اتوبوس‌هایی که در انتظار وعده‌ها پیر شدند

همدلی| ستاره لطفی- کمبود و فرسودگی اتوبوس‌رانی تهران یکی از چالش‌های بزرگ حمل‌ونقل عمومی پایتخت است که همواره از آن سخن گفته می‌شود، اما به رغم وعده و وعیدهای زیاد، تاکنون اقدام عملی که منجر به نوسازی و بهبود این ناوگان شود، صورت نگرفته و ناوگان پرمخاطب اتوبوس‌رانی هنوز نتوانسته جامه نو بپوشد و اتوبوس‌های از رده خارج و پیر خود را بازنشسته کند یا به تعداد اتوبوس‌ها بیافزاید. این ناوگان حتی نتوانسته اتوبوس‌هايی كه به دليل فرسودگی از رده خارج شده با اتوبوس‌هاي نو جايگزين کند.
 مدیران شهری می‌گویند حدود دو‌هزارو ۷۰۰ اتوبوس در تهران مسافران را جابه‌جا می‌کنند، اما دو روزپیش مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، تعداد اتوبوس‌های تهران را هزار‌و ۷۰۰ اتوبوس اعلام کرد و به نقل از پلیس گفت‌:«از تعداد اتوبوس‌های فعال در سطح شهر تهران از نظر پلیس تنها ۴۰ اتوبوس عمر فرسودگی را طی نکرده‌اند.» 
در حالی که چمران اتوبوس‌های تهران را 1700 اتوبوس اعلام کرده است که وی آخر شهریور گفت که تهران به 9000 اتوبوس نیاز دارد.
با این حال كارشناسان حوزه حمل و نقل معتقدند نياز تهران به اتوبوس بيشتر از اين تعداد است. برآوردهاي كارشناسان حوزه حمل و نقل نشان می‌دهد كه در شرايط كنوني تهران به 11 تا 13هزار دستگاه اتوبوس تازه نفس نياز دارد.
کمبود اتوبوس در کلان‌شهر تهران در حالی است كه بر اساس برنامه پنج‌ساله دوم و طرح جامع حمل‌و‌نقل و ترافيك شهرداري تهران تا پايان سال 97، باید تعداد اتوبوس‌های تهران  به 9 هزار و 53 دستگاه می‌رسید. اما اکنون که چهار سال از آن تاریخ گذشته نه تنها این تعداد اتوبوس در پایتخت تهران وجود ندارد، بلکه سال به سال از تعداد اتوبوس‌ها کاسته می‌شود و اغلب اتوبوس‌های که در سطح شهر نیز تردد می‌کنند از رده خارج و فرسوده هستند.
 وعده نوسازی اتوبوس‌های تهران محقق نشد
اتوبوس‌های پیر و فرتوت ناوگان اتوبوس‌رانی پایتخت و همچنین کمبود اتوبوس، مسئولان را به فکر تقویت ناوگان اتوبوس‌رانی انداخت. در یک سال گذشته شهرداری تهران بار‌ها درخصوص تقویت ناوگان اتوبوس سخن گفته است. و شهردار تهران نیز قول داده تهران تا پایان امسال پنج‌هزار‌و ۵۰۰ اتوبوس داشته باشد.
اما با گذشت شش ماه از سال 1401 ناوگان اتوبوس‌رانی این قول شهردار محقق نشده است و نه تنها ناوگان حمل و نقل اتوبوس‌رانی تقویت نشده، بلکه با توجه به آمار اعلامی از سوی مهدی چمران، از تعداد اتوبوس‌های فعال آن نیزکاسته هم شده است. در این میان دولت نیز به وعده‌های خود در این زمینه عمل نکرده است.
از مدت‌ها پیش قرار شد با هدف  کنترل ترافیک تهران اتوبوس‌های جدید از سوی وزارت کشور وارد ناوگان حمل و نقل عمومی شود، شهردار تهران نیز وعده داد تا اول مهر 500 دستگاه اتوبوس به شهر تهران  اضافه می‌شود تا حمل و نقل عمومی تهران با آغاز فصل جدید تازه شود.
زاکانی چند وقت پیش گفته بود:« امسال به دنبال این هستیم که تعداد اتوبوس‌ها به پنج هزار و ۵۰۰ دستگاه برسد، از هزار و ۴۰۰ دستگاه وعده داده شده، ۵۵۰ دستگاه در مهرماه و ۵۵۰ دستگاه دی ماه و مابقی آن اسفندماه وارد مدار می‌شود این در حالی است که برای ۵۵۰ اتوبوسی که مهرماه وارد می‌شود هزینه را نقدا پرداخت کرده‌ایم.»
