شمارش معکوس ترکیه برای حمله به سوریه

همدلی| محسن رفیق: در ششمین روز از آغاز عملیات نظامی ترکیه، موسوم به پنجه شمشیر در خاک سوریه و در شرایطی که گزارش‌ها خبر از آماده شدن ارتش این کشور برای آغاز عملیات زمینی در سوریه داده-اند، برخی رسانه‌ها از کاهش شدت این حملات به علت میانجی‌گری آمریکا گزارش می‌دهند. بر اساس این گزارش‌ها، به دنبال تهدیدهای مطرح شده از سوی مقامات بلندپایه ترکیه مبنی بر انجام عملیات زمینی در مناطق شمالی سوریه، آمریکا از تلاش برای منصرف کردن آنکارا از عملی کردن این تصمیم و شروط اعلام شده آن برای پاسخ مثبت به خواسته آمریکا پرده برداشته است. این در شرایطی است که به دنبال انفجار تروریستی اخیر در مرکز استانبول که به کشته شدن شش تن و زخمی شدن ۸۱ تن دیگر منجر شد، ترکیه گروه‌های مسلح کُرد مستقر در مناطق شمالی عراق و سوریه را مسئول این اقدام دانست و به همین منظور از چندی پیش، عملیات نظامی هوایی علیه حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) و یگان‌های مدافع خلق کرد (ی.پ.گ) در شمال سوریه و عراق را آغاز کرده است.
شبکه خبری المیادین به نقل از منابع رسانه‌ای کُرد زبان اعلام کرد که آمریکا درحال میانجیگری میان ترکیه و نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) است تا مانع از عملیات زمینی احتمالی ترکیه در مناطق شمالی سوریه شود. وزارت دفاع ترکیه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرده است که خلوصی آکار، وزیر دفاع این کشور جفری فلیک، سفیر آمریکا در ترکیه را در مقر این وزارتخانه در آنکارا به حضور پذیرفته است. وزارت دفاع ترکیه جزئیات این دیدار را فاش نکرده است. رسانه‌های کُرد زبان در این باره اعلام کرده‌اند که آمریکا شروط ترکیه برای منصرف شدن از انجام عملیات نظامی را به نیروهای قسد منتقل کرده است.طبق گزارش این رسانه‌ها، آنکارا خواستار خروج نیروهای سوریه دموکراتیک تا ۳۰ کیلومتری نوار مرزی با سوریه در راستای اجرای توافق‌های گذشته با آمریکایی‌ها و روسیه شده است. یکی دیگر از شروط ترکیه بیرون کردن نیروهای حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) از سوریه و تحویل برخی از فرماندهان آن به آنکارا اعلام شده است. این رسانه‌ها در ادامه آورده‌اند: «ترکیه‌ای‌ها همچنین خواستار تخصیص بخشی از درآمدهای نفتی در مناطق تحت کنترل نیروهای قسد به مناطق تحت کنترل گروه‌های وابسته به آنکارا و ایجاد مراکز دیده‌بانی مستقل برای ترکیه یا به طور مشترک با ائتلاف بین‌المللی به منظور نظارت بر جابجایی تسلیحات سنگین در این مناطق شده‌اند.» طبق این گزارش، ترکیه همچنین پیشنهاد دیگری را پیش پای کُردهای سوریه گذاشته است و طبق این پیشنهاد، آن‌ها می‌توانند شروط مذکور را برآورده نکرده و در ازای آن کل منطقه را به ارتش سوریه تحویل دهند.
در همین حال، نماینده آمریکا در شمال شرق سوریه در سخنانی گفت که حملات هوایی ترکیه به سوریه نیروهای واشنگتن را نیز به خطر انداخته است. به گزارش سایت شبکه روسیا الیوم، نیکولاس گرنگر، نماینده آمریکا در شمال شرق سوریه با اشاره به حملات هوایی روزهای اخیر ترکیه به سوریه اظهار کرد: «واشنگتن به شدت با اقدام نظامی که زندگی جوامع و خانواده‌ها را در سوریه بی‌ثبات می‌کند، مخالف است و ما می‌خواهیم فوراً تشدید تنش را متوقف کنیم.» او در این باره گفت: «تحولات اوضاع در مناطق شمالی سوریه خطرناک و غیر قابل قبول است و ما به شدت نگران هستیم.» گرنگر در ادامه تاکید کرد: «حملات هوایی ترکیه نیروهای آمریکا را نیز به خطر می‌اندازد.»
این در حالی است که روز چهارشنبه گذشته، هواپیماهای ترکیه مکانی را در فاصله ۳۰۰ متری یک پایگاه آمریکایی در نزدیکی حسکه بمباران کردند که باعث شد پنتاگون، ترکیه را به این متهم کند که نیروهایش و مبارزه با داعش را به خطر انداخته است. خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه روز جمعه در واکنش به این موضوع گفت که آنکارا فقط تروریست‌ها را هدف قرار می‌دهد و اینکه آنها آسیبی به نیروهای ائتلاف یا غیرنظامیان وارد کنند، دور از ذهن است. او همچنین درباره نتایج این عملیات گفت: «در عملیات پنجه-شمشیر در شمال سوریه و عراق ۳۲۶ فرد مسلح، خنثی شدند.» این در حالی است که ترکیه برای کشته شدن، زخمی کردن و بازداشت نیروهای مخالف خود از اصطلاح خنثی کردن، استفاده می‌کند. در همین حال روز گذشته نیز شبکه روسیا الیوم گزارش داد که سه تن از سربازان ارتش ترکیه در در جریان حملات حزب کارگران کردستان علیه ارتش ترکیه در شمال عراق سه نظامی ترکیه‌ای کشته و چهار تن دیگر زخمی شدند. 
