مجمع جمیع کمالات

سعید نفیسی دانش پژوه، ادیب، تاریخ نگار، نویسنده، مترجم و شاعر ایرانی بود. او جزو نسل اول استادهای دانشکده‌ی تاریخ دانشگاه تهران بود. سعید نفیسی، در ۱۸خرداد ۱۲۷۴خورشیدی در تهران به دنیا آمد. او فرزند میرزا علی اکبر ناظم‌الاطبا (معروف به ناظم‌الاطباء کرمانی) و از نوادگان حکیم نفیس بن عوض کرمانی (طبیب نام‌دار ایران در قرن نهم هجری) و برادر علی‌اصغر نفیسی ملقب به مودب‌الدوله بود. تحصیلات سه ساله‌ی ابتدایی را در مدرسهی شرف، یکی از نخستین مدارس جدید که پدرش تأسیس کرده بود گذراند و تحصیلات متوسطه را در مدرسه‌ی علمیه، تنها مدرسه‌ای که دوره‌ی متوسطه داشت، در بهار ۱۲۸۸ در تهران به پایان رساند. پانزده ساله بود که برادر بزرگ‌ترش دکتر اکبر مودب نفیسی او را برای ادامه‌ی تحصیل به اروپا برد. نفیسی تحصیلات خود را در شهر نوشاتل سوئیس و دانشگاه پاریس انجام داد و در سال ۱۲۹۷ به ایران بازگشت. ابتدا در دبیرستان‌های تهران به تدریس زبان فرانسه پرداخت و بعد در وزارت فواید عامه مشغول کار شد. در سال ۱۲۹۷ به گروه نویسندگان مجله دانشکده پیوست و در یک سال فعالیت این مجله با ملک‌الشعرا بهار همکاری داشت.در سال ۱۳۰۸خورشیدی به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و علاوه بر تدریس زبان فرانسه در دبیرستان ها، به کار آموزش در مدارس علوم سیاسی، دارالفنون، مدرسه عالی تجارت و مدرسه صنعتی پرداخت. در سال‌های بعد به تدریس در دانشکده‌های حقوق و ادبیات پرداخت و به عضویت فرهنگستان ایران درآمد. وی از آغاز بنیان دانشگاه تهران در جایگاه استاد دانشکده‌ی حقوق و پس از آن، به استادی دانشکده‌ی ادبیات برگزیده شد. نفیسی از هموندان پیوسته‌ی فرهنگستان بود و چندی در دانشگاه‌های کابل و شهرهایی چون دهلی، کلکته، دانشگاه‌های قاهره و بیروت به آموزش پرداخت. تسلط نفیسی به تاریخ و ادبیات ایران، باعث شده بود تا آثار تازه و پژوهشی پدید آورد و تعداد بسیاری از متن‌های منثور و منظوم فارسی را به شیوه‌ای علمی ‌منتشر کند و از گمنا‌‌می ‌بیرون آورد. کتابخانه شخصی و کم‌مانندی که به مرور زمان فراهم ساخته بود به او این امکان را ‌‌می‌داد که به مهم‌ترین مآخذ تاریخی و ادبی دسترسی داشته باشد. نفیسی را معمار نثر جدید معاصر ایران نامیده‌اند و این تبحر و چیرگی، ناشی از احاطه کامل وی به زبان‌های یونانی، لاتین، فرانسه، روسی، اردو، پشتو، عربی و فارسی است. ترجمه‌های کم‌نظیر استاد از زبان‌های بیگانه دارای معروفیت خاصی ‌‌می‌باشد. بزرگ‌ترین خدمت استاد به زبان و ادب و فرهنگ فارسی، تصحیح و تنقیح متون قدیمی‌است که از گوشه‌های کتابخانه‌های جهان بیرون کشیده و روی آن‌ها با جدیت تمام کار کرده و به صورت کتاب عرضه داشته است. یکی از افتخارات استاد نفیسی، احیا و بنیان‌گذاری شیوه داستان‌نویسی تاریخ است که در آن‌ها روح وطن‌پرستی و سلحشوری و قهرمانی را تقویت کرده، جوانان ایران زمین را به حب وطن و حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور فرامی‌خواند. او پس از عمری که در راه اعتلای فرهنگ ایران سپری کرد در ۲۳آبان ۱۳۴۵ در تهران درگذشت.