چرا نام بزرگ‌ترین بانک در فهرست وام‌های کلان نیست؟

قانون بودجه امسال، بانک مرکزی را مکلف کرده فهرست تسهیلات کلان بانک‌ها را منتشر و در دوره‌های زمانی بعدی به‌روزرسانی کند که اجرای این تکلیف از جنبه تاخیر در انتشار فهرست، کامل نبودن و مبهم بودن اطلاعات، جای خالی برخی بانک‌های بزرگ در فهرست مربوطه، مورد انتقاد کارشناسان است.به گزارش ایسنا، بانک مرکزی با استناد به قانون بودجه ۱۴۰۱، موظف است با استفاده از «سامانه اطلاعاتی» خود و «اطلاعات دریافتی»، تسهیلات و تعهدات کلان پرداختی به «اشخاص مرتبط با بانک‌ها یا ذی‌نفعان واحد» را منتشر کند، در دسترس عموم قرار دهد و هر بخش از آن را در دوره‌های زمانی بعدی «به‌روزرسانی» کند.آخرین به‌روزرسانی بانک مرکزی از فهرست تسهیلات کلان مربوط به سه‌ماهه اول سال جاری است که این فهرست شامل سه بخش تسهیلات و تعهدات کلان، اشخاص مرتبط و تسهیلات کلان غیرجاری می‌شود. اما این فهرست با وجود اینکه مربوط به اولین فصل سال است، به تازگی به‌روزرسانی و منتشر شده که البته جای چند بانک هم در آن خالی است.در فهرست تسهیلات و تعهدات کلان مربوط به فصل بهار، اسامی بانک‌های پاسارگاد، سامان، سپه، اقتصاد نوین، ایران زمین، ایران ونزوئلا، آینده، پست بانک، خاورمیانه، دی، رسالت، رفاه کارگران، مسکن، سینا، شهر، کارآفرین، کشاورزی، گردشگری، ملت، موسسه اعتباری توسعه و ملل، نور، مهر ایران و تجارت دیده می‌شود.در فهرست تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط نیز اسامی ایران‌زمین، ایران ونزوئلا، آینده، توسعه صادرات، پست‌بانک، تجارت، خاورمیانه، دی، رفاه کارگران، سپه، سینا، شهر، رسالت، کارآفرین، کشاورزی، گردشگری، ملت، موسسه اعتباری توسعه و ملل، نور، مهر ایران، مسکن، صادرات، سامان، توسعه تعاون و صنعت و معدن دیده می‌شود.در فهرست فقط تسهیلات کلان غیرجاری نیز اسامی بانک‌های سپه، رفاه، کارآفرین، کشاورزی، پست بانک، اقتصاد نوین، ایران‌زمین، آینده، پاسارگاد، خاورمیانه، دی، سامان، سینا، شهر، گردشگری، ملت، ایران ونزوئلا، موسسه اعتباری ملل، موسسه اعتباری نور، بانک‌های قرض‌الحسنه مهر ایران و رسالت منتشر شده است.اما در فهرست تسهیلات غیرجاری، اسم بزرگ‌ترین بانک کشور (بانک ملی) و بانک‌های بزرگی چون صادرات، تجارت، سرمایه، پارسیان، رفاه کارگران، توسعه تعاون، توسعه صادرات، صنعت و معدن و مسکن خالی است.در شرایطی که تاکنون به اجرای انتشار فهرست تسهیلات کلان از جنبه تاخیر در انتشار فهرست، کامل نبودن و مبهم بودن اطلاعات، جای خالی برخی بانک‌ها در فهرست مربوطه انتقاداتی مطرح می‌شود؛ بانک مرکزی توضیحاتی در این زمینه ارائه کرده است.معاون نظارت بانک مرکزی علت تاخیر در انتشار اطلاعات بانکی ملی را نبود سامانه‌ای برای شناسایی تسهیلات ذی نفعان واحد یا تعهدات اعلام و اظهار کرد که هم اکنون فرآیند دسته بندی و صحت سنجی اطلاعات ارسالی بانک‌ها به بانک مرکزی به صورت دستی و رفت و برگشت اطلاعات انجام می‌شود که در این فرایند انتشار اطلاعات بانک‌هایی با سایز کوچک به سرعت انجام می‌شود اما بررسی اطلاعات بانک‌های بزرگی همچون بانک ملی نیازمند زمان بیشتری است.وی همچنین بیان کرد که بانک ملی اطلاعات خود را به بانک مرکزی ارسال کرده و فرآیند بررسی این اطلاعات در حال انجام است، اما به دلیل وجود برخی خطاها در اطلاعات ارسالی، فرایند رفت و برگشت و بررسی آن در حال انجام است که به زودی پس از صحت سنجی مجدد اطلاعات تسهیلات کلان بانک ملی نیز منتشر خواهد شد.
