شعار خانه‌سازی شهرداری پس از ناکامی دولت

در شرایطی که خانه‌دار شدن به آرزویی دست‌نیافتنی برای مردم تبدیل شده، سیاست‌گذاران این بخش هر از چندگاهی با دادن وعده‌هایی جدید تلاش می‌کنند تا نشان دهند اگر نمی‌توان کار اساسی برای حل اساسی مشکل انجام داد دست‌کم می‌توان با گفتاردرمانی با آنها هم‌دردی کرد. بررسی این ادعا که نهادهای مسئول در این زمینه کار جدی انجام نداده اند، کار سختی نیست و کارنامه دولت و شهرداری تهران در زمینه ساخت و ساز مسکن و همچنین مجوزها و البته قیمت‌ها در یک‌سال گذشته خود گویای همه چیز است. طبق عادات مالوف هر زمان که مشکل جدی در یک موضوع پدیدار می‌شود، نهادهای مرتبط اقدام به تشکیل قرارگاهی برای حل مشکلات می‌کنند و این بار نیز قرعه به نام مسکن افتاده است. شهردار تهران از تشکیل قرارگاه مسکن و فروش متری زمین خبر داد و با بیان این‌که 51 درصد مردم تهران اجاره‌نشین هستند اعلام کرده که خرید مسکن در تهران 67 سال برای یک فرد عادی زمان می‌برد. علیرضا زاکانی دیروز نیز مجدد به این موضوع تاکید کرد و گفت: مسکن را از آرزو به امر کاملاً در دسترس تبدیل می‌کنیم.حدود سه سال پیش و قبل از تشدید قیمت مسکن مدت زمان انتظار برای خانه‌دار شدن در تهران به یک قرن رسیده بود. این شاخص در اواخر دهه ۷۰ حدود ۱۲ سال بود. علیرضا زاکانی، شهردار تهران می‌گوید:«چند نسل باید بگذرد که یک خانواده خانه‌دار شوند. در تهران هر اتفاقی که می‌افتد نقطه آغاز آن اتفاق در سراسر کشور است. گرانی مسکن و گرانی اجاره‌نشینی از تهران شروع شده است. ان‌شاءالله گشایشی هم از تهران شروع و در کل کشور تسری می‌یابد.»
 خانه‌دار کردن مردم یا سودجویی عده‌ای خاص؟
برای رفع مشکل کمبود مسکن در تهران روش‌های مختلفی در نظر گرفته شده و اعلام شده قرار است که فروش متری مسکن در تهران هم آغاز شود. در دوره‌های قبل شهرداری تهران بحث فروش متری مسکن مطرح شده بود. البته خیلی تجربه موفقی نبوده و مردم هم استقبال نکردند. فروش متری مسکن به گواه کارشناسان در دوره جدید نیز با مشکلاتی همراه است که اعلام قیمت حبابی و هشدار کارشناسان برای خرید از بورس کالا یکی از مهم‌ترین آنهاست. آخر مهرماه «صندوق ارزش مسکن» برای فروش متری خانه‌ها در بورس راه‌اندازی شده و صندوق بازنشستگی کشور، اولین چراغ پذیره‌نویسی را با پشتوانه ملکی 900متری در ملاصدرای تهران روشن کرده است. اما سوال این است که فروش‌ متری به تحویل فیزیکی خانه هم منجر می‌شود یا خیر؟ به باور کارشناسان آن چیزی که دولت درباره فروش متری مسکن می‌گوید با  آنچه در واقعیات امکان اجرا دارد فاصله و شکاف بسیار زیادی دارد.
علیرضا باغانی، کارشناس بورس در این باره گفت: متاسفانه وقتی قرار است بازاری در بازار سرمایه ایجاد شود، در ارکان بازار سرمایه رقابت کاذبی را شروع می‌کنند. در حال حاضر نماد بازار مسکن که در بازار سرمایه ایجاد شده، فرابورس انجام داده و قرار است شهرداری هم در بورس کالا املاکی را واگذار کند. اتفاقی که در انتهای این داستان‌ها، تحویل فیزیکی مسکن وجود ندارد. چون سازوکار این واگذاری متری مسکن شفاف نیست. فروش متری در بازار سرمایه، خریداران را از نوسانات مسکن برخوردار می‌کند اما آنها را خانه‌دار نمی‌کند. زمانی مسکن بورسی می‌شود که واسطه‌ای به‌نام «معاملات املاک» حذف شود.» او معتقد است، این فروش متری مسکن یک نمایش تبلیغاتی است.
