما به خوبی نشان داد و عباس عراقچی می‌خواهد بین دیپلماسی و میدان تعامل ایجاد کند.وی ادامه داد: خنثی‌سازی تحریم‌ها به خوبی در حال انجام است و تداوم روابط مستحکم با چین و روسیه از جمله برنامه‌های عباس عراقچی است.
وی درباره تقویت دیپلماسی همسایگان، گفت: بنده به اسحاق جهانگیری در پایان دولت روحانی گفتم که کاش فرصتی که برای ارتباط با کشورهای ۱+۵ گذاشتید، برای تقویت ارتباط با همسایگان می‌گذاشتید. تاکید عراقچی بر تقویت ارتباط با کشورهای همسایه و هم مرز است.
حمایت متکی از عراقچی
منوچهر متکی نماینده تهران در موافقت با وزیر پیشنهادی امور خارجه عنوان کرد: امروز بحث رای اعتماد به برادری است که همه عمرش را بعد از سال‌های اول بعد از انقلاب که در سپاه پاسداران بود، در دستگاه دیپلماسی کشور گذراند. او در طول این چند دهه حضور در وزارت امور خارجه در یک بالندگی مبتنی بر شناخت نظریه‌های بین الملل و شناخت دیپلماسی به یک دیپلمات حرفه‌ای بدل شد. عراقچی دیپلمات جامع الاطرافی است که اولا وزارت امورخارجه را می‌شناسد کارهای وزارت امورخارجه را می شناسد و به دلیل دو ماموریت نه تنها در حوزه بین‌الملل بلکه بر مسائل ایرانیان و مسائل کنسولی ایرانیان در خارج از کشور کاملا شناخت دارد.
مواضع ناپخته عراقچی در وزارت امورخارجه!
نماینده مشهد و کلات هم گفت: موضع مخالف من نسبت دکتر عراقچی برای مواضع ناپخته ایشان در زمان حضورشان در وزارت امور خارجه است. ایشان گفتند اف ای تی اف خطری ندارد.
“میثم ظهوریان‌ابوترابی” در مخالفت با برنامه‌های سیدعباس عراقچی وزیر پیشنهادی امور خارجه گفت: موضع مخالف من نسبت دکتر عراقچی برای مواضع ناپخته ایشان در زمان حضورشان در وزارت امور خارجه است که مصداق گره زدن زندگی مردم به بیگانگان است. مثلا ایشان گفتند اف ای تی اف خطری ندارد، و باید حل شود تا بتوانیم مذاکرات با اروپا را ادامه دهیم. اف ای تی اف چیست؟ یک معاهده‌نامه ۴۱ بندی است که آقای طیب‌نیا بستند و  ۳۹بند آن را هم ما اجرا کردیم فقط دو موافقت نامه مانده است.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم عنوان کرد: بند ۳۱ FATF در خصوص تضمین همکاری بین المللی در زمینه تبادل و به اشتراک گذاری اطلاعات ذینفع واقع میگوید و بخش دیگری تاکید دارد که باید مشتری اول در نظام بانکی را ما معرفی کنیم.  همچنین باید تراکنش‌های نظام بانکی‌مان را برای اینکه ذینفع نهایی مشخص شود به کشورهایی که از ما اطلاعات بخواهند اطلاع دهیم. سوال کردم که آیا معقول است که در شرایط تحریمی که شبکه تراستیو را قربانی ارتباط با چند بانک کوچک کنیم که آقای همتی پاسخی به این سوال ندادند.
نماینده مشهد و کلات گفت: ایشان گفتند من ظریف نیستم. این موضع خوبی‌است ولی باید مشخص شود که این تفاوت چیست؟ آقای ظریف در اواخر دوره وزارت گفت دوستان تحریم را در زمان سرازیر شدن شرکت‌های غربی راندیم. موضع شما در مورد این مساله چیست؟ آیا می‌خواهیم دنیا را در این چند کشور خلاصه کنیم؟ برنامه شما برای حل عدم تعادل در ارتباط با چین چیست؟وی خطاب به وزیر پیشنهادی امورخارجه گفت: آیا قانون اقدام راهبردی را یک ظرفیت می‌دانید؟
راهبردهای عراقچی برای وزارت خارجه
در همین حال دیروز در نوبت عصر عراقچی پشت تریبون مجلس قرار گرفت و راهبردهای خود را برای وزارت امورخارجه ارائه داد. او گفت: به برکت مولفه‌های قدرت در عرصه‌های مختلف،‌ اکنون «تراز راهبردی ایران» در منطقه و فرامنطقه ارتقاء فوق العاده‌ای یافته است. دستگاه دیپلماسی باید این دستاورد را پاس بدارد، بر آن بیفزاید. وی افزود: برای تولید ثروت، سیاست خارجی باید در مدار پیشرفت اقتصادی کشور قرار گیرد و همسو با اهداف برنامه هفتم توسعه حرکت کند. بدین منظور، تمامی ظرفیت‌های دیپلماسی برای کسب سهم شایسته از بازارهای جهانی، گشایش مسیرهای جدید، مانع‌زدایی، تسهیل‌گری و امیدبخشی به فعالان اقتصادی اعم از دولتی و خصوصی به کار گرفته خواهند شد.
عراقچی در ادامه عنوان کرد: سیاست خارجی ما باید حضور فعال و اثرگذار در برابر امواج و حوادث منطقه‌ای و جهانی داشته باشد. این وظیفه‌ای است که مقام معظم رهبری در سخنرانی روز تنفیذ بر ما تکلیف فرمودند. وزارت امور خارجه دولت چهاردهم کنشگرانه، فعالانه و اثرگذار به ایفای نقش در عرصه های منطقه‌ای و جهانی خواهد پرداخت و هرگز منفعل نخواهد بود.
وی حسن همسایگی را به عنوان محور کاری خود مطرح و تاکید کرد: سیاست حسن همسایگی همچنان با قوت به پیش خواهد رفت و تلاش می شود فرصت های عظیم سیاسی و اقتصادی در حوزه همسایگان به ثمربخشی منجر شوند.
وزیر پیشنهادی امور خارجه اظهار کرد: چین، روسیه و دیگر کشورهایی که در زمان سختی و تحریم همراه ما بوده‌اند، قدرت‌های نوظهور و عرصه‌های جدید در آفریقا، آمریکای لاتین و شرق آسیا در اولویت روابط خارجی دولت چهاردهم قرار دارند.
عراقچی در مورد مناسبات با اروپا هم گفت: اگر اروپا رفتارهای نادرست و خصمانه خود را نسبت به جمهوری اسلامی ایران اصلاح کند، در فهرست اولویت های ما قرار خواهد گرفت و بالاخره، سیاست ما در مورد آمریکا، سیاست «مدیریت تخاصم» خواهد بود و نه «رفع تخاصم.»
عراقچی هم‌چنین گفت که وزارت امور خارجه از تکلیف دیگر خود برای برطرف کردن تحریم ها نیز غفلت نخواهد کرد و با بهره گیری از تجربیات گذشته، در انجام این تکلیف نه تعجیل خواهد شد و نه به دام مذاکرات فرسایشی خواهیم افتاد.