 حال ناخوش برخی بانک ها و شرکت‌های دولتی 
بررسی اجمالی تعدادی از صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی از حال ناخوش برخی از این شرکت‌ها در مقابل سودهای چشم‌گیر چند شرکت دیگر حکایت دارد؛ به طوریکه زیان انباشته شرکت ملی پست، شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران، ایدرو و سه بانک به میزان چشمگیری در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است اما به طور نمونه شاهد افزایش ۱۰ برابری سود فولاد هم هستیم.
بر اساس گزارش‌ها، صورت‌های مالی ۳۹۶ شرکت غیردولتی روز چهارشنبه (۲۰مهر) در راستای شفافیت منتشر شده و در سامانه کدال در دسترس عموم مردم قرار گرفته است. البته این برای بار دوم است که صورت‌های مالی شرکت‌ها منتشر می‌شود.پیش از این نیز شاهد انتشار صورت‌های مالی ۳۱۳ شرکت دولتی در سامانه مذکور بودیم. طبق اعلام وزارت اقتصاد، صورت‌های مالی ۸۵۲ شرکت که متناسب با بند م تبصره ۲ شناسایی شدند، آماده انتشار بوده که ۲۴۳ شرکت بورسی بوده‌اند و صورت‌های مالی آنها متناسب با زمان‌بندی خود منتشر شده است.صورت مالی ۳۹۶ شرکت غیربورسی نیز هفته قبل منتشر شد. ۲۰۰ شرکت باقی مانده که هنوز حسابرسی نشده و آماده انتشار نیست. البته این آمار مربوط به موارد شناسایی شده تاکنون است و پیش‌بینی می‌شود تا انتهای سال این عدد چهار رقمی شود.
 افزایش ۲۳۰ درصدی زیان شرکت ملی پست
بررسی‌های ایسنا از سامانه کدال نشان می‌دهد به طور نمونه شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران در سال گذشته ۴۸۲ میلیارد تومان زیان خالص داشته است، درحالی که این میزان در سال ۱۳۹۹ معادل ۱۴۶ میلیارد تومان بوده که افزایش ۲۳۰ درصدی را نشان می‌دهد.این درحالی است که این شرکت در سال گذشته ۹۳ میلیارد تومان از دولت کمک دریافت کرده است. زیان انباشته شرکت مذکور در سال ۱۳۹۹ معادل ۹۷۱ میلیارد تومان بوده که در سال ۱۴۰۰ به ۱۴۵۴ میلیارد تومان رسیده که از بدتر شدن وضعیت این شرکت حکایت دارد.از طرف دیگر پارسال تعداد کل کارکنان شرکت پست از جمله رسمی، پیمانی، قراردادی و کارکنان شرکت های خدماتی ۱۴ هزار و ۱۱۷ نفر بوده که در سال ۱۳۹۹، ۱۳ هزار و ۵۰۰ یعنی ۵۶۷ نفر نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش داشته است.
 کاهش سود مجتمع گاز پارس جنوبی
سود خالص مجتمع گاز پارس جنوبی هم در سال گذشته ۵۲۷ میلیارد تومان بوده که نسبت به سال ۱۳۹۹ که ۶۵۳ میلیارد تومان بوده، ۱۲۶ میلیارد تومان کاهش داشته است.تعداد کارکنان این شرکت شامل کارکنان رسمی، پیمانی، قرارداد مستقیم و کارکنان شرکت های پیمانکاری در سال ۱۳۹۹ معادل ۱۶ هزار و ۹۴۴ نفر بوده است که در سال ۱۴۰۰ به ۱۷ هزار و ۴۸۰ نفر رسیده است.
