برنامه بانک مرکزی برای ارز تک‌نرخی چیست؟

همدلی| در حالی دلار در مسیر کاهشی قرار گرفته که صدای هشدار کارشناسان و فعالان اقتصادی درباره تک نرخی شدن ارز دوباره بلند شده است. در حالی که به نظر می‌رسید در دومین روز هفته هم روند ریزشی قیمت‌ها ادامه داشته باشد و همان‌طور که در روز شنبه دلار ۳ کانال پایین آمد، کاهش قابل توجهی را در روز بعد شاهد باشیم، اما یکشنبه بازار ارز دنده معکوس زد و بلاتکلیف‌وار، کمی افزایش یافت. دلیل این بلاتکلیفی به باور تحلیلگران بازار ارز و فعالان این بازار، مقاومت برای فروش دلار می‌دانند، چراکه سود دلار بالای ۴۰ هزار تومان زیر دندان برخی معامله‌گران رفته و به همین دلیل حاضر به ورود به بازار نبودند. در عین حال، برخی از فعالان بازار عنوان می‌کنند که دارندگان و خریداران ارز در حال حاضر ترجیح داده‌اند که نظاره‌گر روند بازار باشند تا مسیر قطعی قیمت‌ها مشخص شود. بر همین اساس، آن‌طور که دیروز از شواهد بازار مشخص می‌شد، این‌گونه بود که تقریبا خرید و فروش دلار قفل شده است و بازیگران ارزی منتظر روند قطعی بازار هستند. با این حال، کارشناسان و فعالان اقتصادی اعتقاد دارند که سیگنال‌هایی که از درون بانک مرکزی شنیده می‌شود، چشم‌انداز کاهشی قیمت‌ها را پیش روی آن‌ها می‌گذارد.
به گزارش خبرآنلاین، بانک مرکزی قصد دارد تعهد ارزی را برای یک‌سری ارزهای صادراتی کالاهای سنتی و کشاورزی بردارد و این کالاها بدون تعهد ارزی صادر شوند. با این حساب در صورت ابلاغ این تصمیم، ارز حاصل از صادرات این کالاها به جای نیما مستقیما به بازار وارد می‌شود. بنا به این گزارش، در حال حاضر هر دلار آمریکا در بازار ۳۹ هزار و ۳۰۰ تومان در روزهای اخیر قیمت خورده و این در حالی است که چند روز پیش قیمت ارز به ۴۰۰ تومان ارزان‌تر و ۳۸ هزار و ۹۰۰ تومان بود.
 دیروز هم کانال‌های تلگرامی زودتر از بازار ارز دست به کار شدند و خبر از قفل شدن خرید و فروش بازار ارز و مقاومت در برابر کاهش قیمت دادند؛ در حالیکه حضور در بازار ارز گویای چیز دیگری است و دلالان نگران از کاهش قیمت، اصرار به فروش دارند.
بر اساس گزارش‌های میدانی از بازار ارز، حال و هوای بازار با دیروز هیچ فرقی نمی‌کند جز اینکه دلالان نگران کاهش قیمت‌ها هستند و آن‌هایی که روزهای گذشته ارز خریداری کرده بودند، حالا از پایین ماندن قیمت‌ها نگران شده اند و نمی‌دانند چه باید بکنند.
