امریکا چشم بر خون خاشقچی بست

همدلی|  وزارت دادگستری آمریکا، طی یک رای مشورتی حقوقی به این نتیجه رسیده‌است که محمد بن‌سلمان ولی‌عهد عربستان سعودی در اتهامات قتل جمال خاشقچی روزنامه‌نگار منتقد ریاض، مصونیت دارد. این نظر مشورتی در حالی اعلام شده که شکایت علیه ولی‌عهد سعودی و همراهان او توسط خدیجه چنگیز نامزد این روزنامه‌نگار به قتل رسیده، و سازمان دموکراسی در جهان عرب اکنون در دادگاه فدرال واشنگتن در جریان بود.قاضی این دادگاه تا نیمه شب پنجشنبه (۱۷ نوامبر) به دولت آمریکا مهلت داده بود تا درباره درخواست وکیل بن‌سلمان مبنی بر اعطای مصونیت قانونی به موکلش به دلیل موقعیت بالای او اظهار نظر کند؛ در حالی که واشنگتن این فرصت را داشت و  می‌توانست که به هیچ وجه نظر خود را اعلام نکند. رسانه‌های آمریکایی مدعی هستند که با توجه به الزام‌آور نبودن این درخواست، در نهایت تصمیم به اعطای مصونیت توسط قاضی گرفته شده و کاخ‌سفید نیز با آن موافق بوده است. نامزد خاشقچی نیز پس از انتشار این خبر در توئیتی نوشت: «امروز، جمال بار دیگر درگذشت. ما فکر می‌کردیم شاید در آمریکا نوری برای اجرای عدالت وجود داشته باشد اما باز هم پول اول شد. این دنیایی است که جمال و من از آن خبر نداشتیم.»در همین حال، تصمیم دولت آمریکا برای مصونیت شاهزاده بن‌سلمان ولیعهد سعودی از پی‌گرد قضایی برای دادخواستی درباره قتل جمال قاشقچی نویسنده مخالف ریاض، با محکومیت فوری کنش‌گران و نامزد پیشین او روبه رو شده است. جان کربی هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی مشاور امنیت ملی آمریکا با اشاره به تصمیم وزارت خارجه آمریکا برای اعطای مصونیت قضایی به محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی در خصوص پرونده قتل جمال خاشقچی منتقد و روزنامه‌نگار عربستانی گفت که جو بایدن رئیس جمهور آمریکا از توصیه وزارت خارجه آمریکا برای اعطای مصونیت به ولیعهد عربستان سعودی آگاه است.کربی توضیح داد: «رئیس جمهور از این روند قانونی و این تصمیم قانونی آگاه است. تأکید می‌کنم که این تصمیم وزارت امور خارجه و درخواستی بود که آنها به وزارت دادگستری ارائه کردند.» این مقام کاخ سفید گفت که اعطای این مصونیت ارتباطی به روابط آمریکا و عربستان سعودی ندارد. سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در بیانیه مکتوبی اعلام کرد که این تصمیم حقوقی وزارت دادگستری بر اساس اصول تثبیت شده قوانین عرفی بین المللی بوده و توضیح بیشتر در این باره را به وزارتخانه های امور خارجه و دادگستری احاله داد. وکلای وزارت دادگستری در سند تحویل داده شده به دادگاه حوزه کلمبیا در ایالات متحده نوشته‌اند که فرضیه مصونیت رئیسان کشورها در قوانین عرفی بین‌المللی، تثبیت شده‌است. این وکیل‌ها با اشاره به تصمیم دولت بایدن افزوده‌اند: شاخه اجرایی دولت ایالات متحده، تصمیم گرفته است که بن‌سلمان متهم به عنوان رئیس کنونی یک کشور خارجی از مصونیت سران کشورها از احکام قضایی دادگاه‌های آمریکا، برخوردار است. در همین زمینه خبرگزاری فرانسه طی گزارشی عنوان کرد: «منتقدان نگران هستند که عنوان جدید بن‌سلمان ولیعهد عربستان به عنوان نخست‌وزیر، باعث مصونیت قانونی او در شکایت‌های مطرح شده در دادگاه‌های خارجی شود.» این رسانه اضافه کرد: «منتقدان بیم آن را دارند که عنوان نخست‌وزیری در خارج از کشور پادشاهی عربستان، مهم‌تر از داخل این کشور باشد که بن‌سلمان همین حالا هم از قدرت بسیاری برخوردار است.»