زیان‌های اینترنت خاموش

 همدلی| اگرچه بسیاری می‌گویند ناآرامی‌ها در شهرهای مختلف ایران پس از مرگ مهسا امینی ریشه در ناکامی‌های اجتماعی و اقتصادی دارد، اما این اعتراضات سبب ایجاد محدودیت در دسترسی به اینترنت به ویژه اینترنت بین‌‌المللی شده‌است.  در محدودیت جدید اینترنت دسترسی به پیام رسان‌های بین‌الملل از جمله واتس آپ قطع شده و اینستاگرام، شبکه اجتماعی محبوب ایرانی‌ها نیز فیلتر شده است و هنوز مشخص نیست آیا سرنوشت این دو، ‬به ‬سرنوشت ‬تلگرام ‬در دی 96 دچار می‌شوند و برای همیشه فیلتر می‌مانند یا نه؟‬‬‬قطعی یا محدودیت اینترنت باوجود اثرگذاری بر کنترل دامنه ناآرامی‌ها، تبعات مختلفی در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی کشور داشته و دارد. از زمان بازگشت مجدد محدودیت‌ها به اینترنت آمارهای وحشتناکی از تاثیر آن بر اقتصاد کشور گزارش شده است. به گفته کارشناسان اقتصادی یکی از اولین تبعات چنین تصمیم‌‌هایی کاهش فروش کسب‌‌وکارهایی است که فعالیت آنلاین دارند.
 45 میلیارد تومان زیان در یک ساعت قطعی اینترنت 
بر اساس آمارهای «نت بلاکس» قطعی اینترنت در ایران ساعتی یک و نیم میلیون دلار معادل ۴۵ میلیارد تومان زیان اقتصادی وارد می‌کند که روزانه بیش از ۱۰۸۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. البته مطالعات معاونت پژوهشی سازمان امور مالیاتی میزان این خسارات را روزانه تا سه هزار میلیارد تومان نیز برآورد کرده است.کیوان نقره‌کار، کارشناس فناوری اطلاعات به تازگی در این زمینه در گفت ‌و گو با ایسنا با اشاره به اینکه بسیاری از مشاغل به شکل غیر مستقیم از فضای مجازی استفاده می‌کنند،گفت:«حدود ۴۰ میلیون کاربر ایرانی در فضای اینستاگرام فعالیت می‌کنند و بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران حدود ۱۰ میلیون از ۱۱ میلیون کسب و  کار اینترنتی به صورت مستقیم و  غیر مستقیم از اینستاگرام استفاده می‌کنند.»عضو کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان اتاق ایران نیز چند روز پیش با اشاره به تبعات قطعی اینترنت به رسانه‌ها گفت:«به نظر می‌رسد قطعی اینترنت ۳۰ تا ۴۰ درصد بر روند فعالیت بنگاه‌های اقتصادی تاثیر بگذارد و باعث افت فعالیت اقتصادی آنها شود.»منوچهر توسطی گفت:« شبکه‌های اجتماعی باعث شدند بسیاری از شرکت‌ها ابزار ارتباطی‌های گذشته مانند فکس را جمع‌آوری کنند، بنابراین دراین دنیای مدرن مدارک و مستندات بسیاری از شرکت‌ها از طریق واتساپ جابه‌جا می‌شوند و قطعی اینترنت در روزهای گذشته باعث شد بسیاری از کارها قفل شوند. تبعات قطعی اینترنت و فیلترشدن واتساپ امروز مشخص نخواهد شد و در روزهای آینده اثرات آن نمود بیشتری خواهد داشت.»
 پیام‌رسانه‌های ایرانی در جذب مخاطب موفق نیستند
البته با وجود قطعی و کندی اینترنت بسیاری از سایت‌های خرید و فروش آنلاین که سرور داخلی داشتند کسب و کار خود را ادامه دادند، اما موفقیت چندانی نداشتند چرا که به دلیل این که درتمام این سال‌ها مردم از طریق جست‌وجو در گوگل به سایت مورد نظر خود دسترسی می‌یافتند، آدرس دامنه سایت‌های ایرانی حفظ نیستند و وقتی نمی‌‌توانند موتور جست‌وجوی گوگل استفاده کنند، فکر می‌کنند که اینترنت کاملا قطع است. برآوردهایی نیز وجود دارد که سایت‌های ایرانی سالانه حدود ۳۰۰میلیارد تومان برای SEO فقط روی گوگل هزینه می‌‌کنند که هنگام جست‌وجوی کالاها و خدمات توسط مشتریان بالاتر و بهتر دیده شوند. وقتی گوگل قطع است کل این هزینه‌ها هدر می‌‌رود.علاوه بر این موضوع، پیام‌رسان‌های ایرانی نیز همواره در جذب مخاطب موفق نبوده‌اند.در یک پیمایش ملی که توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در تابستان۱۴۰۰ از بین جمعیت بالای ۱۸سال شهری و روستایی کل کشور انجام شده است، ۷۹درصد مردم گفته‌‌اند که از رسانه‌های اجتماعی مجازی استفاده می‌‌کنند که ۷۱درصد از واتس‌اپ، ۵۳درصد از اینستاگرام و ۴۰درصد از تلگرام استفاده می‌‌کردند؛ اما پراستفاده‌‌ترین رسانه داخلی روبیکا بوده که فقط ۸درصد مردم از آن استفاده کرده‌‌اند. در همین پیمایش ۵۰درصد جامعه گفته‌‌اند ترجیح می‌‌دهند فقط از رسانه‌های اجتماعی خارجی استفاده کنند و فقط ۲درصد گفته‌‌اند که ترجیح می‌‌دهند از رسانه داخلی استفاده کنند.

