شاید بیاید شاید نه!

همدلی|  زمین‌لرزه 3/6 ریشتری که در عمق ۷ کیلومتری زمین و در مرزشمال غرب افغانستان با ایران رخ داد باعث شد تا شهرهای شمال شرقی کشور مانند تایباد و خواف و حتی مشهد نیز بارها بلرزد و این شهرها در حالت آماده باش قرار بگیرند و بار دیگر باعث شد سنارویوی«اگر زلزله بیاید..» دوباره با حرارت فراوان مطرح شود.
به گفته منابع خبری، مقامات هرات می‌گویند که این زلزله که ساعت ۱۰:۱۱:۰۲ شنبه، ۱۵ مهرماه رخ داد تاکنون دستکم ۱۴ کشته و ده‌ها زخمی داشته است.خبرگزاری فرانسه به نقل از «طالب شهید» یکی از مقامات محلی اعلام کرد: متأسفانه این زمین‌لرزه خسارات سنگینی به بازماندگان در هرات وارد کرده و تاکنون 300 مورد مصدوم و 30 کشته تایید شده است.«ملا جان سید»، سخنگوی اداره مبارزه با حوادث طبیعی افغانستان نیز به خبرگزاری فرانسه گفته است که احتمال افزایش قربانیان به ویژه در مناطق روستایی وجود دارد.این در حالی است که ابتدا مرکز زمین‌شناسی آمریکا شدت این زلزله را ۶.۳ ریشتر اعلام کرده اما «مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان» اعلام کرد که بنابر داده‌های اولیه، بزرگی زلزله ۶.۲ ریشتر بوده هرچند در به‌روزرسانی داده‌ها، بزرگی آن به ۵.۶ ریشتر کاهش یافته است.در عین حال منابع خبری منطقه‌ای نیز بزرگی این زلزله را ۶.۲ ریشتر اعلام کردند که با چندین پیش‌لرزه و چند پس‌لرزه نسبتا شدید همراه بوده است. بنابر گزارش ایندیا تودی، کانون زلزله حدود ۴۰ کیلومتری شمال غرب شهر هرات بوده است. این زلزله در عمق ۱۰ کیلومتری زمین رخ داده است.این زمین‌لرزه در ترکمنستان و ازبکستان نیز احساس شده است. همچنین بنابر گزارش ایسنا، این لرزه‌ها در برخی مناطق ایران هم احساس شده است.
آماده باش استان
اما همانطور که گفته شد این زلزله در بسیاری از شهرهای شمال شرق کشور نیز احساس و همین امر منجر به آماده باش کلیه دستگاه های مرتبط شد. محسن نجات، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی با بیان اینکه زلزله در مرز ما در شرق تایبا   حدودا ۸۸ کیلومتر فاصله دارد،رخ داده است گفت: ۲۵ تیم امدادی به مناطق تایباد و روستاها اعزام شده‌اند و به شهرهای اطراف نیز آماده باش داده شده است. تاکنون بیش از ۳۶ مورد پس‌لرزه داشته‌ایم.
این در حالی بود که تا عصر دیروز 9 زلزله های تقریبا شدید دیگری باشدت های  ۵.۶ ، ۴.۱ ، ۶.۵ ، ۳.۷ و ۶.۳ و... ریشتر نیز در منطقه مزبور رخ داد که باعث شد تا اداره کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی اطلاعیه‌ای صادر کند. در متن اطلاعیه اداره کل مدیریت بحران استان آمده است: با توجه به زمین لرزه‌های در شمال غرب افغانستان که در شهر مشهد و تعدادی از شهرستان‌های مرزی احساس شد، موارد ذیل مورد تأکید می‌باشد: ضرورت دارد هم استانی‌های عزیز، آرامش خود را در چنین شرایطی حفظ نمایند. همچنین اخبار و اطلاعات را از رسانه‌های معتبر دریافت کنند. برای احتیاط، ساکنین ساختمان‌های بلند مرتبه تا عصر روز گذشته بیرون از ساختمان حضور داشته باشند.
در همین راستا رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر نیز  با اشاره به وقوع زلزله بالای ۶ ریشتر در افغانستان، از آماده‌باش امدادگران در استان‌‎های مرزی کشور خبر داد.
محمودی ادامه داد: با توجه به اینکه محل وقوع این زلزله در ۲۸۱ کیلومتری شهر مشهد اتفاق افتاد و زلزله در استان‌های خراسان رضوی و خراسان جنوبی احساس شده است، امدادگران و نجاتگران در این دو استان در حالت آماده‌باش قرار گرفتند.
از فرودگاه تا تلفن
اما با توجه به اهمیت فرودگاه‌ها در زمان وقوع بحران و نقشی که می‌توانند در امداد رسانی به حادثه دیدگان داشته باشند، سلامت آن می‌تواند حایز اهمیت باشد. در همین راستا محمود امانی‌بنی، مدیرکل فرودگاه‌های خراسان ‌رضوی گفت: فرودگاه مشهد به حالت آماده‌باش کامل درآمده است گرچه زلزله به تاسیسات زیربنایی و سطوح پروازی فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد هیچ خسارتی وارد نکرده است.
