مرگ احمدشاه قاجار، پادشاه دور از وطن

احمد شاه پسر محمدعلی شاه قاجار در سال 1274ش (1314ق) در تبريز به دنيا آمد. در خردسالی به ولايتعهدی پدر دست يافت و در دوازده سالگی پس از فتح تهران توسط مشروطه‏طلبان و خلع محمد علی شاه، به مقام سلطنت رسيد. اما فاتحان تهران به علت صغر سن او، عضدالملك را به سمت نيابت سلطنت احمدشاه انتخاب كردند و سپس ابوالقاسم خان ناصرالملك،عهده دار اين سمت شد. وقتی احمد ميرزا به سن قانونی رسيد، طی مراسم پرهزينه‏ای، تاج‏گذاری كرد و رسماً قدرت را در دست گرفت. در دوران سلطنت وی، حوادث مهمی در عرصه بين‏المللی و داخلی اتفاق افتاد كه اعدام شيخ فضل‏اللَّه نوری، اولتيماتوم روسيه تزاری به ايران و اشغال برخی نقاط كشور توسط قوای روس، آغاز جنگ جهاني اول و تجاوز متفقين به ايران، انعقاد قرارداد ننگين ايران و انگليس معروف به قرارداد 1919 وثوق‏الدوله و وقوع نهضت جنگل و قيام شيخ محمد خيابانی و نيز كودتای اسفند 1299ش از آن جمله‏اند. پس از كودتای سوم اسفند 1299، احمدشاه به گمان اينكه رضاخان سردار سپه، سلطنت او را حفظ خواهد كرد، از او حمايت نمود و او را تاييد كرد. رضاخان هم در ظاهر، مطيع اوامر احمدشاه بود ولي پس از كودتا، به طور مخفيانه و سپس علنی، موجبات بركناری شاه قاجار از فرماندهي كل قوا و سلطنت او را فراهم آورد. سلطان احمدشاه مدتی پس از آن كه از سفر دوم خود به اروپا كه ۱۰ ماه به طول انجاميده بود بازگشت، فرمان رياست وزرايی سردار سپه را صادر نمود و چند روز بعد، عازم اروپا گرديد، سفری كه ديگر بازگشت نداشت. غيبت طولانی احمدشاه، زمينه را برای هرگونه فعاليت رضاخان به دست او داد و رضاخان پس از شكست طرح جمهوری، خواستار براندازی و انقراض قاجار شد كه در نهايت به آن كار موفق شد. پس از آن، تلاش احمد شاه برای باز پس‏گيری قدرت به جايی نرسيد و سرانجام در نهم اسفند 1308 ش در 34سالگی درگذشت و در عتبات عاليات به خاك سپرده شد. احمدشاه بر خلاف پدرش، فردی گوشه‏گير و منزوی بود و علاقه‏ای به سلطنت و قدرت نداشت. احمد شاه در حالی به سفرهای متعدد و طولاني اروپا می‌رفت كه مردم ايران دوران قحطی و فقر هولناكی را طي می كردند و بيش از هر زمان به امنيت و رفاه نيازمند بودند. ولی او بدون توجه به اين مسائل، بارها به بهانه معالجه و درواقع برای خوشگذرانی به اروپا سفر كرد.