اوکراین، صحنه تلاش‌های بی‌نتیجه برای صلح

همدلی|  محسن رفیق: در شرایطی که کشورهای اروپایی، خروج نیروهای نظامی روسیه از اوکراین را به عنوان پیش‌شرط اصلی توافق صلح اوکراین با روسیه عنوان کرده‌اند، کرملین اعلام کرده است که هیچ تضمین واقعی از سوی اوکراین و اروپا برای انجام چنین توافقی به چشم نمی‌خورد. ولادیمیر پوتین نیز در این زمینه اعلام کرده است که مهم‌ترین مساله در این زمینه، اعتماد است که این اعتماد در حال حاضر، تقریباً در حد صفر است. رئیس‌جمهوری روسیه همچنین تاکید کرده است که اگر چه بالاخره باید توافق حاصل شود، اما مسکو به دلیل دورویی غرب در توافق‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ مینسک، فعلا تمایلی به این کار ندارد. در این بین، بسیاری از مقام-های اروپایی نیز بر این باورند که روند توافق‌ با روسیه به این منظور مطرح شده است تا برای اوکراین وقت بخرد تا خود را تقویت کند.
به گزارش پایگاه خبری ایندیپندنت، مقامات غربی اخیرا اعلام کردند که اگر روسیه نیروهایش را به وضعیت پیش از آغاز حمله در ۲۴ فوریه تغییر داده و بمباران اوکراین را متوقف کند، مذاکره امکان‌پذیر می‌شود. اما زلنسکی پافشاری می‌کند که پیش از هر مذاکره‌ای، روسیه باید از خاک اوکراین به کلی خارج شود، از جمله شبه‌جزیره کریمه که در سال ۲۰۱۴ به خاک روسیه الحاق شد.
در همین حال، ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس در تماسی تلفنی با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین تایید کرد که تسلیحات پدافند هوایی و موشک‌های کوتاه‌برد ضدهوایی انگلیس در هفته‌های آتی به اوکراین ارسال خواهند شد. ریشی سوناک همچنین در تماس تلفنی خود از موضع زلنسکی حمایت کرد. در این زمینه یکی از سخنگویان دولت انگلیس نیز گفت: «این دو رهبر بر اهمیت توقف درخواست‌های غیرصادقانه روسیه برای آتش‌بس تاکید کردند و سوناک افزود، پیش از هرگونه گفت‌وگو، کرملین باید تمام نیروهایش را از اوکراین خارج کند.» سوناک همچنین اعلام کرد که در هفته‌های آتی موشک‌های کوتاه برد و تسلیحات ضدهوایی بیشتری به اوکراین تحویل داده می‌شود.
این در شرایطی است که ولادیمیر پوتین پس از نشست سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا در بیشکک، پایتخت قرقیزستان در یک کنفرانس خبری گفت: « سخنان مرکل مبنی بر این‌که هدف از توافقات مینسک، خرید زمان برای اوکراین بود شگفت‌انگیز و ناامید کننده تلقی شد، اما این فقط یک معنی دارد و آن اینکه تصمیم برای آغاز عملیات نظامی ویژه درست بوده است. هدف آنها فقط پر کردن سلاح در اوکراین و آماده کردن آن برای خصومت بود.» او اضافه کرد: « می‌دانستم که اوکراین قصد اجرای توافق را ندارد، اما فکر می‌کردم که سایر شرکت‌کنندگان در آن فرآیند، صادق هستند. معلوم شد که آنها نیز ما را فریب می‌دادند. چگونه با اعتماد در حد صفر، مذاکره کنیم؟» او اضافه کرد: «اکنون سؤال واقعی این است که آیا مذاکره در مورد هر چیزی با کسی در این شرایط امکان‌پذیر است و چه چیزی تضمین کننده هرگونه معامله نهایی است؟ در نهایت، باید گفت‌وگوهایی انجام شود. ما برای آنها آماده‌ایم، این را بارها گفته‌ام. اما این سخنان ما را وادار می‌کند فکر کنیم که با چه کسی سروکار داریم.»
به گزارش راشا تودی، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه همچنین در گفتگو با خبرنگاران در بیشکک گفت: « عملیات ویژه نظامی با سرعت در حال انجام است، همه چیز با ثبات است، امروز هیچ سؤال یا مشکلی در آن وجود ندارد. حل و فصل کل وضعیت، احتمالاً آسان نخواهد بود و مدتی طول می‌کشد، اما به هر طریقی، همه طرفین درگیر در این روند باید با واقعیت‌هایی که در حال شکل گیری در میدان هست، موافقت کنند.»
در همین حال، همزمان با تهدید مسکو مبنی بر احتمال استفاده از تسلیحات هسته‌ای در جنگ اوکراین، وزیر دفاع آمریکا گفت، روسیه در حال به‌روزرسانی و گسترش زرادخانه‌های هسته‌ای خود است. آستین همچنین تاکید کرد: « در جنگ ظالمانه‌ای که روسیه به دلخواه خود علیه اوکراین به راه انداخته، جهان شاهد تهدیدات هسته‌ای غیرمسئولانه پوتین است.» به گزارش خبرگزاری رویترز، این اظهارات لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا با یک سند خط مشی سیاسی پنتاگون که اخیرا منتشر شد، هم‌خوانی دارد. 