همچنین حسن اروجی، مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار استان نیز در خصوص وضعیت ارتباطات ثابت و سیار گفت: طبق گزارشات خوشبختانه در حوزه تلفن همراه، ثابت و حتی دیتا قطعی نداشته‌ایم. شبکه نرمال و پایدار بوده و تنها در لحظات اولیه وقوع زلزله، مقداری ترافیک در شبکه وجود داشت اما تاکنون قطعی نداشته‌ایم.
مردم در خیابان ها
بعد از مشهد که مردم آن ساعت ها از ترس احتمال وقوع زلزله در خیابان بودند، ازآنجاییکه شدت زلزله در تایباد بیشتر احساس شده بود، مردم این شهربه خیابان ها ریختند و ساعتها در سطح شهر سرگردان بودند.   بر همین اساس رئیس جمعیت هلال‌احمر تایباد اعلام کرد: تمامی اماکن اضطراری در سطح آمادگی کامل قرار دارند و در صورت نیاز شهروندان می‌توانند استفاده کنند، در هر منطقه و روستا مکانی برای اسکان اضطراری شناسایی و پیش‌بینی شده است.
محمود افکن پور، رئیس اداره آموزش و پرورش تایباد نیز ضمن اعلام خبر تعطیلی مدارس این شهر عنوان کرد: تعطیلی مدارس در پی وقوع چند زمین‌لرزه در این شهرستان و به تبع نگرانی شدید خانواده‌ها بودگرچه خوشبختانه هیچ‌گونه مشکلی در مدارس نداشتیم.محمدرضا رضایی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرمانداری تایباد هم اظهار کرد: براساس تصویب ستاد بحران تایباد، علاوه بر تعطیلی مدارس در دو نوبت صبح و عصر شنبه و صبح یکشنبه ، کلیه تالارهای پذیرایی سالن‌ها و اماکن ورزشی شهرستان نیز برای امروز تعطیل شد.
فرماندار کاشمرهم به عنوان یکی دیگر از شهرهایی که تحت تاثیر زلزله قرار داشته است با بیان اینکه شدت این زمین‌لرزه به حدی بود که بسیاری از شهرهای خراسان رضوی احساس شد، افزود: درپی وقوع این زمین لرزه که مرکز آن افغانستان بوده است دستگاه‌های امدادی، خدماتی و ... به حالت آماده‌باش درآمدند.
در عین حال مهدی عباسپور فرماندار خواف هم از پیش بینی ۸ مکان اضطراری برای مواقع اضطراری و زلزله احتمالی خبر داد.
احتمال وقوع زلزله ای شدید
«آیا زلزله بزرگی در کمین مردم شهرهای شرقی ایران است؟» این سوال شاید مهمترین سوال مردم و بخصوص شهروندان مناطق مرزی همجوار با افغانستان باشد. سوالی که باعث شده تا نه تنها تمامی دستگاه های امداد رسان در حالت آماده باش قرار بگیرند که حتی مردم نیز وحشت زده شب را در خیابان ها و پارک ها سپری کنند. با این وجود «علی بیت اللهی» مدیر بخش مرکز زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت و گو با «همدلی» با اشاره به منشا بروز این زلزله می گوید: منشاء زلزله های روز گذشته افغانستان، گسل«درونه» بوده است که بخش اعظمی از آن در شمال ایران قرار دارد و به خاک افعانستان و از آن طرف تا هند و ... هم کشیده می شود. گسلی که گرچه در طول تاریخ مسبب زلزله های بسیاری شده است اما، در عین حال از زمانی که دستگاه ها مامور ثبت زلزله شده اند یعنی از حدود سال 1900، زلزله بزرگ و تاثیر گذاری در این نواحی و با محوریت آن رخ نداده است.      
وی با اشاره به اینکه نوع آزاد شدن انرژی می تواند نقش مهمی در ادامه دار بودن وقوع یک زلزله داشته باشد گفت: به زبان ساده هر چه زلزله ای که رخ می دهد شدیدتر باشد، انرژی ذخیره شده که معرف انبوه تنش های تکنوتیکی زمین است بیشتر آزاد می شود و در نتیجه با کم شدن انرژی داخل زمین، احتمال وقوع زلزله های شدید نیز کمتر می شود
بیت اللهی همچنین در تحلیل زلزله روز گذشته افغانستان و احتمال وقوع آن در داخل کشور نیز گفت: از آنجاییکه زلزله رخ داده با بزرگی 5/6 ریشتر بوده و با توجه به اینکه چندین زلزله شدید دیگر هم بعد از آن رخ داده، به نظر می رسد که باید انرژی درونی زمین تاحدود زیادی تخلیه شده باشد. گرچه اگر زلزله اولیه بالای 3/7 ریشتر بود مسلما از همان ابتدا احتمال وقوع زلزله های شدید بعدی کاهش پیدا می کرد ولی به هر حال همین مقداری هم که رخ داده می تواند باعث کاهش ریسک وقوع زلزله شدید دیگری شود. بنابراین معتقدم مردم این مناطق نباید نگران وقوع زلزله ای شدید باشند مگر آنکه اتفاق غیر مترقبه ای  رخ دهد.