سبقت هزینه سرویس مدارس از تورم

همدلی| فاطمه آقایی‌فرد: هزینه‌ میلیونی سرویس‌های مدارس این‌روزها سروصدای بسیاری در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرده است. شنیده‌ها حکایت از این دارد که هزینه رفت‌وآمد دانش‌آموزان به مدارس با افزایش عجیبی همراه شده؛ فرقی نمی‌کند، فاصله مدرسه تا خانه هم چقدر باشد، بالاخره تعرفه سرویس‌های مدارس میلیونی است؛ «فاصله مدرسه دخترم با خانه، پیاده تقریباً 5 تا 7دقیقه است، قیمت سرویس مدرسه تا اردیبهشت؛ یعنی حدود 7ماه، حدود 7میلیون و 500هزار تومان طبق نرخ مصوب در سامانه اعلام‌شده است»، البته که قیمت‌های بالاتر از 7میلیون تومان هم گزارش‌شده است؛ «برای مسیری که دو سال پیش یک‌میلیون و 800هزار پرداخت می‌کردیم، امسال باید حدود 9میلیون تومان پرداخت کنیم.» این اما تمام ماجرا نیست، برخی می‌گویند هزینه استفاده از سرویس مدارس برای بچه‌هایشان در تهران 11میلیون تومان است؛ «هزینه اعلام‌شده از ستارخان تا گیشا برای ماه 11میلیون تومان اعلام‌شده»، اما این سقف قیمت نیست، هستند گزارش‌هایی که نشان می‌دهند هزینه استفاده از سرویس مدارس برای یکسال‌شان حدود 14 تا 18میلیون تومان است؛ «هزینه سرویس مدرسه فرزند من 17میلیون و 500هزار تومان اعلام شده»، اما این هم آخر این قیمت نیست؛ هزینه مدارس و سرویس در تهران به‌قدری عجیب شده که بر اساس برخی گزارش‌های میدانی سرویس‌های 26میلیون تومانی؛ آن‌هم برای مسیرهای خیلی کوتاه هم دیده می‌شود. یکی از خانواده‌ها در این زمینه می‌گوید: «طرح جدیدی ایجادشده به اسم سرویس یکپارچه که قیمت سرویس مدارس را تعیین می‌کند و این یعنی والدین، مدرسه و راننده در این موضوع نقشی ندارند.» حالا تصور کنید خانواده‌ای بیش از یک دانش‌آموز داشته باشد، در این صورت هزینه‌های فقط رفت‌وآمد فرزندانش حدود 2 تا 3برابر هزینه‌های یادشده، می‌شود. در چنین وضعیتی بسیاری از خانواده‌ها استفاده از اسنپ یا تپسی را برای پایین آوردن هزینه‌های رفت‌وآمد فرزندان خود ترجیح می‌دهند؛ اما واقعیت این است که حتی استفاده از این استارت‌آپ‌ها نیز با هزینه بالایی برای بسیاری همراه است. درصورتی‌که در بهترین حالت، هزینه رفت‌وآمد با تاکسی‌های اینترنتی حدود 50هزار تومان شود؛ این هزینه برای 22روز در ماه چیزی در حدود یک‌میلیون و 100هزار تومان می‌شود؛ برای 7ماه هم مبلغی در حدود 7میلیون و 700هزار تومان. تحت چنین شرایطی راهی برای خانوارهای دارای فرزند محصل باقی نمی‌ماند و آن پرداخت هزینه‌های گزاف حمل‌ونقل برای یک سال تحصیل است. البته این تمام ماجرا نیست، بسیاری به دلیل نداشتن امنیت فرزندانشان ترجیح می‌دهند تا به‌جای استفاده از اسنپ یا تپسی از سرویس‌های مدارس با هزینه‌های میلیونی استفاده کنند. البته در قوانین استارت‌آپ‌های حمل‌ونقل نیز سفرها برای افراد زیر 18سال ممنوع اعلام شده که در این صورت یک راه بیشتر جلوی پای خانواده‌ها نیست و آن استفاده از سرویس‌های مدارس با هزینه گزاف است. گزارش‌ها درباره هزینه عجیب سرویس‌های مدارس بسیار است، این گزارش‌ها نه‌فقط در تهران که در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور نیز وجود دارد. به نظر می‌رسد به دلیل چند سال تعطیلی مدارس در پی شیوع کرونا، سرویس‌های مدارس خسارت بسیاری را متحمل شده‌اند و حالا این ضرروزیان را با افزایش عجیب قیمت‌ها به‌حساب خانواده‌ها نوشته‌اند.