اما حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهر می‌گوید شکل‌گیری این قرارگاه براساس منفعت مالی نبوده است، بلکه براساس رویکرد منافع عمومی بوده است و سودآوری هدف نیست بلکه آرامش جامعه هدف شهرداری تهران است.
 چشم انتظاری 67 ساله برای خانه دار شدن
ناصر امانی، عضو شورای‌شهر تهران درباره اقدامات قرارگاه مسکن و تخفیف عوارضی که اخیرا در شورای‌شهر تهران تصویب شد گفت: چون قیمت مسکن در تهران و بسیاری از کلان‌شهرهای کشور تابع شاخص‌های کلان کشور است بنابراین اقداماتی که شهرداری در نظر گرفته به هیچ عنوان در کاهش قیمت مسکن موثر نیست.
او درباره خانه‌دار شدن 50درصد تهرانی‌ها تاکید می‌کند، آقای زاکانی گفته 67سال طول می‌کشد که یک‌نفر در تهران خانه‌دار شود: «اظهارنظر شهردار تهران یعنی اینکه تهرانی‌ها حتما تا 67سال آینده مستاجر می‌مانند. به هر صورت در حال حاضر خود دولت هم در حوزه مسکن سرگردان است، چون نه زمین این ساخت‌‌وسازها مشخص است، نه وام آن قطعی شده است. الان می‌گویند در شهرستان‌ها زمین می‌دهند تا مردم خودشان آن را بسازند. با آنکه دولت قول داده چهارمیلیون مسکن را در یک دوره تولید کند، اما به نظر می‌رسد تولیدهای انبوهی مانند «مسکن مهر» تضعیف شده و شاهد انبوه‌سازی متمرکز نخواهیم بود.
 وعده‌های شهرداری درباره خانه‌دار کردن مردم
پیش از این نیز در بیستم بهمن‌ماه سال گذشته زاکانی با اعلام اینکه شهرداری نمی‌تواند نسبت به مسکن مردم بی‌تفاوت باشد، از بخشنامه‌ای خطاب به همه مدیران ستادی و شهرداران مناطق خبر داد که طی آن دستور تشکیل قرارگاه جهادی مسکن در شهرداری تهران را صادر کرد. شهردار تهران در توئیتر خود درباره این قرارگاه نوشت: «‌از همه مدیران مربوطه شهرداری مطالبات ذیل را خواستارم: 1) راه‌اندازی قرارگاه جهادی تامین مسکن در شهرداری تهران برای مدیریت هماهنگ و همکارانه و مانع‌زدایی از همه فرآیند‌ها. 2) به حداقل رساندن زمان و حذف فرآیند‌های موازی و زائد برای صدور مجوز‌های لازم برای تولید مسکن در شهر تهران. ۳) در اولویت قرار دادن و به‌کارگیری همه ابزار‌های مورد نیاز برای سرعت‌بخشی به نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد. ‌۴) شناسایی همه ظرفیت‌های تولید مسکن در شهر تهران و تلاش برای فعال‌سازی آن‌ها. ۵) به میدان آوردن همه امکانات شهرداری تهران (شامل زمین، مجوز‌ها و جز آن) برای تامین مسکن به‌ویژه مسکن استطاعت‌پذیر. ‌۶) فعال کردن اجرای بند ۲۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری مبنی بر اتخاذ تدابیر لازم جهت تامین مسکن برای افراد و گروه‌های بی‌بضاعت و کم استطاعت.»
او در جای دیگری اعلام کرد:«موضوع قرارگاه جهادی معطوف به نیاز مسکن بود و سال‌ها در تهران نگاهی حاکم بود که فارغ از نیاز مردم، توجه به این بود که تهران با افزایش قیمت، گرانی و بدون توجه به نیاز مردم اداره شود. ما امروز میراثی داریم که یک میلیون مسکن برای شهروندان تهرانی کم داریم. در چنین شرایطی پاسخ به این کمبودها، حاشیه‌نشینی و گرانی مفرط در حوزه مسکن تملکی و استیجاری بود اما این متفاوت از رویکردی بود که انقلاب اسلامی به ما یاد داد که نیاز مردم را ببینید و گره از مشکل مردم باز کنید.»اظهارنظرها درباره وعده های جدید شهرداری از جمله فروش متری مسکن واقعیتی است که تمام مسئولان از آن باخبرند، با این وجود  باز هم شهرداری برای فروش متری خانه‌ها و رونق ساخت‌وساز در تهران به طرق گذشته پافشاری می‌کند.