2465
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
راهپیمایی مسالمت‌آمیز تاسوعا چگونه شکل گرفت؟
روزی برای اوج‌گیری انقلاب
اعتراف صریح محمدرضا پهلوی به پیشرفت چشمگیر موج انقلاب در ایران، به اتفاقات پشت پرده آمریکا و انگلیس در آن روزها بازمی‌‌گردد. شاه در خاطرات خود می‌‌نویسد:«در پانزدهم آذر، ایالات متحده آمریکا رسماً اعلام داشت به هیچ صورت در ایران مداخله نخواهد کرد.
با این حال، سفرای دولتین آمریکا و انگلیس در ملاقات‌های خود تکرار می‌‌کردند:«ما همچنان از شما پشتیبانی می‌‌کنیم!» در اواخر آذر، سناتور محمدعلی مسعودی گزارش داد جورج لامبراکیس، دبیر اول سفارت آمریکا به وی گفته است به زودی در ایران، یک رژیم جدید وجود خواهد داشت. . . » بنابراین محمدرضا پهلوی با سخنرانی در تلویزیون، آخرین تلاش خود را برای آرام کردن مردم و حفظ تاج و تخت به کار می‌‌گیرد. آیت الله بهشتی هم در خاطراتش گفته: به من گفتند تو را دستگیر کرده‌ایم تا راهپیمایی تاسوعا و عاشورا صورت نگیرد. من در پاسخ به آن‌ها گفتم: «اشتباه شما همین‌جاست. چه مرا آزاد کنید و چه نکنید، این راهپیمایی صورت خواهد گرفت. این کارها قائم به شخص نیست. آن‌ها وقتی اطمینان خاطر مرا دیدند و دانستند نگه داشتن من در زندان، جز زیان برای آن‌ها دربرندارد، پس از سه روز مرا آزاد کردند.»
این در حالی بود که متن قطعنامه هفده ماده‌ای، در روز عاشورا توسط شهید بهشتی قرائت شد. سرانجام روحانیون تهران با انتشار اعلامیه‌ای که به امضای 211تن از آن‌ها صادر شده بوده، از مردم برای شرکت در راهپیمایی تاسوعا و عاشورا دعوت کردند.
این اعلامیه که امضای شهید بهشتی را نیز در پای متن دارد و توسط آیت‌الله طالقانی نوشته شده بود، به مناسبت گرامی‌داشت شهدای 13آبان دانشگاه صادر شد. بخشی از جلد هشتم «روزشمار انقلاب اسلامی» به روایت سیر راهپیمایی تاسوعای حسینی در سال 1357 پرداخته که در بخشی از آن آمده است: «از ساعت 7صبح [19 آذر 1357]، گروه‌های مختلف مردم از نقاط مختلف شهر، از جنوب تا شمال و از شرق تا غرب، به راه افتادند و به تدریج اجتماع عظیمی در مقابل منزل آیت‌الله طالقانی به عنوان نقطه شروع تظاهرات تشکیل دادند.
ساعت 9صبح، این گروه عظیم در دستجات منظم به راه افتادند. در پیشاپیش جمعیت یک مینی‌بوس مجهز به بلندگو حرکت می‌‌کرد و شعارهایی که از پیش آماده شده بود، برای شرکت‌کنندگان قرائت می‌‌شد و طنین صدای میلیون‌ها تهرانی در فضای شهر می‌‌پیچید. . .
خبرنگاران و فیلم‌برداران و گروه‌های خبری از فرانسه، آمریکا، انگلیس، ایتالیا، ژاپن و دیگر کشورها در میان راهپیمایان حرکت می‌‌کردند و از حرکت منظم مردم، عکس و خبر تهیه می‌‌کردند. راهپیمای روز تاسوعا هیچ درگیری نداشت و در کمال آرامش انجام شد. مردم در پایان راهپیمایی در میدان آزادی اجتماع کردند. رادیو بی‌بی‌سی در گزارشی از این تظاهرات عظیم می‌‌گوید: «امروز در تهران، جمعیتی که عده‌شان نزدیک به یک میلیون نفر تخمین زده می‌‌شد، دست به راهپیمایی بسیار بزرگ و مسالمت‌آمیز زدند تا مخالفت خود را با شاه و دولتش ابراز دارند. . . یک خبرنگار بی‌بی‌سی در تهران می‌‌گوید راهپیمایی امروز با انضباط بسیار زیاد برگزار شد، هلی‌کوپترهای نظامی بر فراز جمعیت جولان می‌‌دادند ولی هیچ سرباز یا پاسبانی مشهود نبود اما در نقاطی به دور از مسیر راهپیمایی، تانک‌ها و زره‌پوش‌هایی مستقر گردانیده بودند و این خودروها راه وصول به محلات اعیان‌نشین حومه شمالی تهران را که کاخ شاه را نیز دربر می‌‌گرفت، سد می‌‌کردند. . . . »
ساواک در گزارشی، به ارزیابی راهپیمایی روز تاسوعا در تهران و روز نوزدهم آذر 1357 پرداخته است. «راهپیمایی از یک نظم خاص، کنترل شده از سوی خود افراد به عنوان انتظامات (که آرم انتظامات روی بازوی خود نصب کرده بودند) برخوردار بود. . . . »