پوتین؛ در موقعیت فرار رو به جلو

همدلی|  محسن رفیق: مسکو بدون توجه به حجم وسیعی از واکنش‌های سرسختانه مقام‌های سیاسی جهان، در نهایت چهار منطقه سابق اوکراینی را رسما به روسیه الحاق کرد. در همین حال، هر چند که بر اساس برخی گزارش‌ها، هنوز هیچ یک از این مناطق، به طور کامل تحت کنترل نیروهای مسکو نبوده و اوکراین همچنان به ضدحملات در جنوب و شرق ادامه می‌دهد، اما با این وجود وزیر امور خارجه روسیه روز گذشته با صراحت، فرآیند الحاق چهار منطقه دونتسک، لوهانسک، زاپوریژیا و خرسون از اوکراین به کشورش را ادامه منطقی روند بازگشت دوباره مناطق روسی به کشور روسیه ارزیابی کرد.
در همین حال راشا تودی گزارش داد که روز گذشته، مجلس دومای دولتی روسیه که در واقع مجلس سفلی پارلمان این کشور محسوب می‌شود به اتفاق آرا، لوایح مربوط به توافقات پیوستن چهار منطقه مذکور از اوکراین به روسیه را تصویب کرد. این لوایح در ادامه به مجلس علیای پارلمان روسیه موسوم به شورای فدراسیون برای تصویب فرستاده می‌شوند. این اسناد مربوط به الحاق رسمی این مناطق به روسیه پیشتر روز جمعه توسط ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و سران دولت‌های محلی این چهار منطقه امضا شد و روز یکشنبه نیز به تایید دادگاه قانون اساسی روسیه رسید.سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در سخنرانی پیش از تصویب این لوایح قانونی گفت: «فرآیند الحاق این چهار منطقه به روسیه ادامه منطقی روند بازگشت مناطق روسی به روسیه است که هشت سال قبل با رای مردم شبه جزیره کریمه در یک همه‌پرسی به نفع الحاق به روسیه شروع شد.» لاوروف در این سخنرانی گفت که اوکراین همچنان به نقض حقوق انسانی روس‌زبان‌ها ادامه می‌دهد. وزیر خارجه روسیه همچنین در این سخنرانی تاکید کرد: «ما داریم از مرزها، مردم و سرزمین‌مان در مقابل یک نسل‌کشی محافظت می‌کنیم.» لاوروف اضافه کرد: «همه‌پرسی‌ها، انتخاب آزادانه مردم جمهوری خلق دونتسک، جمهوری خلق لوهانسک، خرسون و زاپوریژیا را نشان دادند.»وزیر خارجه روسیه همچنین تصمیم برای الحاق این مناطق را طبق اولین فصل منشور سازمان ملل قانونی دانست. لاوروف تاکید کرد:‌ «آمریکا ادعا می‌کند روسیه در تلاش برای پوشاندن جنایات است اما این حقیقت را نادیده می‌گیرد که واشنگتن خود در سیاست‌های دیگر کشورها مداخله کرده و سربازانش را به کشورهای دیگر اعزام می‌کند.» لاوروف تصریح کرد: «تهدیدات فزاینده کی‌یف علیه زندگی مردم، کار را برای آنکه چهار منطقه مذکور همچنان به عنوانی بخشی از اوکراین موجودیت داشته باشند غیرممکن کرد.» وزیر خارجه روسیه ادامه داد: «روسیه بر عکس آمریکا، به تهدیدات موهوم در کشورهای دوردست واکنش نشان نمی‌دهد بلکه به تهدیدات واقعی در مرزهای خودش واکنش نشان می‌دهد.»
