2465
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
کشف بنایی شگفت‌انگیزتر و قدیمی‌تر از اهرام ثلاثه در اروپا
باستان‌شناسان در نزدیکی شهر پراگ، پایتخت جمهوری چک، بقایای سازه‌ای متعلق به عصر سنگ را کشف کردند که حتی از استون هنج و اهرام مصر هم قدیمی‌تر است. این سازه‌ی پیچیده و معمایی به‌شکل دایره است. احتمالاً جامعه‌ای بومی تقریباً ۷۰۰۰سال پیش در دوره‌ی نوسنگی پسین یا عصر سنگ جدید این سازه را ساخته‌اند؛ اگرچه هنوز هدف اصلی ساخت آن مشخص نشده است. قطر سازه‌ی مدوّر یادشده ۵۵متر است؛ یعنی برابر با طول برج کج پیزا. با اینکه هنوز نمی‌توان با قطعیت چیزی درباره‌ی سازندگان این سازه گفت، واضح است که این سازه‌ها بخشی از فرهنگ سفالگری خط تیره بودند که بین ۴۹۰۰ تا ۴۴۰۰پیش‌ازمیلاد رونق داشت. میروسلاو کراوس، مدیر حفاری سازه در منطقه‌ی وینور از مؤسسه باستان‌شناسی آکادمی علوم چک (IAP)، بر این باور است که آشکارسازی این سازه می‌تواند سرنخی درباره‌ی کاربرد آن بدهد. پژوهشگران اولین‌بار در دهه ۱۹۸۰ و زمانی‌که کارگران ساخت‌وساز در حال نصب لوله‌های گاز و آب بودند، به اطلاعاتی درباره‌ی این سازه رسیدند؛ اما حفاری فعلی برای اولین‌بار کل سازه را رونمایی کرد. تاکنون، پژوهشگران قطعات سفالی و استخوان جانوران و ابزارهای سنگی را در این منطقه کشف کرده‌اند. مردمی که سفالینه‌های خط تیره را می‌ساختند، به‌دلیل ساخت دیگر سازه‌های مدوّر در منطقه بومی جمهوری چک هم معروف بودند. دهکده‌های زراعی واقع در محل تقاطع لهستان کنونی و آلمان شرقی و جمهوری چک شمالی از تعداد زیادی خانه‌های طویل تشکیل شده‌اند که سازه‌هایی مستطیلی و بزرگ با ظرفیت اسکان ۲۰ تا ۳۰نفر را دربر می‌گرفتند؛ اما دانش ساخت چنین سازه‌های مدوّری از مرز فرهنگ‌های باستانی متعدد عبور کرد؛ به‌طوری‌که جوامع مختلفی این سازه‌ها را در اروپای مرکزی می‌ساختند. سازه‌های مدوّر باستانی تا چند دهه پیش از ظهور عکاسی پهپادی و هوایی چندان شناخته‌شده نبودند؛ اما امروزه باستان‌شناسان می‌دانند این سازه‌های مدوّر از قدیمی‌ترین شواهد معماری در کل اروپا هستند. از نمای بالا، سازه‌های مدوّر از یک یا چند خندق مدوّر عریض با چند شکاف تشکیل شده‌اند که به‌عنوان ورودی عمل می‌کنند. بخش داخلی هر دایره احتمالاً هم‌راستا با ستون‌های چوبی بود و شکاف‌ها با گِل‌ولای پوشانده می‌شدند. صدها عدد از این دایره‌ها در اروپای مرکزی کشف شده‌اند؛ اما این سازه‌ها، تنها دو تا سه قرن پابرجا بودند. با اینکه محبوبیت این سازه‌ها در دوران نوسنگی پسین واضح است، هنوز عملکردشان مبهم است. در سال ۱۹۹۱، قدیمی‌ترین سازه مدوّر در آلمان کشف شد. سازه مذکور ۷۵متر قطر و یک پرچین چوبی دوبل و سه ورودی دارد. براساس پژوهشی که در سال ۲۰۱۲ در مجله مقاله‌های باستان‌شناسی انجمن انسان‌شناسی آمریکا منتشر شد، ازآن‌جاکه دو ورودی متناظر با غروب و طلوع آفتاب در تحویل‌های زمستانی و تابستانی هستند، یکی از تفسیرهای دایره گوسک این است که به‌عنوان رصدخانه یا تقویم کاربرد داشته است.یاروسلاو ریدکی، سخن‌گوی مؤسسه‌ی IAP، تفسیری عمومی‌تر از سازه‌ی وینور را ترجیح می‌دهد. او بر این باور است: «احتمالاً سازه‌های مدوّر عملکردها و کاربردهای متعددی داشتند که مهم‌ترین کاربردشان مراسم آیینی و اجتماعی بود.» شاید سازه‌های مدوّر برای گردهمایی گروه بزرگی از افراد و شاید برای رویدادهای بزرگداشت مهم اجتماعی مثل مراسم نیمه‌مذهبی یا پدیده‌های نجومی یا تبادل اقتصادی طراحی شده بودند. باتوجه به این حقیقت که سازندگان این سازه‌ها تنها از ابزارهای سنگی استفاده می‌کردند، اندازه این سازه‌ها بسیار حیرت‌انگیز است. قطر اغلب سازه‌های مدوّر به ۶۰متر می‌رسد که برابر است با نصف طول یک زمین فوتبال؛ اما هنوز اطلاعات کمی درباره مردم آن زمان وجود دارد؛ زیرا مدفن‌های اندکی کشف شده‌اند و اطلاعات کمی درباره زندگی هزاران سال پیش ارائه می‌دهند. سازه‌های مدوّر پس از سه قرن محبوبیت، به‌صورت ناگهانی درحدود ۴۶۰۰پیش‌ازمیلاد از سوابق باستان‌شناسی ناپدید شدند.