با این حال، رئیس‌جمهوری ترکیه گفت که آنکارا مصمم است تا تروریست‌ها را بدون توجه به اینکه کجا هستند و چه کسانی را شریک خود می‌دانند، ریشه‌کن کند. به گزارش خبرگزاری راشا تودی، این اظهارات رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه پس از اعتراض واشنگتن به آنکارا در مورد حملات هوایی‌اش به شمال عراق و سوریه مطرح می‌شود که به گفته ایالات متحده، نیروهای آمریکایی که با شبه‌نظامیان کُرد در سوریه همکاری می‌کنند را مستقیماً تهدید می‌کند. اردوغان در کارخانه کشتی‌سازی استانبول گفت: «مهم نیست تروریست‌ها با چه کسانی تبانی می‌کنند، ترکیه همواره آنها را بابت هر قطره خونی که ریخته‌اند، پاسخگو خواهد کرد.»
این صحبت‌ها در حالی مطرح شد که رئیس‌جمهوری ترکیه در کنار شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان در مراسم افتتاحیه پی‌ان‌اس خیبر، یکی از چهار ناوچه‌ای که اسلام‌آباد از ترکیه سفارش داده است، شرکت داشت. رجب طیب اردوغان همچنین با اشاره به گروه تروریستی داعش گفت: «هیچکس نمی‌تواند برای ترکیه که تنها متحد ناتو است که تن به تن با داعش جنگید و پیروز شد، نطق کند.» پیشتر نیز رجب طیب اردوغان، با اشاره به عملیات نیروهای مسلح ترکیه در شمال سوریه و عراق گفته بود که این تازه آغاز کار است زیرا آنکارا مصمم به تامین امنیت مرزهای خود است.
به گزارش آناتولی، اردوغان در نشست حزب حاکم عدالت و توسعه گفت که این کشور در صورت صلاحدید، عملیات زمینی را در سوریه آغاز خواهد کرد. او تاکید کرد: «عملیات ما با هواپیما، توپخانه و هواپیماهای جنگی بدون سرنشین تازه آغاز شده است. ما با عملیات زمینی در مناسب‌ترین زمان، تروریست‌ها را به سختی شکست خواهیم داد و اقداماتی که اتخاذ خواهیم کرد وحدت و امنیت هر دو کشور سوریه و ترکیه را تضمین می کند.» اردوغان تاکید کرد که ترکیه بیش از هر زمان دیگری مصمم به تامین امنیت مرزهای جنوبی خود است.
او اضافه کرد: «ترکیه به وعده‌های خود در خصوص مرزهای سوریه وفادار مانده است و اگر طرفین ما نتوانند الزامات توافق را انجام دهند، ما حق داریم از خود مراقبت کنیم.» او تاکید کرد که دولت های عراق و سوریه نباید از این عملیات احساس ناراحتی کنند زیرا تنها هدف این کشور حفاظت از امنیت ملت خود و همچنین مردم کشورهای همسایه است. اردوغان گفت: «هیچ کس نمی تواند مانع شود یا در برابر ما بایستد تا خط امنیتی را به جایی که باید باشد، جایی که این حملات به مرزهای ما و شهروندان ما ادامه دارد، بکشد.» او تاکید کرد: «پیام ما به کسانی که همچنان تلاش می‌کنند ترکیه را با روش‌های موذیانه به زانو درآورند، واضح است: «شما هرگز موفق نخواهید شد.»
با وجود این اظهارات، اردوغان به تازگی با یادآوری اظهارات دولت باغچلی، رئیس حزب ملی گرای ترکیه درباره دیدار با عبد الفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر و حتی بشار اسد، همتای سوری او، اظهار کرده بود: «ممکن است؛ در سیاست هیچ کینه و کدورت ابدی وجود ندارد. در نهایت، تحت مناسب‌ترین شرایط گام‌هایی برداشته خواهد شد.» رئیس جمهور ترکیه همچنین درباره روابط کشورش با مصر و سوریه اعلام کرده بود که احتمال بازنگری در این روابط پس از انتخابات ریاست جمهوری سال آتی وجود دارد. در همین زمینه، اورهان میری اوغلو، عضو هیئت مرکزی تصمیم‌گیری و اجرایی حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه در نیز گفتگو با خبرگزاری اسپوتنیک روسیه تاکید کرد: «روابط میان دمشق و آنکارا ممکن است پیش از انتخابات آتی ترکیه در سال ۲۰۲۳ وارد مرحله جدیدی شود و روسای جمهور ترکیه و سوریه پیش از این انتخابات دیداری با یکدیگر داشته باشند.»با این حال، مشاور ویژه رئیس جمهور سوریه در واکنش به اینکه مقامات ترکیه و در رأس آنها رجب طیب اردوغان طی چند ماه اخیر لحن آشتی‌جویانه‌ای را در قبال سوریه در پیش گرفته‌اند، نزدیک بودن آشتی میان آنکارا و دمشق را نوعی فریب‌کاری توصیف کرد. به گزارش ایسنا، بثینه شعبان، مشاور ویژه رئیس جمهوری سوریه در گفت‌وگو با شبکه الاخباریه در واکنش به اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه مبنی بر احتمال نزدیکی روابط با دمشق تاکید کرد: «این اظهارات رسانه‌ای است و هیچ ارتباطی با واقعیت موجود ندارد.» او همچنین این اظهارات اردوغان و دیگر مقامات ترکیه‌ای را فریبکاری خواند. بثینه شعبان در ادامه اظهار کرد: «ماه‌ها است که این اظهارات رسانه‌ای را می‌شنویم و آن‌ها به دلایل خاص خود این اظهارات را بیان می‌کنند، این دلایل ممکن است انتخاباتی و یا اهرمی برای فشار بر طرف‌های دیگر باشد.»