در همین حال، مقام منصوب شده از سوی روسیه برای منطقه خرسون اوکراین، روز گذشته اعلام کرد که نیروهای ارتش اوکراین در این منطقه پیشروی‌هایی داشته و کنترل چند منطقه مسکونی را به دست گرفته‌اند. به گزارش خبرگزاری رویترز، ولادیمیر سالدو، رئیس منصوب شده از سوی روسیه برای منطقه خرسون در صحبتهایش در یک شبکه تلویزیونی دولتی گفت: «بگذارید بگویم وضعیت متشنج است.» او گفت: «در جایی که دریاچه کاخوفکا قرارداد، شهری به نام دودچانی وجود دارد. در این منطقه است که پیشروی‌هایی رخ داده و مناطقی مسکونی وجود دارند که توسط نیروهای اوکراینی گرفته شده‌اند.» شهر دودچانی، در کرانه غربی رودخانه دنیپرو، حدود 40 کیلومتر پایین‌تر از محلی است که یک روز قبل از آن، شاهد درگیری نیروهای روسی با نیروهای اوکراینی بود. مقامات اوکراینی در مورد گستردگی ضد حملات ارتش این کشور در سمت جنوب سکوت اختیار کرده‌اند، اما بلاگرهای نظامی روسیه درباره پیشروی تانک‌های اوکراینی در امتداد کرانه رودخانه دنیپرو گزارش کرده‌اند.در همین حال به گزارش راشا تودی، لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا روز یکشنبه طی مصاحبه‌ای با تلویزیون سی‌ان‌ان در پاسخ به سوالی درخصوص اینکه آیا اوکراین می‌تواند به سرعت سرزمین‌های بیشتری را از نیروهای روسی پس بگیرد، گفت: «پیش‌بینی چنین چیزی دشوار است. به هر حال تا زمانی که این درگیری ادامه یابد، ما به ارائه کمک‌های امنیتی به اوکراینی‌ها ادامه خواهیم داد.» او همچنین با تاکید بر اینکه هیچ تهدید قریب‌الوقوعی نسبت به استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای را نمی‌بیند، از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به دلیل آنکه گفته بود اگر حاکمیت ارضی مسکو به خطر بیفتد، چنین تسلیحاتی می‌تواند استفاده شود، انتقاد و اضافه کرد: «انتظار نداریم که از رهبران کشورهای بزرگ چنین چیزهایی بشنویم و یا آن‌ها درخصوص مسئله هسته‌ای خط و نشان بکشند.» او ادامه داد: «ایالات متحده به طور خصوصی به مسکو گفته است که اگر از تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی در اوکراین استفاده کند، با پیامدهای فاجعه‌باری مواجه خواهد شد.»وزیر دفاع آمریکا همچنین هرگونه ارتباط میان الحاق مناطق اوکراینی به روسیه و برنامه‌های کمکی آمریکا را رد کرد و اضافه کرد: «واشنگتن هرگز رفراندوم‌هایی که توسط روسیه برگزار شد را به رسمیت نمی‌شناسد. تسلیحات آمریکایی از جمله سامانه‌های راکتی هیمارس که اوکراین از پیش در حال استفاده از آن‌ها است، قادرند تا تقریبا هر وجب از مناطق اوکراین (مناطق الحاق شده به روسیه) را هدف قرار دهند.»از سوی دیگر، در ادامه واکنش‌ها به الحاق سرزمین‌هایی از اوکراین به خاک روسیه، نخست‌ وزیر ژاپن روز گذشته اعلام کرد که به دلیل شرایط اوکراین، روابط بین ژاپن و روسیه دشوار شده اما توکیو درخصوص مسیری جهت رسیدن به یک معاهده صلح با مسکو به شدت متعهد است. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن به قانونگذاران کشورش گفت: «به دلیل وضعیت در اوکراین، روابط روسیه-ژاپن در جایگاه دشواری قرار دارد اما ما به شدت به مسیری جهت حل‌وفصل مسائل سرزمینی و رسیدن به یک معاهده صلح پایبند هستیم.»در همین حال، سخنگوی کرملین نیز روز گذشته در واکنش به اظهارات نخست‌وزیر ژاپن گفت که مذاکره درخصوص یک معاهده صلح میان روسیه و ژاپن تحت شرایط کنونی، غیرممکن است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت: «مطمئناً، در شرایط کنونی، نمی‌توان برای یک پیمان صلح مذاکره کرد.» پسکوف ابراز تاسف کرد که ژاپن که در کنار گروه کشورهای متخاصم موقعیت ثابتی داشت، خود به کشوری غیردوست با روسیه تبدیل شد. او اضافه کرد: «البته با این شرایط امکان مذاکره وجود ندارد.»این در حالی است که دولت ژاپن پس از جنگ اوکراین تحریم اقتصادی علیه روسیه اعمال کرد. در واکنش به این اقدامات، وزارت امور خارجه روسیه در 21 مارس اعلام کرد که مسکو تصمیم گرفته است از مذاکره در مورد پیمان صلح با ژاپن، توقف سفر بدون روادید برای شهروندان ژاپنی به جزایر کوریل جنوبی و گفتگو با ژاپن خودداری کند.