مختارنامه وحدت‌ساز بود

همدلی| هرچند پخش مکرر مختارنامه در شبکه‌‌های تلویزیونی مختلف سوژه کاربران شبکه‌‌های اجتماعی می‌شود،  اما به نظر می‌رسد هم فرم و هم محتوای این سریال در آن سوی مرزها نیز کم و بیش مورد توجه قرار گرفته به‌طوری که یک تحلیل‌گر مصری تصریح کرد پخش این سریال همزمان با حضور داعش به نوغی در سوریه وحدت ساز شده است.
همزمان با ایام شهادت سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام)، شاهد پخش مجدد مجموعه «مختارنامه» در تلویزیون هستیم. مجموعه‌ای که چندین سال از زمان ساخت و پخش اولیه آن می‌گذرد با این حال هنوز هم از جذابیت‌های خاصی برخوردار است و بسیاری آن را ستایش می‌کنند و اثری فاخر می‌دانند. مختارنامه جدای از ایران در برخی از دیگر کشورهای اسلامی نیز پخش شده و در آن‌ها هم مجموعه‌ای پرطرفدار بوده است. ایلنا در گفتگو با «شفیع خدر سعید» کارشناس و تحلیلگر مصری مسائل اجتماعی و سیاسی، به واکاوی چند نکته مهم در مورد این مجموعه تاریخی و تاثیرات بین‌المللی آن پرداخته است. مشروح گفت گو با شفیع خدر سعید را در ادامه می‌خوانید.

*سریال مختارنامه از جمله آثار نمایشی ایرانی است که در سال‌های اخیر و با توجه به ماهیت خود که در مورد ماجرای عاشورا و کربلا است، بازتاب‌های گسترده‌ای را در جوامع اسلامی داشته است. دلیل این مساله را چه می‌دانید؟
سریال مختارنامه به یکی از موضوعات مهم و قابل توجه در جامعه اسلامی اشاره داشته و نوعِ پرداخت هنری آن به ماجرا نیز جذاب بوده است. به بیان ساده تر، اهمیت مساله مورد توجه در این سریال و در عین حال، پرداختِ نمایشی و هنری جذاب به آن، موجب شده تا خیل قابل توجهی از مردم در کشورهای اسلامی به این سریال اقبال نشان دهند و آن را تماشا کنند.
در حقیقت، هم فُرم و هم محتوا در سریال مختارنامه از وضعیت خوبی برخوردار است و این نقطه برجسته و قابل توجه سریال مختارنامه است. تردیدی نیست که اگر داستان‌ها و روایت‌های تاریخی خوب داشته باشیم اما نتوانیم آن‌ها را در قالب یک اثر نمایشی به خوبی به مخاطب عرضه کنیم، بازخود مثبت نخواهیم گرفت. این معادله در سریال مختارنامه برعکس است و دلیل جذابیت این سریال نیز همین است.
در عین حال، باید توجه داشته باشیم که در حوزه آثار و تولید مجموعه‌های مرتبط با واقعیت‌های مهم جهان اسلام نظیر آنچه در سریال مختارنامه شاهد هستیم، کارهای فاخر زیادی نیز تولید نشده که این خود یک نقطه ضعف است. استقبال قابل ملاحظه از سریال مختارنامه نشان داد که تا چه اندازه جوامع اسلامی مایل به تماشای آثار اینچنینی هستند.
* تولید آثار نمایشی نظیر مختارنامه تا چه حد در توسعه و ترویج اصول و ارزش‌های اسلامی مفید است؟
قطعا مفید است. به نظر می‌رسد که تولید آثار اینچنینی را بایستی در قابل مفهوم قدرت نرم مورد توجه قرار دهیم. توجه داشته باشیم که جذب جوانان و به طور کلی اقشار مختلف اجتماعی به اصول و ارزش‌های اسلامی، بایستی از طریق ابزارها و اهرم‌های جذاب صورت گیرد.
در جهان کنونی، شاهد توسعه قابل توجه صنعت سرگرمی هستیم و اگر می‌خواهیم ارزش‌ها و نکات مثبت را به بشر امروز منتققل کنیم، ناگزیر به استفاده از ابزارهای مطرح و برجسته در حوزه صنعت سرگرمی هستیم. اساسا فلسفه اصلی تشکیل سینمای هالیوود و یا سینما در دیگر کشورها نیز تا حد زیادی معطوف به همین موضوع است. برخی از ابزار سینما در راستای اهداف منفی بهره می‌گیرند با این حال تولید آثار فاخری نظیر مختارنامه نمودی عینی از استفاده از صنعت سینما و فیلمسازی برای تولید آثار هنری مثبت و سازنده و آموزنده است.
باید توجه داشته باشیم که ارزش‌های متعالی و مثبت را بایستی در قابل‌های مدرن و امروزی به نسل‌های جوان منتقل کرد در غیر اینصورت، موفقیت چندانی نخواهیم داشت و جریان‌های رقیب که از ارزش‌های انسانی تهی هستند، اصول مطلوب خود را به خوردِ نسل‌های جوان به ویژه در کشورهای اسلامی می‌دهند. موضوعی که از آن به مثابه جنگ نرم یاد می‌شود. از این منظر، تولید آثار نمایشی و فیلم و سریال‌هایی نظیر مختارنامه می‌تواند جذابیت قابل ملاحظه‌ای را برای ارزش‌های اسلامی و اخلاقی ایجاد کند و نسل‌های جوان را به سمت خود جذب کند.
*مهمترین ویژگی آثار نمایشی نظیر مجموعه مختارنامه را در چه می‌دانید؟
این مجموعه صرفا روایتی در محدوده تاریخ باقی نماند و مثلا در بحبوحه اوج گیری داعش در عراق و سوریه شاهد بودیم که مولفه‌های مطرح در این سریال به نحو قابل توجهی در قامت مولفه‌های وحدت ساز ظاهر شدند و همین مساله سبب شد که ضربات سنگینی به گروه‌های تروریستی در منطقه وارد شود. در حقیقت، مختارنامه صرفا در قالب یک فیلم باقی نماند و توانست ظرفیت‌های عملی یک اثر نمایشی خوب و مثبت را نیز نشان دهد.
این همان مساله‌ای است که به ویژه در جوامع اسلامی به شدت به آن نیاز داریم. در عین حال، همانطور که پیشتر نیز گفته شد، کیفیت تولید سریال مختارنامه نیز قابل توجه بود و اساسا همین کیفیت بود که توجهات زیادی را به سمت خود جلب کرد و برای این سریال ایجاد جذابیت نمود. از این رو، مختارنامه یک سریال جامع و چندبعدی بود که در نوع خود می‌تواند به مثابه یکم الگو برای دیگر آثار نمایشی در جهان اسلام ظاهر شود.