عجیب‌ترین دختر دنیا

محمد ایمانوردی| فیلم سینمایی «بیچارگان» محصول سال 2023 میلادی به کارگردانی «یورگوس لانتیموس» است. این فیلم از جمله فیلمهای مهم امسال در فصل جوایز بوده و از شانس های اصلی کسب جایزه اسکار است. لانتیموس یونانی بعد ازچندسال دوری از سینما مجددا با فیلمی ساختارشکن بازگشته است. در این فیلم بازیگران مطرحی همچون: «اما استون» «ویلیام دفو» و «مارک روفالو» به ایفای نقش پرداخته‌اند.
قصة فیلم دربارة دختری جوان (بلا) است. او خودکشی می‌کند؛ اما توسط یک دانشمند دیوانه (گادوین) به طرز غیرقابل‌باوری به زندگی بازگردانده می‌شود.
در فیلم لانتیموس، همه عناصر لقب عجیب بودن را با خود یدک می‌کشند. قصه به‌ظاهر در دوران ویکتوریایی انگلستان می‌گذرد؛ اما در این دنیا عناصر جهان مدرن امروزی هم پیدا می‌شود. به‌عبارت‌دیگر فضای فیلم تلفیقی از جهان کلاسیک و مدرن است. مخاطب در طول فیلم باشخصیت «بلا» سروکار دارد. وی شمایلی از یک کودک گرفتار شده در بدن بزرگ‌سالانه را دارد. او در ابتدا همچون کودکان رفتار می‌کند. بسیار کنجکاو است. آداب اجتماعی را بلد نیست؛ اما رفته‌رفته با چالش‌هایی که در زندگی برایش به وجود می‌آید، این کاراکتر در مسیر رشد شخصیتی قدم برمی‌دارد و در انتها به تکامل می‌رسد. باقی کاراکترها در مسیر زندگی بلا، نقش کمک‌کننده را دارند. شخصیت گادوین که بلا او را «گاد» خطاب می‌کند در اصل خدای بلا و خالق اوست. او همچون یک خدا در زندگی بلا نقش دارد و دخترک نیز او را می‌پرستد. در ادامه چند شخصیت فرعی دیگر هم به پی‌رنگ داستان اضافه می‌شوند که پرداخت مناسبی ندارند. به طور مثال شخصیت «دانکن» خیلی یکهویی وارد داستان می‌شود و با گول‌زدن بلا او را ترغیب به ماجراجویی‌های هیجان‌انگیز همراه با خود می‌کند. او ثروتمند است و به‌ظاهر وکیل اما ما چیزی از وکالت او در این فیلم نمی‌بینیم و مشخص هم نمی‌شود او این‌همه ثروت را از کجا آورده است.
فیلمساز تکنیک جالب و متفاوتی را نیز برای فرم روایی فیلمش انتخاب کرده است. همان‌طور که اتمسفر قصه عجیب است پس نوع فیلم‌برداری و به‌تصویرکشیدن آن نیز نباید ساده و معمولی باشد. در فیلم شاهد استفاده مکرر از لنز چشم ماهی (فیش آی) هستیم که فاصله کانونی آن بسیار کم است و فضای عریضی را پوشش می‌دهد. استفاده از آن باعث اعوجاج تصاویر شده و به گونه ایست که مخاطب انگار مشغول تماشای یک جهان فراواقعی است. فیلمساز دقایق ابتدایی فیلم را هم به شکل سیاه‌وسفید درآورده است. چرا؟ چون می‌خواهد نشان بدهد که در ابتدا بلا زندانی است و هنوز جهان را کشف نکرده پس دنیای او رنگی نیست.
لانتیموس به مفاهیم زیادی در فیلم اشاره می‌کند. از جمله قوانین دست‌وپاگیر جوامع مدرن و انسان متمدن، جامعه سرمایه‌داری و مفهوم اخلاق وبی اخلاقی. باتوجه‌به زیاد بودن این موارد بالطبع فیلم نمی‌تواند روی هیچ‌کدام عمیق شود؛ بلکه به شکلی سطحی و تیتروار از زاویه دید بلا به این مسائل می‌پردازد.
کم‌لطفی است که از فیلم بیچارگان بگوییم و از قدرت بازیگران آن اشاره‌ای نکنیم. اما استون در این فیلم می‌توان گفت که متفاوت‌ترین نقش دوران بازیگری خود را گذرانده و باید اشاره کرد که خوب هم از پس این کار برآمده  و از شانس‌های اصلی اسکار برای کسب جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن است. ویلیام دفو و مارک روفالو نیز مثل همیشه در نقش‌های مکمل خوب و قابل‌قبول ظاهر شده‌اند. در مجموع فیلم بیچارگان در زمره آثار موفق این کارگردان یونانی و سال 2023 میلادی قرار می‌گیرد.