در همین حال، دیوید پترائوس، ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا نیز که پس از شکست استراتژی مقابله با شبه‌نظامیان در افغانستان برای مدت کوتاهی به عنوان مدیر سیا خدمت کرد، پیش‌بینی کرده کاسته واشنگتن پاسخی ویرانگر به هرگونه حمله اتمی روسیه در اوکراین خواهد داشت و تمامی نیروها و پایگاه‌های نظامی مسکو در این منطقه را از بین خواهد برد. ژنرال پترائوس یکشنبه در مصاحبه با ای‌بی‌سی نیوز گفت: «ما با رهبری یک ناتو و یک تلاش جمعی، پاسخ خواهیم داد و از طریق آن، هر نیروی متعارف روسیه را که می‌توانیم در میدان نبرد در اوکراین و همچنین در کریمه ببینیم و هر کشتی آن را که بتوانیم در دریای سیاه دیده و شناسایی کنیم، هدف قرار خواهیم داد.»پترائوس هیچ جزئیاتی در مورد اینکه چگونه نیروهای ناتو کار ارتش روسیه را تمام می‌کنند، ارائه نکرد و اعتراف کرد که به صورت فرضی صحبت می‌کند و از برنامه‌های دقیق دولت بایدن بی‌اطلاع است. او گفت: «واشنگتن باید از مبادله هسته‌ای در برابر هسته‌ای اجتناب کند، اما باید نشان دهد که این امر به هیچ‌ وجه قابل پذیرش نیست. در چنین سناریویی، آمریکا مستقیما با بزرگ‌ترین قدرت هسته‌ای جهان وارد جنگ مستقیم می‌شود و این در شرایطی است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه ماه گذشته هشدار داد که مسکو از تمام ابزارهای در دسترس برای حفاظت از روسیه و مردمش، در صورتی که تمامیت ارضی این کشور در خطر باشد، استفاده خواهد کرد. کاخ سفید این صحبت‌ها را به عنوان تهدید به استفاده از توان هسته‌ای علیه اوکراین تعبیر کرد و پاسخ داد که هرگونه تهدیدی تبعات فاجعه‌باری خواهد داشت.»این ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا همچنین گفت که رفراندوم‌های اخیر در جمهوری‌های خودخوانده دونباس و مناطق خرسون و زاپوریژیا که استقلال خود را اعلام کرده و به پیوستن به روسیه رای دادند، اقدامی ناامیدکننده از سوی پوتین در بحبوحه تحمل شکست‌ها در میدان جنگ بود. پترائوس گفت: «او در حال شکست است و واقعیت در میدان نبرد که او با آن روبه‌روست، به اعتقاد من غیر قابل بازگشت است. هر مقدار بسیج نیرو که از نظر من نامناسب و به هم ریخته بود، هر مقدار الحاق و حتی هر مقدار تهدیدات هسته‌ای ضمنی نمی‌تواند او را از این وضعیت خاص خارج کند.»
در همین حال ژنرال پترائوس به ای‌بی‌سی نیوز گفت که پوتین در تلاش برای مرعوب کردن کشورهای اروپایی است تا دیگر از اوکراین حمایت نکنند. او اضافه کرد: «واضح است که پوتین می‌خواهد کشورهای اروپایی تا زمانی که تلاش دارند مسکو را منزوی کنند، رنج بکشند. او فکر می‌کند اگر بخواهد، می‌تواند درد و رنج زیادی به اروپا وارد کند. من اینطور فکر نمی‌کنم. اروپا زمستان سختی در پیش دارد اما می‌تواند از آن عبور کند و فکر نکنم آنها در حمایت از اوکراین دو دسته شوند.»این مدیر پیشین سیا همچنین گفت که جنگ در اوکراین برای پوتین، قطعا وخیم به نظر می‌رسد و اوکراین توانسته در این درگیری از روسیه، پیشی بگیرد. به گفته او پوتین خودش را در موقعیت، ناامیدی غیرقابل بازگشت یافته و در بحث بسیج قابلیت‌ها، اوکراین موفق‌تر از روسیه عمل کرده است. این ژنرال پیشین ارتش آمریکا گفت که به اعتقاد او فراخوان ۳۰۰ هزار نیروی ذخیره برای جایگزین شدن نیروهای روسی، برای تغییر روند این جنگ کافی نخواهد بود.او گفت: «این کار، نیروها و واحدهای آموزش‌دیده، به خوبی مسلح و منسجم ایجاد نمی‌کند. این‌ها قرار است گوشت دم توپ باشند. همچنین تهدیدهای پوتین باید جدی گرفته شود، اما من پیش‌بینی می‌کنم که این تهدیدات توخالی باشند. در همین حال تلاش‌های پوتین برای با عظمت کردن دوباره روسیه، نتیجه معکوس داد و موجب شد تا ناتو با دو کشور سوئد و فنلاند که به شکل سنتی بی‌طرفی در پیش می‌گرفتند و قرار است به زودی عضو ناتو شوند، دوباره باعظمت شود.» دیوید پترائوس همچنین گفت: «خسارتی که پوتین به روسیه وارد آورد، حاد است و این در حالیست که او میخائیل گورباچف، آخرین رهبر شوروی را که بر فروپاشی شوروی نظارت داشت، تحقیر می‌کرد. خب در اینجا اگر او خسارت بزرگ‌تری به فدراسیون روسیه نزده باشد، خسارتی در همان حد وارد آورده است.»