پلاک شهرستانی‌ها هم جریمه می‌شوند

همدلی|  حمید رضا خالدی: تابستان امسال بود که جلال بهرامی، معاون وقت حمل و نقل و ترافیک تهران به تردد غیرمجاز خودروهای پلاک شهرستان در محدوده طرح ترافیک اشاره کرد و گفت: برخی از خودروهای پلاک شهرستان در محدوده طرح ترافیک بدون پرداخت عوارض تردد می‌کنند. برای رفع این مشکل موضوع را از  دفتر مدیریت کلان شهرها پیگیری کردیم و با معاونت حمل ونقل ترافیک شهرستان‌ها هم در این زمینه هماهنگی کرده ایم و تا 2 ماه آینده این مشکل برطرف خواهد شد و همه این خودروها جریمه می‌شوند.
اما با این وجود به نظر می‌رسد معظل تردد خودروهای پلاک شهرستانی همچنان پابرجا باشد کمااینکه چند روز قبل مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران از حضور خودروهای پلاک شهرستان در تهران انتقاد کرد و گفت معاینه فنی این خودروها مطابق با استانداردهای شهرستانی است که در آن شماره گذاری شده اند و این استانداردها با استانداردهای معاینه فنی در تهران متفاوت است.رئیس شورای شهر چندی قبل اعلام کرد که باید فکری برای تردد خودروهای پلاک شهرستانی که در تهران تردد می‌کنند و دوربین‌ها نیز نمی توانند تخلفات آنها را ثبت کنند، بشود.
پس از آن بود که دوباره این سوال مطرح شد که آیا دوربین‌‌های سطح شهر می‌توانند پلاک شهرستانی‌ها را تجزیه و تحلیل و جریمه کنند یا خیر؟ و از آن مهمتر اینکه چرا مجوز تردد این پلاک‌‌های شهرستانی صادر می‌شود؟ سوالاتی که تلاش کردیم تا در گفت و گو با سید محمد مهدی میرزایی قمی سرپرست شرکت ستاد معاینه فنی خودروهای تهران برای آنها پاسخی پیدا کنیم. پاسخی شاید برای خاتمه دادن به شایعات و ابهامات مطرح شده در این زمینه.
*همانطور که می‌دانید چند روز قبل، رئیس شورای شهر تهران در سخنانی انتقادی نسبت به تردد خودروهای پلاک شهرستانی در تهران به شدت گلایه کرد. موضوعی که باعث شد تا دوباره بحث کفایت معاینه فنی خودروهای پلاک شهرستانی در سطح تهران مطرح شود. این مساله زمانی شکلی جدی تر به خود گرفت که گروهی دوباره مدعی شدند که پلاک‌‌های شخصی فاقد معاینه فنی همچنان در تهران جریمه نمی شوند. واقعا همین طور است؟ یعنی دوربین‌‌های تهران قابلیت رصد و تشخیص و جریمه خودروهای شهرستانی را دارند یا خیر؟
بله. تردد کلیه پلاک‌‌های (شخصی-دولتی -عمومی) وسایل نقلیه توسط دوربین‌‌های سطح شهر تهران ثبت و به سامانه یکپارچه ملی معاینه فنی کشور به منظور بررسی وضعیت معاینه فنی خودرو ارسال می‌شود. در نهایت پس از طی فرایند مربوطه خودروهای فاقد معاینه فنی مشمول توسط پلیس اعمال قانون می‌شوند. در این میان همانطور که گفته شد، کلیه فرایندهای مربوط به پایش معاینه فنی خودروها به صورت هوشمند در بستر IT انجام شده و اطلاعات مربوط به معاینه فنی و یا مشخصات VIN متعلق بر هر پلاک از سرورهای ملی مرکزی پلیس و وزارت کشوراستعلام گرفته می‌شود  فرقی هم نمی کند که این پلاک متعلق به تهران باشد یا شهرستان.
*اینجا این سوال مطرح می‌شود که چرا باید خودروهای شهرستانی که در شرایط راحتری معاینه فنی می‌گیرند و بسیاری از آنها نیز آلاینده هستند در سطح تهران تردد داشته باشند؟!