این اعداد نشان می‌‌دهد ابزارهای مشابه داخلی یا به‌دلیل بی‌اعتمادی شهروندان یا اشکالات کاربردی و کیفیت با استقبال مردم روبه‌رو نشده‌اند. در چنین حالتی طبیعی است که مسدود شدن پیام‌‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی به کسب‌‌وکارهایی که برای ارتباط با مشتریان از آنها استفاده می‌‌کنند، لطمه جدی خواهد زد.جدای ‬از ‬آسیب ‬گسترده ‬قطعی ‬اینترنت ‬به ‬کسب ‬و ‬کارهای ‬آنلاین، بسیاری از ‬مردم ‬به دلیل قطعی اینترنت ‬حتی ‬برای ‬انجام ‬کارهای ‬روزانه ‬خود با مشکل مواجه شده‌اند، به عنوان مثال با قطعی و کند بودن اینترنت ‬در ‬برخی ‬از ‬ساعات ‬روز ‬حتی ‬دسترسی ‬به ‬تاکسی‌های ‬اینترنتی ‬و ‬برنامه‌های ‬مسیریاب ‬ممکن ‬نیست ‬و ‬رفت ‬و ‬آمد ‬مردم ‬سخت  ‬شده ‬است.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
 تبعات اجتماعی و فرهنگی اینترنت
خسارت‌های قطعی اینترنت فقط محدود به فضای کسب‌وکار و اقتصاد کشور نمی‌شود. قطعی اینترنت تبعات اجتماعی و فرهنگی زیادی نیز به دنبال داشته است.
 این محدودیت‌ها در استفاده از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های بین‌المللی باعث شده که فیلترشکن بر روی گوشی تلفن‌های بیشتری از ایرانیان نصب شود. فیلترشکن خود تبعات اجتماعی فراوانی به ویژه برای کودکان و نوجوانان دارد و کارشناسان همواره در این زمینه هشدار داده‌اند.قطعی اینترنت کلاس‌های آنلاین را دچار مشکل کرد، به ویژه این که برخی از دانشگاهها اعلام کردند که کلاس‌های درس دانشگاه را به صورت مجازی برگزار می‌کنند و در شرایط محدودیت‌های اخیر اینترنت، عملا امکان برگزاری کلاس درس وجود نداشت و بسیاری از این کلاس‌ها تعطیل شدند. از منظر حقوق شهروندی محدودیت‌های اینترنت این حقوق را نقض کرد. پیشرفت‌های تکنولوژی و تغییر سبک زندگی و تاثیرگذاری اینترنت در زندگی امروزه مردم باعث شده است حق دسترسی به اینترنت عملا به یکی از حقوق شهروندی بدل شود.
یعنی دولت‌ها همان‌گونه که دسترسی به امکاناتی مانند آب آشامیدنی، برق، آموزش عمومی و...  وظیفه دولتها تعریف شده است، توسعه و تداوم دسترسی به اینترنت هم وظیفه ذاتی دولت‌هاست و دولتی که در راستای دسترسی راحت‌تر شهروندان نه تنها تلاش نکند بلکه همان اینترنت نیم‌بند را نیز محدود کند به حقوق شهروندی شهروندان کشورش تعرض کرده و شهروندان را از یک حق اساسی محروم کرده است. 
از منظر امنیتی نیز شاید محدودیت و قطع دسترسی مردم به شبکه‌های اجتماعی در کوتاه مدت بتواند بر بحران شکل گرفته در کشور تاثیر بگذارد، اما در درازمدت این موضوع می‌تواند تبعات امنیتی خطرناکی داشته باشد، چرا که شهروندان ناراضی نارضایتی خود را به جای مطرح کردن در فضای مجازی، به کف خیابان منتقل کنند آن هم به شکل تجمعات اعتراض‌آمیز خشن که می‌تواند چوب دو سرباخت آن را تعبیر کرد.
بدون تردیدتبعات قطعی اینترنت و دسترسی به فضاهای مجازی برای حکومت‌ها به مراتب بیشتر و بدتر از ایجاد دسترسی است. فضای مجازی اگر محدود نشود، اما مدیریت شود نه تنها تهدید نیست بلکه فرصت است و می‌توان از خیلی بحران‌های اجتماعی، امنیتی و ... قبل از وقوع پیشگیری کرد.