نگرانی از بحران آوارگان ارمنی در قره باغ

همدلی| یک روز پس از اعلام آتش‌بس در قره‌باغ، پنج‌شنبه( ۲۱ سپتامبر) نخستین دور مذاکرات میان باکو و جدایی‌طلبان این منطقه به منظور الحاق این سرزمین به جمهوری آذربایجان در این کشور برگزار شد. ریاست جمهوری آذربایجان در بیانیه‌ای این مذاکرات را «سازنده» ارزیابی کرد. مقام‌های منطقه قره‌باغ اما با متهم کردن باکو به نقض آتش‌بس گفتند؛ قبل از هرگونه خلع سلاح به تضمین امنیت نیازدارند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، جمهوری آذربایجان که با یک حمله غافلگیرکننده، جدایی‌طلبان مسلح قره‌باغ را مجبور به تسلیم کرد، دور اول گفت‌وگوها با آن‌ها به منظور الحاق این منطقه به خاک کشورش را «سازنده» ارزیابی کرد.ریاست جمهوری این کشور در بیانیه‌ای اعلام کرد که یک نشست دیگر «هرچه سریعتر» قرار است در این باره برگزار شود. «حکمت حاجیف» مشاور الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان نیز پیشت‌تر تاکید کردپ بود که هدف باکو «ادغام مجدد مسالمت‌آمیز ارامنه قره‌باغ» و «عادی سازی» روابط با ارمنستان است.با این حال، خبرگزاری رویترز به نقل از «دوید بابائیان» یکی از مشاوران رهبر جدایی‌طلبان ارمنی قره‌باغ نوشته که آن‌ها قبل از اینکه تضمین امنیتی لازم را به دست نیاورند، حاضر نیستند سلاح‌های خود را زمین بگذارند.خبرگزاری فرانسه همچنین خبر داد که «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه در گفت‌وگوی تلفنی با همتای آذربایجانی خود از باکو درخواست کرده تا «حقوق و امنیت» ارمنی‌های قره‌باغ را تضمین کند.این خبرگزاری نوشته که موفقیت نظامی آذربایجانی‌ها به نگرانی از خروج گسترده ۱۲۰ هزار نفر از ساکنان این منطقه دامن زده است. با وجود اینکه ارمنستان اعلام کرده که هیچ‌گونه تخلیه گسترده ساکنان برنامه‌ریزی نشده است، نخست وزیر این کشور پنج‌شنبه گذشته در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد که ایروان آمادگی پذیرش ۴۰ هزار خانواده پناهجوی ارمنی ساکن قره‌باغ را دارد.ایروان پیش از این عملیات نظامی جمهوری آذربایجان را «جنایت علیه بشریت» توصیف و هدف باکو در قره‌باغ را «پاکسازی قومی» اعلام کرده بود.یک مقام جدایی‌طلب ارمنی به خبرگزاری فرانسه گفت که تاکنون بیش از ۱۰ هزار نفر از جمله زنان، کودکان و افراد مسن از منطقه قره‌باغ کوهستانی خارج شده‌اند.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده توسط جدایی‌طلبان ارمنی، حمله آذربایجان که از اواسط چهارشنبه پایان یافت، دست‌کم ۲۰۰ کشته و ۴۰۰ زخمی برجا گذاشته است.
تسلیم جدایی‌طلبان مسلح قره‌باغ در پی حملات سنگین باکو، فشارهای داخلی بر «نیکول پاشینیان» نخست وزیر ارمنستان را به دلیل امتناع او از کمک به آن‌ها افزایش داده است. پاشینیان پنج‌شنبه در اولین واکنش به تجمع‌کنندگانی که خواستار کناره‌گیری وی از قدرت شده بودند، از ارمنستانی‌ها خواست تا «راه» صلح را در پیش بگیرند هرچند که «ساده نیست.»
در مقابل موقعیت تضعیف شده پاشینیان، الهام علی‌اف که در سال‌های گذشته به تقویت ارتش و نیروهای مسلح جمهوری آذربایجان پرداخته بود و از حمایت کامل ترکیه برخوردار است موفق شد حاکمیت باکو بر قره‌باغ را پس از دو جنگ خونین به شکل نسبی تثبیت کند و جایگاه خود را تقویت کند.