ببینید، براساس ضوابط قانونی گواهی معاینه فنی که از طریق مراکز معاینه فنی در چهارچوب سامانه ملی یکپارچه معاینه فنی (سیمفا) صادر می‌شود در سراسر کشور معتبر است.این بدان معنی است که پایش آلایندگی خودروها  در کلان شهرها و سایر شهرها همه با یک استاندارد و در یک سطح انجام می‌شود. البته  ما هم با شما موافقیم و برای همین، به دفعات این درخواست را داشتیم که بنا بر ادله علمی و منطقی سطح پایش آلایندگی و نحوه اعمال آن در کلان شهرها که با معضل آلودگی هوا روبرو هستند لازم است با سایر شهرها متفاوت باشند. اما تهران از لحاظ وضعیت آلودگی هوا دارای مختصات ویژه‌‌‌‌ای است. به همین دلیل معتقدیم سطح کنترل معاینه فنی در کلان شهرها بایستی با شهرهایی که مشکل آلودگی هوا ندارند متفاوت باشد. دلیلی ندارد برای خودرویی که در شهر کم جمعیت و بدون آلودگی هوا تردد می‌نماید با شرایط سخت گیرانه آلایندگی آن کنترل شود.برای افزایش اثربخشی معاینه فنی لازم است سطح معاینه فنی در کلان شهرها متفاوت باشد اما خب ... ما اجرای چنین طرحی در حد اختیارات ما نیست و باید توسط تهادهای مربوطه در سطح ملی در مورد آن تصمیم گیری شود.
به هر حال، تمام مراکز معاینه فنی کشور تابع قوانین بالادستی مصوب وزارت کشور و سازمان حفاظت محیط زیست هستند و داده‌ها و اطلاعات مربوط به آزمون خودروها در یک سامانه یکپارچه کشوری ثبت می‌شود.
*آماری هم در مورد تعداد پلاک‌‌های شهرستانی که در طول رور در تهران تردد می‌کنند دارید؟
نه. حداقل ما چنین آماری را نداریم.
*با این تفاصیل که شما توصیف کردید، یعنی این امکان وجود دارد که ماشین‌‌های تهرانی هم برای معاینه فنی به شهرهای اطراف یا سایر شهرهای کشور مراجعه  کنند؟
- بله. حتی شاید جالب باشد که بدانید، سهم تهران از میزان مراجعین پلاک تهران به مراکز معاینه فنی تنها 37 درصد است و بنا بر اعلام پلیس راهور فاتب 40 درصد از خودروها از مراکز خارج از شهر تهران معاینه فنی دریافت می‌کنند. حتی بسیاری از خودروهای عمومی پلاک تهران مانند تاکسی‌ها که صرفا در شهر تهران تردد می‌کنند نیز از شهرستان‌‌های اطراف معاینه فنی دریافت می‌نمایند. بنا براعلام سامانه یکپارچه معاینه فنی کشوری سیمفا، مراکز معاینه فنی خودروهای شهر تهران در مقایسه با سایر مراکز کشور به صورت دقیق تر و ضابطه مند تری نسبت به پایش خودروها از منظر آلایندگی و ایمنی اقدام می‌نماید.به زبان ساده برخی از خودروها به خاطر شرایط سخت گیرانه تهران ترجیح می‌دهند معاینه فنی خود را از مراکز فنی سایر شهرستان‌ها و مراکز اطراف تهران بگیرند. این آمار حاکی از آن است که جهت مراجعه خودروهای پایتخت به مراکز معاینه فنی شهر تهران نیازمند بازنگری ضوابط و پیش بینی راهکارهای قانونی در این ارتباط می‌باشیم.
*پس همه خودروهایی که در سطح شهر تهران تردد می‌کنند، بالاخره معاینه فنی دارند!
این هم نکته قابل تاملی است. براساس گزارش‌‌های موجود، در حدود 77 درصد از خودروهای پلاک تهران مشمول، دارای معاینه فنی و 23 در صد آن فاقد معاینه فنی بوده اند. البته از این 23 درصد فاقد معاینه فنی با فرض اینکه 5 درصد از خودروهای پلاک‌‌های تهران در شهرستان تردد نمایند و یا به علت فرسودگی قابلیت حرکت را نداشته باشند می‌توان پیش بینی کرد که حدود 18 درصد از خودروها بدون معاینه فنی در شهر تهران در حال تردد باشند که آمار رصد دوربین‌‌های سطح شهر گواه این مسئله است.
*یعنی همه این خودروهای پلاک شخصی‌ها فاقد معاینه فنی مشمول در صورت ورود به طرح جریمه می‌شوند؟
بله. به صورت مکانیزه توسط کلیه دوربین‌‌های سطح شهر معاینه فنی خودروها کنترل و خودروهای فاقد معاینه فنی در صورت تردد، روزانه مبلغ حدود 52 هزار تومان جریمه می‌گردند.
