تحلیل
پیش نویس قطعنامه آمریکایی
برای آتش بس موقت
ایالات متحده پیشنویس قطعنامهای را به شورای امنیت سازمان ملل پیشنهاد داده و خواستار «آتش بس موقت» در جنگ اسرائیل و حماس و عدم حمله زمینی به رفح شده است. این اقدام در حالی صورت میگیرد که ایالات متحده آمریکا پیشتر اعلام کرده بود که در جلسه رایگیری روز سهشنبه (دیروز) پیشنویس قطعنامه پیشنهادی الجزایر که خواستار آتشبس بشردوستانه فوری است را وتو خواهد کرد.دلیل اعلامی واشنگتن برای وتو این است که قطعنامه پیشنهادی الجزایر میتواند مذاکرات بین ایالاتمتحده، مصر، اسرائیل و قطر را برای ایجاد وقفه در جنگ و آزادی گروگانهای حماس تحتالشعاع قرار دهد. واشنگتن تا کنون از به کارگیری واژه «آتشبس» در هر اقدام سازمان ملل در مورد جنگ اسرائیل و حماس پرهیز کرده، اما به نظر میرسد که متن جدید پیشنهادی واشنگتن همان ادبیاتی را به کار میبرد که جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده هفته گذشته در گفتوگو با «بنیامین نتانیاهو»نخست وزیر اسرائیل به کار برده است. بر اساس این متن، شورای امنیت «منوط به اجرای ضابطه آزادی همه گروگانها، بر حمایت خود از آتشبس موقت در غزه به محض امکان، تاکید میکند و خواستار رفع همه موانع برای ارائه کمکهای بشردوستانه در مقیاس گسترده است.» یک مقام ارشد دولت آمریکا که خواست نامی از او فاش نشود، به خبرگزاری رویترز گفت که ایالات متحده «برنامهای برای عجله» در رای گیری ندارد و قصد دارد برای مذاکرات زمان بگذارد. برای تصویب یک قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل دستکم به ۹ رأی موافق نیاز است، آن هم به شرط اینکه تک تک اعضای دارای حق وتو یعنی ایالات متحده، فرانسه، بریتانیا، روسیه و چین با آن موافق باشند. متن پیشنویس ایالات متحده خاطر نشان میکند که در شرایط کنونی حمله زمینی گسترده به رفح منجر به آسیب بیشتر به غیرنظامیان و آوارگی بیشتر آنها چه بسا تا کشورهای همسایه خواهد شد. این در حالی است که اسرائیل قصد دارد یک حمله زمینی به شهر رفح واقع در جنوبیترین منطقه در باریکه غزه ترتیب دهد. شهر رفح جایی است که بیش از یک میلیون فلسطینی آواره از جمعیت ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفری ساکن کل باریکه غزه به آنجا پناه آوردهاند و همین موضوع باعث شده تا نگرانیهای بینالمللی نسبت به تشدید بحران انسانی در غزه برانگیخته شود. سازمان ملل هشدار داده است که حمله احتمالی اسرائیل به رفح «می تواند منجر به قتلعام شود.»پیشنویس قطعنامه پیشنهادی ایالات متحده یادآور میشود که حمله زمینی به رفح «پیامدهای جدی برای صلح و امنیت منطقه خواهد داشت و بنابراین تأکید میکند که چنین تهاجم زمینی گستردهای در شرایط کنونی نباید پیگیری شود.»
عملکرد واشنگتن در شورای امنیت در قبال جنگ
واشنگتن به طور سنتی از اسرائیل در برابر اقدامات سازمان ملل محافظت کرده است و از آغاز درگیریها از هفتم اکتبر تا به حال ۲ مرتبه قطعنامههای مربوطه در شورای امنیت را وتو کرده است. اما واشنگتن دو بار هم به این قطعنامهها رای ممتنع داده که به شورای امنیت اجازه داد تا قطعنامههایی را با هدف افزایش کمک به غزه و همچنین وقفه در جنگ را به تصویب برساند. این دومین بار از هفتم اکتبر تا به حال است که واشنگتن درباره غزه متن یک قطعنامه برای طرح در شورای امنیت را پیشنهاد می کند. متن پیشنهادی قبلی توسط روسیه و چین در اواخر اکتبر وتو شد.
نکات مهم در پیشنویس آمریکا چیست؟
متن پیشنویس پیشنهادی ایالات متحده درخواستهای برخی از وزیران دولت اسرائیل برای اسکان شهرکنشینان یهودی در غزه را محکوم میکند و هرگونه تلاش برای تغییر بافت جمعیتی یا ارضی در غزه که ناقض قوانین بینالمللی باشد را رد میکند. این قطعنامه همچنین «هر گونه اقدامی که منجر به کاهش موقتی یا دائمی قلمرو غزه بشود، از جمله ایجاد رسمی یا غیررسمی مناطق به اصطلاح حائل، و همچنین تخریب گسترده و منظم زیرساختهای غیرنظامی را مردود میداند.»
آشتی اردوغان و سیسی پس از ۱۱ سال
آخرین سفر اردوغان به مصر در سال ۲۰۱۲ و هنگامی بود که السیسی نخست وزیر مصر و محمد مرسی، همپیمان ترکیه، رئیس جمهوری مصر بود. یک سال پس از این سفر، السیسی، وزیر دفاع وقت، محمد مرسی را در سال ۲۰۱۳ کنار زد و از آن زمان اختلافات میان دو کشور تشدید شد.پس از قطع روابط به مدت بیش از یک دهه، عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر هفته گذشته در قاهره، میزبان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه بود.این سفر از آن جهت که در راستای تحکیم آشتی میان دو بازیگر اصلی در منطقه انجام می شود، دارای اهمیت است.پیش از این سفر، آنکارا و قاهره، اقداماتی در راستای نزدیکی به یکدیگر انجام دادند که از جمله آن می توان به دیدار و احوال پرسی السیسی و اردوغان در قطر در نوامبر 2020 در حاشیه جام جهانی، پیشنهاد میانجیگری ترکیه میان مصر و اتیوپی در بحران سد النهضه و محدودیت های ترکیه برای طرفداران اخوان المسلمین در این کشور اشاره کرد.ترکیه و مصر، اواخر سال گذشته، در اقدامی در مسیر بهبود روابط و حل اختلافات متعدد طی سال های گذشته، مجددا سفرای خود را به پایتخت های یکدیگر اعزام کردند.آخرین سفر اردوغان به مصر در سال 2012 و هنگامی بود که السیسی نخست وزیر مصر و محمد مرسی، همپیمان ترکیه، رئیس جمهوری مصر بود. یک سال پس از این سفر، السیسی، وزیر دفاع وقت، محمد مرسی را در سال 2013 کنار زد و از آن زمان اختلافات میان دو کشور تشدید شد و اردوغان بارها تکرار کرد که با شخصی همانند او (اشاره به السیسی) هرگز سخن نخواهد گفت. اردوغان علنا به برکناری مرسی اعتراض کرد و السیسی را بهرهبری کودتایی علیه مرسی متهم کرد. از آن زمان شدت جنگ رسانه ای میان دو کشور بیشتر شد تا دو کشور سفرای خود را فرا خواندند و این آغاز قطع روابط دیپلماتیک بیش از 10 ساله میان دو کشور بود.