قیمت خرید دلار در تابلوهای صرافی‌ها نسبت به دیروز قدری بیشتر شده و تقریبا همه روی ۳۷ هزار و ۷۰۰ تومان تنظیم شده است اما نرخ فروش حتی از دیروز هم پایین‌تر آمده؛ از ۳۷ هزار و ۹۰۰ تومان تا ۳۸ هزار و ۱۰۰ تومان. نرخ یورو هم با قدری کاهش روی همان قیمت‌های دیروز ایستاده است؛ به طوری‌که صرافی‌ها یورو را از ۳۹ هزار و ۵۰۰ تا ۳۹ هزار و ۸۰۰ تومان خریداری می کنند و نرخ فروش آن هم به ندرت به بالای ۴۱ هزار تومان می‌رسد. دیروز دلالان بازار ارز نمی‌دانستند چه کاری درست است؛ ارز خریداری کنند یا اینکه مثل روزهای قبل ضرر می‌کنند. چراکه چند دقیقه ایستادن در کنارشان و شنیدن صحبت‌هایشان، نشان از سردرگمی شان دارد؛ « «اکبر به نظرت امروز بخریم، بفروشیم... چیکار کنیم؟»، «والا دیروز که خریدم ۳۹ تومن امروز به همون قیمت هم نمی‌تونم بفروشم ... الان فقط فروش دارم»». این در حالی است که برای فروش اصرار دارند و به متقاضیان تضمین برای خرید را می دهند! در این میان بررسی شرایط و پرسش از صرافی ها گویای این است که دقیقا خلاف آنچه در کانال‌های تلگرامی نوشته، بازار در جریان است و به گفته صرافان امروز هم مثل روزهای قبل با کارت ملی ارز فروخته شده است. خرید نیز انجام می شود. اما پاسخ راهنمایی و مشورت از آنها برای خرید این است که  اگر می‌خواهید ضرر نکنید فعلا نخرید، چون قیمت ها پایین‌تر می‌آید. 
**چاره‌ای جز تک‌نرخی کردن ارز نداریم
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران می‌گوید که با وجود تمام سیاست‌هایی که با هدف حمایت از وضع معیشتی مردم یا تولیدکنندگان اجرایی شده، هنوز بهترین راهکار تک نرخی کردن ارز است.
مهرداد عباد در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: «یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که ما باید در زمینه ارز به آن توجه کنیم، بحث تبعیت از واقعیت‌های اقتصادی است. راهکارهایی که منجر به پایین نگه داشتن مصنوعی نرخ ارز می‌شود یا با چند نرخی کردن آن، فضایی برای رانت ایجاد می‌کند، در آینده نه چندان دور خود به معضلی جدید بدل می‌شوند که مشابه آن را در تجربه دولت گذشته دیدیم». 
وی با اشاره به تصمیم مهم دولت سیزدهم در حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، بیان کرد: «ما در بخش خصوصی از ابتدای سال تحت تاثیر این تصمیم مهم قرار گرفتیم زیرا ارز ترجیحی که در دولت گذشته اجرایی شده بود، خود به فضایی برای رانت و فساد بدل شد و همین موضوع کار را در مدیریت بازار ارز دشوار کرد. اینکه پس از اجرای این تصمیم، خود دولت فعلی وارد فضایی نشود که تجربه‌ای شبیه به گذشته را تکرار کند اهمیت فراوانی خواهد داشت». 
عضوهیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه هرچه فاصله میان نرخ نیمایی و نرخ بازار آزاد بیشتر شود، فضا برای رانت گسترده‌تر خواهد شد، توضیح داد: «در این تردیدی وجود ندارد که دولت می‌خواهد با اجرای این سیاست، قیمت تمام شده کالاهای مصرفی مردم را پایین نگه دارد اما اگر این عرصه به فضایی برای رانت تبدیل شود، آنگاه شاهد آن خواهیم بود که ارز با قیمت پایین تر گرفته شده و صرف وارادات می‌شود اما باز هم قیمت تمام شده کالا برای مردم کاهش پیدا نمی‌کند و همین مسئله چالشی جدید برای دولت خواهد بود که باید هم‌زمان هم با رانت مبارزه کند و به دنبال پایین آوردن فشار بر مردم باشد». 
به گفته عباد اینکه امروز فاصله بین نرخ نیما و بازار آزاد به ۲۰ تا ۳۰ درصد رسیده، قطعا زنگ خطری است که باید برایش تصمیم گیری کرد.
وی با بیان اینکه راه برون رفت از این مشکلات ارزی که هر چند سال تکرار می‌شوند، تلاش برای بهبود اقتصاد ملی کشور است، تصریح کرد: «عواملی مانند کسری بودجه مزمن و خلق نقدینگی، محدودیت یا حذف ارتباط اقتصاد ایران با کشورهای مختلف دنیا و مدیریت نکردن نرخ تورم باعث شده که ارزش پول ملی ما سال به سال کمتر شده و به نقطه فعلی برسد. از این رو برای اینکه بتوانیم از این موقعیت بگذریم اصلی‌ترین راهکار بهبود وضعیت اقتصادی کشور در حوزه‌های مختلف و زیرساختی است».