 افزایش سود خالص شرکت سهامی ارتباطات زیرساخت
در این میان صورت‌های مالی شرکت ارتباطات زیرساخت نشانگر این است که سود خالص این شرکت در سال ۱۳۹۹ معادل ۷۵۴ میلیارد تومان بوده که در سال ۱۴۰۰ به ۱۰۴۷ میلیارد تومان رسیده است. همچنین سود انباشته شرکت مذکور ۲۹۸ میلیارد تومان است.
 سودهای خالص ۴ برابر شده
همچنین سودخالص شرکت توسعه زیربنای حمل و نقل کشور در سال ۱۳۹۹، سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون و در سال ۱۴۰۰ معادل ۱۵ میلیارد تومان بوده است که رشدی حدود چهار برابری را نشان می‌دهد.همچنین سود خالص فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران که در سال ۱۳۹۹ معادل ۳۰۲ میلیارد تومان بوده با رشدی ۴.۵ برابری به ۱۳۵۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ رسیده است. سود انباشته این شرکت نیز حدود ۲۹ میلیارد تومان است.
 چاپخانه زیر فشار افزایش قیمت کاغذ
اما شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران در سال ۱۳۹۹، حدود چهار میلیارد تومان سود خالص داشته که در سال گذشته با سه میلیارد تومان زیان خالص مواجه شده است.بررسی‌ها نشان می‌دهد که دلیل حرکت این شرکت از سود به زیان، افزایش قابل توجه بهای تمام شده شرکت از ۱۳۸ به ۱۸۹ میلیارد تومان بوده است. دلیل این موضوع طبق یادداشت ۱_۵ صورت‌های مالی حسابرسی شده این شرکت، افزایش بهای مواد اولیه (کاغذهای خریداری شده از کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار) است.
 سود ایدرو یک دهم شد
همچنین طبق صورت‌های مالی تلفیقی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، این سازمان در سال ۱۴۰۰ با کاهش ۸۹ درصدی سود خالص نسبت به سال ۱۳۹۹ مواجه بوده است. به عبارت دیگر سود این شرکت طی یک سال یک دهم شده است.یکی از دلایل اصلی این موضوع کاهش ۹ درصدی درآمد عملیاتی و افزایش بیش از ۴۵ درصدی هزینه بهای تمام شده این شرکت است.
 سود فولاد ۱۰ برابر شد
در بررسی دیگر از صورت‌های مالی اعلام شده، صورت مالی فولاد ایران  است که چشمگیر شده چراکه سود خالص این شرکت در سال ۱۳۹۹، یک میلیارد و ۵۰۰ هزار تومان بوده که در سال ۱۴۰۰ به ۱۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان رسیده است که از رشد حدود ۱۰ برابری حکایت دارد.
 حال ناخوش ۳ بانک‌
اما در بررسی صورت‌های مالی بانک‌ها، صورت حساب مالی بانک کشاورزی حاکی از زیان خالص این بانک در سال ۱۳۹۹ معادل ۲۸۹ میلیارد تومان است که در سال ۱۴۰۰ به سود خالص ۲۳ میلیارد تومانی رسیده است. بررسی صورت‌های مالی این بانک از زیان انباشته چشم‌گیر ۷۴۰۰ میلیارد تومانی حکایت دارد.همچنین زیان خالص بانک ملی از ۶۷۵۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ به ۲۶۷۶ میلیارد تومان در سال گذشته رسیده است. طبق آخرین صورت مالی بانک ملی، این بانک نزدیک به ۷۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته دارد.بانک مسکن نیز از ۱۷۸۶ میلیارد تومان زیان در سال ۱۳۹۹ به یک میلیارد و ۷۵۰ تومان سود در سال ۱۴۰۰ رسیده و زیان انباشته این بانک ۲۴۰۰ میلیارد تومان است.