 دردسر جدید خانواده‌ها
نرخ‌نامه ابلاغی برای کرایه سرویس مدارس تحت تأثیر عواملی همچون مسافت مسیر، ورود به محدوده طرح ترافیک و رفت‌وآمد در ساعات اوج ترافیک قرار می‌گیرد. حالا در کنار تمام مشکلات پیش روی خانواده‌ها از یافتن مدرسه خوب، عدم ثبت‌نام در مدارس دولتی عادی به بهانه محدوده بندی، شهریه مدارس دولتی و شهریه‌های گزاف مدارس غیردولتی این بار نرخ بالای سرویس مدارس، دردسر جدید خانواده‌ها شده است. گفته می‌شود نرخ سرویس مدارس حتی برای مسافت‌های کوتاه ۵ یا ۱۰دقیقه‌ای رقمی معادل ۷ تا ۹میلیون تومان است. این رقم برای مسافت‌های طولانی‌تر تا ۱۸میلیون تومان از سوی خانواده‌ها گزارش‌شده است. در همین ارتباط محمدرضا ولیزاده رئیس اداره توسعه انجمن‌های اولیا و مربیان وزارت آموزش‌وپرورش درباره وضعیت نرخ سرویس مدارس به رسانه‌ها گفت: «مؤلفه‌های مختلفی بر نحوه تعیین نرخ خدمات حمل‌ونقل دانش آموزان تأثیرگذار است و نرخ نامه ابلاغی شورای شهر تحت تأثیر عواملی همچون مسافت مسیر، ورود به محدوده طرح ترافیک و رفت‌وآمد در ساعات اوج ترافیک قرار می‌گیرد». وی افزود: «سال ۹۸ آخرین سال ارائه آموزش حضوری بود و این‌گونه نیست که در سال ۱۴۰۱ به نرخ اعلامی شورای شهر در سال ۹۸، ۲۵درصد اضافه شود بلکه باید سه سال رشد در بخش نرخ نامه موردتوجه باشد». ولیزاده گفت: «وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش، کشور و راه در ساماندهی سرویس مدارس وظایفی را بر عهده دارند.»
وی افزود: «وزارت کشور وظیفه ساماندهی حمل‌ونقل درون‌شهری، وزارت راه وظیفه ساماندهی حمل‌ونقل برون‌شهری و روستایی و آموزش‌وپرورش وظیفه تسهیلگری و برقراری ارتباط میان پیمانکار، والدین و مدیران مدارس را بر عهده دارد.» هر چه هست، مدارس پس از دو سال، از مهر به‌صورت حضوری بازگشایی می‌شوند؛ اما سرویس مدارس چالش‌هایی را برای خانواده‌ها به همراه دارد. از اسفند ۹۸ و با شدت گرفتن همه‌گیری ویروس کرونا و با تعطیلی مدارس مشکلات فراوانی برای جامعه آموزشی کشور به وجود آمد. از افت کیفیت آموزشی و کمتر شدن سطح کیفی دانش آموزان گرفته تا نبود زیرساخت‌های لازم و تجربه کافی برای آموزش‌های غیرحضوری و مجازی مشکلات زیادی برای دانش آموزان، خانواده‌ها و حتی فرهنگیان ایجاد کرد. در این میان، رانندگان سرویس مدارس نیز از افرادی بودند که به دلیل تعطیلی مدارس با مشکلاتی مواجه شدند و برخلاف دانش آموزان و معلمان که به فضای مجازی پناه برده بودند؛ بعضاً مجبور به تغییر شغل شدند و بسیاری از راننده‌ها نیز به تاکسی‌های اینترنتی رفتند. چرا که طبیعتاً مدارس غیرحضوری نیازی به سرویس برای دانش آموزان ندارند؛ اما اکنون عزم جدی آموزش‌وپرورش برای آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۱ به‌صورت حضوری بار دیگر موضوع سرویس دانش آموزان در مدارس را جدی کرده است. موضوعی که در سالیان گذشته همواره با انتقادات والدین همراه بوده است. سرویس مدارس تا پیش از همه‌گیری کرونا دست‌کم یک‌میلیون و ۳۰۰هزار دانش‌آموز شهری و حدود ۲۵۰هزار دانش‌آموز روستایی را جابه‌جا می‌کرد و حالا باید دید پس از گذشت دو سال این تعداد چه مقدار افزایش خواهد داشت. با افزایش هزینه سرویس‌های مدارس به نظر می‌رسد بسیاری از والدین البته درصورتی‌که فرصت کافی داشته باشند، خودشان اقدام به جابه‌جایی فرزندان خود کنند. 
به‌هرحال با توجه به افزایش عجیب سایر هزینه‌های تحصیلی از قبیل قیمت دفتر، مداد، لباس فرم و ...، در کنار سرویس مدارس، دولت باید راهکاری برای کاهش این هزینه‌ها داشته باشد. کاش سکان‌داران اقتصادی از یاد نبرند که هزینه تحصیلی مثل بالا رفتن قیمت گوشت و مرغ نیست که خانواده‌ها با حذفشان از سبد معیشت، زندگی خود را به هر طریقی سپری کنند، تحصیل هر طور شده نمی‌تواند از سبد هزینه خانوارها حذف شود، پس چه‌بهتر که اگر راهکاری برای کاهش تورم وجود ندارد، حداقل هزینه‌های تحصیلی با راهکارهای کارشناسانه کاهش یابد.