کارشناسان می‌گویند که روسیه بزرگ‌ترین ذخایر تسلیحات هسته‌ای جهان را دارد، یعنی نزدیک به ۶۰۰۰ کلاهک هسته‌ای. آمریکا و روسیه مجموعا ۹۰ درصد از کلاهک‌های هسته‌ای جهان را دارند. این تعداد سلاح هسته‌ای برای چندین بار نابود کردن کره زمین کافی است. پوتین در ۲۱ سپتامبر به غرب هشدار داد که وقتی می‌گوید آماده است تا برای دفاع از روسیه به حمله هسته‌ای دست بزند، بلوف نمی‌زند.  او در ۳۰ سپتامبر هم یادآور شد که آمریکا با پرتاب دو بمب اتمی بر فراز ژاپن در ۱۹۴۵، بدعت جنگ هسته‌ای را گذاشته است.
از سوی دیگر، دبیرکل ناتو نیز در یک مصاحبه اظهار نگرانی کرد که جنگ در اوکراین ممکن است به زودی از کنترل خارج شده و تبدیل به جنگی میان روسیه و ناتو شود. به گزارش ایسنا، ینس استولتنبرگ، دبیرکل ائتلاف ناتو، در مصاحبه با رسانه نروژی ان.آر.کی گفت: «اگر وضعیت خراب شود، ممکن است به طرز وحشتناکی خراب شود.» او اظهار کرد: «جنگ در اوکراین وحشتناک است. این جنگی است که می‌تواند تبدیل به یک جنگ تمام‌عیار شده و به حد جنگی بزرگ بین ناتو و روسیه برسد. ما هر روز تلاش می‌کنیم که جلوی چنین چیزی را بگیریم.» استولتنبرگ که سابقا نخست‌وزیر نروژ بوده در این مصاحبه تاکید کرد: «تردیدی نیست که احتمال جنگ تمام‌عیار وجود دارد. او اضافه کرد، مهم است که از جنگی که در آن کشورهای اروپایی بیشتر درگیر شوند و تبدیل به یک جنگ تمام‌عیار در اروپا شود، اجتناب کنیم.»
دبیرکل ناتو با بیان این که حضور این ائتلاف در بخش‌های شرقی خاکش افزایش یافته است ادعا کرد، ناتو نسبت به هر زمان در سال‌های اخیر قوی‌تر است. او با گفتن این که ولادیمیر پوتین، قابلیت ما برای محافظت و دفاع از یکدیگر را دست‌کم گرفته است گفت: «تا زمانی که ما این کار را انجام دهیم ایمن هستیم.» استولتنبرگ همچنین به روابط شخصی خود با رئیس جمهور روسیه در ۲۰ سال اخیر اشاره و عنوان کرد: «هنگامی که او در سال ۲۰۰۰ به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد، از همکاری با غرب استقبال می‌کرد. پوتین در مدت اخیر خیلی تهاجمی‌تر شده است و مطالبی می‌گوید که درست نیستند.» دبیر کل ناتو همچنین در ادامه این مصاحبه تاکید کرد، دوران فعلی برای اروپا و نروژ سرنوشت ساز است. او همچنین اظهار کرد که به اعتقاد او، پشتیبانی نظامی از اوکراین اکنون اهمیت دارد چون تنها «اوکراین قدرتمند» می‌تواند به صلح دست یابد. این در شرایطی است که پنتاگون یک کمک ۲۷۵ میلیون دلاری دیگر را در زمینه تامین تسلیحات و تجهیزات برای اوکراین اعلام کرد و مبلغ کمک‌های نظامی واشنگتن به کی‌یف تحت دولت جو بایدن را به نزدیک ۲۰ میلیارد دلار رساند؛ رقمی که بالاترین مبلغ از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین است. به گزارش پایگاه خبری هیل، پنتاگون در بیانیه‌ای اعلام کرد، این بسته کمک نظامی جدید ۲۷۵ میلیون دلاری برای اوکراین شامل مهمات بیشتر برای سیستم موشک توپخانه هیمارس، ۸۰ هزار گلوله توپخانه‌ای ۱۵۵ میلی‌متری، تجهیزات ضد پهپاد، تجهیزات ضدهوایی، وسایل نقلیه چرخ‌دار چند منظوره با تحرک بالای بیشتر، آمبولانس و تجهیزات پزشکی، ۱۵۰ ژنراتور و دیگر تجهیزات میدانی خواهد بود. در این بیانیه آمده است: «این بسته کمک امنیتی با تقویت سیستم‌های دفاع هوایی اوکراین و همچنین تامین تجهیزات حیاتی که این کشور برای دفاع موثر از خود در میدان نبرد استفاده می‌کند، ظرفیت‌های جدیدی را برای کی‌یف فراهم خواهد کرد.»
آمریکا از زمان آغاز حمله روسیه در فوریه سال جاری میلادی متعهد به کمک امنیتی ۱۹.۳ میلیارد دلاری شده و این مبلغ از زمان آغاز دولت جو بایدن به ۲۰ میلیارد دلار رسیده است. تخصیص این کمک امنیتی جدید در حالی صورت می‌گیرد که روسیه طبق ادعاها شبکه‌های انرژی و زیرساخت‌های غیرنظامی اوکراین را در فصل زمستان هدف گرفته در حالی که درگیری بین نیروها در میدان نبرد کاهش یافته است.
این در حالی است که کاخ سفید با اشاره به تعمیق روابط نظامی میان روسیه و ایران هشدار داد، مسکو و تهران در حال زمینه‌چینی برای تولید مشترک تسلیحات هستند. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت، مسکو و تهران در حال بررسی تاسیس خط تولید مشترک برای پهپادهای مرگبار در روسیه هستند