حکم سلطنتی انتصاب بن‌سلمان به عنوان نخست وزیر در آستانه تصمیم دولت جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا صادر شده است. بایدن باید تصمیم بگیرد که آیا ولیعهد عربستان از شرایط مصونیت از شکایت‌های مطرح شده در دادگاه‌های آمریکا برخوردار هست یا خیر.خاشقچی، روزنامه‌نگار عربستانی در اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی هنگام مراجعه به کنسول‌گری سعودی در شهر استانبول، توسط نیروهای وابسته به رژیم ریاض کشته و بدن او تکه تکه شد؛ عملیاتی که در ابتدا نیروهای اطلاعاتی آمریکا معتقد بودند به‌دستور محمد بن‌سلمان انجام شده است. ماه گذشته، ملک سلمان پادشاه سعودی به عنوان بخشی از تغییر ساختار کابینه این کشور محمد بن‌سلمان را به عنوان رئیس شورای وزیران ریاض منصوب کرده بود. طی این انتصاب وکلای محمد بن‌سلمان، به دادگاه آمریکایی گفته بودند که سمت جدید ولی‌عهد سعودی، به عنوان رئیس شورای وزیران باعث مصونیت قضائی او از پی‌گرد در پرونده قتل جمال خاشقچی خواهد شد. پایگاه خبری میدل‌ایست‌مانیتور در گزارشی نوشته بود که این اظهارات وکلای بن‌سلمان تأییدی بر گمانه‌زنی‌هایی است که می‌گفتند او دقیقاً به همین خاطر (مصونیت یافتن از قتل خاشقچی) به سمت مذکور منصوب شده است.در همین زمینه حسن هانی‌زاده در تحلیلی نسبت به مصونیت قضایی ایالات متحده به محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان در پرونده قتل جمال خاشقجی اظهار کرد: «در واقع روابط عربستان و آمریکا بعد از سال ۲۰۲۰ و پیروزی جو بایدن از حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری به سمت چالش و اختلاف بین دموکرات ها وحاکمیت عربستان مخصوصا بن‌سلمان حرکت کرد، زیرا تیم بایدن معتقد است محمد بن‌سلمان به دلیل ماجراجویی و رفتارهای تهاجمی و قتل روزنامه‌نگار برجسته سعودی جمال خاشقجی و نقض حقوق بشر شایسته حاکمیت نیست و باید در انزوا قرار گیرد.»او تصریح کرد: «بر همین اساس در سال گذشته اختلافات میان واشنگتن و ریاض پر رنگ شد، اما بعد از انتخابات اخیر آمریکا و این که مجلس نمایندگان آمریکا در دست جمهوری‌خواهان افتاد، احتمال دارد فشارها از سوی جمهوری‌خواهان به بایدن افزایش یابد، لذا چرخشی از سوی بایدن نسبت به برخی هم‌پیمانان منطقه‌ای از جمله عربستان صورت گرفت و احتمالا بنا به درخواست جمهوری‌خواهان بایدن یک مصونیت کامل سیاسی به بن‌سلمان داد.»این کارشناس مسائل منطقه خاطرنشان کرد: «در گذشته بن‌سلمان تحت تعقیب دادگاه فدرال آمریکا به دلیل  قتل جمال خاشقجی که تابعیت آمریکا را هم داشت، بود اما اکنون به دستور جو بایدن مصونیت لازم به او داده شد یکی از دلایلش این بود که بن‌سلمان نقش تخریبی و تهاجمی در برخی رخدادهای منطقه‌ای ایفا کرد.»هانی‌زاده ادامه داد: «این اقدام آمریکا نشان می‌دهد ایالات متحده پذیرفته در آینده، بن‌سلمان نقش فرادستی ایفا می‌کند و به جای پدر خود قدرت را در دست می‌گیرد، لذا این نفاق سیاسی در دست آمریکایی‌ها چه جمهوری‌خواه‌ها و چه دموکرات‌ها وجود دارد و افکار عمومی این حرکت جو بایدن که مصونیت سیاسی به  بن‌سلمان داده را فراموش نمی‌کند.»