 شهرداری به دنبال دریافت اتوبوس‌های تهران
در حالی که شهردار تهران اعلام کرده که هزینه 500 دستگاه اتوبوس مهرماه را نقدأ پرداخت کرده‌، اکنون که بیش از یک سوم از ماه مهر نیز گذشته وعده نوسازی اتوبوس‌های تهران نه تنها هنوز محقق نشده است، بلکه زمزمه‌های از تحقق نیافتن این وعده به گوش می‌رسد.
البته به رغم زمزمه‌های ناامید کننده در مورد نوسازی ناوگان اتوبوس‌رانی تهران، برخی از اعضای شورای شهر از تلاش برای دریافت اتوبوس از وزارت کشور خبر دادند. 
دیروز جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در گفتگو با رسانه‌ها، با اشاره به زمان تحویل اتوبوس‌های جدید به پایتخت گفت:«در حال مذاکره با وزارت کشور برای دریافت اتوبوس‌های جدید درحال انجام است.»
وی ادامه داد:«حدود ۲۵۶ دستگاه از شرکت ایران خودرو قرار است تا به صورت فوری به شهرداری تهران تحویل داده شود. او گفته حدود ۷۵ درصد این اتوبوس‌ها سهم دولت و ۲۵ درصد مابقی سهم شهرداری تهران است.»
محقق نشدن وعده‌های نوسازی اتوبوس‌های تهران منجر به واکنش‌های زیادی شد، در این زمینه رئیس شورای شهر تهران زبان به گلایه باز کرد و گلایه‌هایی در خصوص تحویل اتوبوس‌های پایتخت مطرح کرد.
 کاهش ۴۰ درصدی سهم تهران از سبد وزارت کشور
دو روز پیش در جریان بررسی یک‌فوریت اعطای مجوز به شهرداری تهران برای انتشار سه‌هزار‌و ۵۰۰ میلیارد تومان اوراق مالی برای اجرای طرح‌های حمل‌ونقل عمومی، مهدی چمران، رئیس شورای شهر ضمن انتقاد به عدم تحقق وعده‌های در مورد تقویت ناوگان اتوبوس‌رانی، از برگزاری جلسه‌ای در مجلس خبر داد که با حضور نمایندگان مجلس و خودروسازان برگزار شده است.وی در زمینه تحویل اتوبوس‌های وعده داده شده گفت:«بار‌ها سؤال کردیم که تا پایان سال خودروسازان چند اتوبوس می‌توانند به ناوگان اضافه کنند که پاسخ درستی ندادند و مدام می‌گفتند ما ظرفیت آن را داریم که در بلندمدت اتوبوس بدهیم، اما زمان بلندمدت را مشخص نکردند. قرار شد در جلسه آینده مابقی نمایندگان دیگر خودروسازان حضور داشته باشند و به این سؤال که دقیقا تا پایان سال چند دستگاه اتوبوس می‌توانند تولید کنند، پاسخ دهند.
چمران با انتقاد از سهم کم وزارت کشور برای شهرداری تهران گفت:«پیش از این ۴۰، ۵۰ درصد اتوبوس‌های تولید‌شده سهم تهران بود، اما حالا این سهم به ۱۰ درصد رسیده است؛ یعنی اینکه اگر بخواهند ۵۵۰ اتوبوس بسازند، تنها ۵۰ دستگاه سهم تهران است که این یک قطره از دریا‌ست و در حال حاضر تعداد اتوبوس‌های فعال پایتخت هزار‌و ۷۷۲ دستگاه است که روز گذشته پلیس راهور اعلام کرد تنها ۴۰ دستگاه اتوبوس می‌توانند کار کنند و مابقی عمرشان گذشته است.»
ناگفته پیداست بازسازی و نوسازی ناوگان اتوبوس‌رانی پایتخت منوط به تامین بودجه و پرداخت منابع مالی مورد نیاز از سوی دولت و شهرداری تهران است. با توجه به حجم اتوبوس‌های فرسوده در پایتخت و تاثیر آن در تشدید آلودگی هوای پایتخت و تاثیر منفی بر سلامت شهروندان تهران، به نظر می‌رسد دولت باید موضوع نوسازی ناوگان اتوبوس‌رانی تهران را در اولویت قرار دهد و شهرداری نیز به فکر ایجاد درآمد پایدار برای هزینه‌کرد این بخش باشد تا خيابان‌های پايتخت به محل جولان اتوبوس‌های فرسوده‌ای كه جان سرنشينان‌اش را تهديد می‌كند، تبديل نشود.