*خب‌در چنین شرایطی، آیا شهرداری برنامه‌‌‌‌ای برای ساماندهی خودروهای شهرستانی آلاینده دارد؟
بله. طرح‌‌های تشویقی برای انجام معاینه فنی در مراکز شهر تهران برنامه ریزی شده است. باتوجه به اهمیت تردد خودروهای دارای آلایندگی کم تر در محدوده‌‌های ترافیکی شهر تهران برای مدیریت شهری از سنوات گذشته تخفیفاتی برای خودروهای دارای معاینه فنی برتر لحاظ گردیده که در سال پیش رو نیز این تخفیف ویژه برای این خودروها با درصدی که متعاقبا اعلام خواهد شد ادامه دارد. در همین راستا، براساس مصوبه هفتاد و هشتمین جلسه شورای حمل و نقل و ترافیک شهر تهران برای نخستین بار دارندگان معاینه فنی از مراکز شهر تهران مشمول تخفیف دریافت مجوز ورود به محدوده‌‌های ترافیکی شهر تهران می‌شوند.
 *قراربود سامانه ثبت پلاک شهرداری به سامانه سیمفا وصل شود؛ چرا این امر تاکنون محقق نشده است؟!
الان هم وصل است. از سال 1395 و با آغاز طرح کاهش، دوربین‌‌های ثبت پلاک به سامانه سیمفا متصل بوده و پایش معاینه فنی به صورت مکانیزه توسط دوربین‌ها انجام می‌شود.
*از این ماجرا که بگذریم، تا چند هفته آینده شاهد آغاز سفرهای نوروزی خواهیم بود. پلیس هم اعلام کرده از تردد خودروهایی که فاقد معاینه فنی معتبر باشند جلوگیری خواهد کرد.
با اشاره به پیش روبودن سفرهای نوروزی و اهمیت انجام معاینه فنی پیش از سفر اظهار داشت: از 15 اسفند ماه به مدت یک ماه مراکز معاینه فنی شهر تهران علاوه بر انجام معاینه فنی و کنترل وضعیت ایمنی خودروها آمادگی دارند تا نسبت به پاسخگویی سئوالات و ارائه خدمات مشاوره فنی برای آماده سازی خودرو پیش از سفر در میزهای خدمتی که به همین منظور پیش بینی گردیده اقدام نمایند.
*آماری هم در مورد نتایج معاینات خودروهای تهران در سالی که گذشت دارید؟
بله. امسال ازحدود 1 میلیون و 148 هزار دستگاه خودرو در مراجعه نخست نقص مربوط به آلایندگی 146هزار ، عدم همراستایی 85 هزار ،کمک فنر 39 هزار، تست ترمز 110 هزار و وضعیت ظاهری 172 هزار دستگاه خودرو مراجعه کننده به مراکز معاینه فنی شهر تهران شناسایی شده است. در مجموع 30 درصد از خودروها به علت نقص فنی موفق به اخذ معاینه فنی در مراجعه اول نشده است.  تعدادی از این خودروهای مردود شده نیز دارای چند نقص بوده اند. بخش عمده آزمون‌ها در مراکز معاینه فنی مربوط به کنترل سلامت ایمنی خودروها می‌باشد. این آمار نشان می‌دهد حدود 8 درصد از خودروهای مراجعه کننده به مراکز شهر تهران دارای نقص در سیستم ترمز به عنوان مهم ترین بخش در ایمنی خودرو بوده اند. این بدان معنی است که در صورت تعمیم این درصد به کلیه خودروهای مشمول معاینه فنی یعنی 3.7 میلیون دستگاه ،  در حدود 300 هزار خودرو دارای نقص ترمز می‌باشند. نقصی که می‌تواند عامل بروز تصادف و خسارات جانی و مالی غیر قابل جبرانی گردد.بدون تردید انجام معاینه فنی دقیق خودروها پیش از سفر در مراکز معاینه فنی شهر تهران می‌تواند در کاهش تصادفات جاده‌‌‌‌ای ناشی از این موضوع موثر باشد.
*الان تهران چند مرکز معاینه فنی دارد؟ چون بسیاری از شهروندان از صفف‌‌های طولانی و وقت گیر معاینه فنی گلایه دارند!
در حال حاضر شهر تهران 17 مرکز ثابت و 15 واحد سیار مختص خودروهای سبک، مشتمل بر 64 خط معاینه فنی و 11 خط موتورسیکلت و سه مرکز خطه معاینه فنی خودروهای سنگین دارد که  ظرفیت پذیرش سالانه حداقل 3 میلیون دستگاه خودرو را دارا است. همچنین دو  مرکز معاینه فنی بیهقی و شهید ابشناسان به صورت شبانه روزی و سایر مراکز از ساعت 7 صبح الی 18 فعال هستند. در مورد صف‌‌های طولانی هم که به آن اشاره کردید نیز باید بگویم، خوشبختانه با توجه به تمهیدات انجام شده در خصوص افزایش ساعت کاری و خطوط معاینه فنی و همچنین نحوه پذیرش به صورت اینترنتی در حال حاضر کلیه مراکز فاقد صف بوده و شهروندان می‌توانند در کمتر از نیم ساعت نسبت به دریافت معاینه فنی در صورت سلامت خودرو اقدام کنند.