شرط باکو برای عفو جنگجویان ارمنی
در این حال یکی از مشاوران ریاست جمهوری آذربایجان به رویترز گفت که باکو در نظر دارد برای جنگجویان ارمنی قره‌باغ کوهستانی که سلاح‌های خود را تسلیم کنند عفو در نظر بگیرد. با این حال برخی از واحدهای نظامی این منطقه گفته‌اند که به مقاومت خود ادامه خواهند داد.
به گزارش یورو نیوز،ارمنی‌های حاضر در قره‌باغ پنجشنبه پس از آنکه آذربایجان اعلام کرد که منطقه جدا شده را پس از یک عملیات نظامی ۲۴ ساعته بار دیگر تحت کنترل خود درآورده است گفتند قبل از تسلیم سلاح‌های خود به تضمین‌های امنیتی نیاز دارند. الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان گفت که «مشت آهنین» او، ایده ایجاد یک قره باغ متشکل از ارمنی‌ها را به تاریخ حواله کرده است. «حکمت حاجی‌اف» مشاور سیاست خارجی رئیس جمهوری آذربایجان در یک گفت‌وگوی تلویزیونی به رویترز گفت که باکو برای جنگجویان قره‌باغی که سلاح‌های خود را کنار گذاشته‌اند عفو در نظر گرفته است.وی افزود: «حتی درباره نظامیان و جنگجویان سابق، اگر بتوان آن‌ها را به‌گونه‌ای طبقه بندی کرد می‌توانیم آن‌ها را هم عفو کنیم.»
وی تصریح کرد که حقوق ارامنه قره‌باغ رعایت خواهد شد و سه محموله کمک‌های بشردوستانه به این منطقه تحویل داده می‌شود. ادعای پیروزی آذربایجان بر این منطقه پیچیدگی دیگری را در تاریخ پر فراز و نشیب قره‌باغ کوهستانی ایجاد می‌کند که در طول قرن‌ها تحت سیطره فارس‌ها، ترک‌ها، روس‌ها، عثمانی‌ها و شوروی قرار گرفته‌اند.
اتهام‌های متقابل
در این‌حال،  بین نمایندگان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره بحران قره‌باغ جدال شدید لفظی روی داد. آنان کشورهای یکدیگر را به سرکوب اقلیت‌ها و تجاوز ارضی و نقض حقوق بین‌الملل متهم کردند.
در جلسه شورای امنیت، وزیر امور خارجه ارمنستان گفت که جمهوری آذربایجان در نظر دارد «سیاست پاکسازی قومی ارامنه قره‌باغ را نهایی کند.» وزیر امورخارجه جمهوری آذربایجان با رد این نظر، گفت که دولت ارمنستان می‌کوشد جامعه جهانی را در مورد واقعیات قره‌باغ گمراه کند. پنجشنبه، نخست وزیر ارمنستان گفت برای ده‌ها هزار تن از ارامنه قره‌باغ که ممکن است از آن کشور خارج شوند اقامتگاه موقت ایجاد کرده است.
ارمنستان آبستن اتفاقات بزرگ
انتخابات شورای ریش سفیدان “ایروان” پایتخت ارمنستان در 17 سپتامبر برگزار شد. نتایخ این انتخابات نشان داد که حزب حاکم «قرارداد مدنی» نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان دیگر یک حزب مورد قبول مردم و دیگر احزاب و جریانات سیاسی فعال در این کشور نیست. در انتخابات گذشته “ایروان” 80 درصد از آرای شرکت کنندگان در انتخابات شورای ریش سفیدان را بدست آورده بود اما اینبار بسختی توانست  32 درصد آرا را به دست آورد.آندری آرشف، کارشناس بنیاد فرهنگ استراتژیک و نویسنده کانال تلگرامی به همین نام، گفت: تغییرات و اتفاقات چنان در ارمنستان سرعت گرفته که عملا  نخست وزیر و حزب او می رود تا در انتخابات پارلمانی که دو سال دیگر برگزار خواهد شد شکستی سنگنین را متحمل شود. حتی امکان دارد این اتفاق زودتر از موعد انتخابات روی بدهد.البته، احزاب مخالف دولت نیز در این انتخابات نتوانستند آراء چندانی را بدست آورند.