خاموشی خالق عروسک و خانه

همدلی|  اصغر یوسفی‌نژاد؛ منتقد، نویسنده و کارگردان سینما بعد از خونریزی مغزی، درگذشت
جلیل اکبری صحت تهیه‌کننده فیلم عروسک؛ آخرین فیلم کارگردان فقید، اعلام کرد: به دلیل آنکه حال همسر این کارگردان مساعد نیست، اطلاع نداریم که علت فوت دقیقاً چه بوده است. طبق گفته او، مراسم تشییع پیکر این سینماگر، چهارشنبه ۲۳شهریورماه ساعت ۱۰صبح از مقابل صداوسیما تبریز انجام و در «وادی رحمت» این شهر به خاک سپرده خواهد شد. چند روز قبل دچار خونریزی مغزی شده بود و بعد هم خبر رسید که به کما رفته است. در ادامه تحت عمل جراحی قرار گرفت اما درنهایت امروز بعد از 10روز درگذشت. اصغر یوسفی‌نژاد منتقد، نویسنده و البته روزنامه‌نگار مهمی در عرصه سینما بود و اتفاقاً چند سال قبل هم در خانه سینما یکی از کتاب‌های او برگزیده شد. او کارگردان توانمند و صاحب امضایی هم بود و در طول سال‌ها تجربه فعالیت در زمینه‌های گوناگون هنر سینما اتفاقات مهم زیادی را رقم زد. خبر درگذشت اصغر یوسفی‌نژاد بسیاری از دوستداران و همکارانش را در شوک فرو برد چراکه منتظر بودند بعد از خونریزی مغزی ناگهانی او، با عمل جراحی انجام شده خبر بهبود حالش را بشنوند ولی رفتن او درحالی‌که آرزوی اکران فیلمش را داشت، تلخی عمیقی را به دلشان گذاشت.
اصغر یوسفی‌نژاد متولد سال ۱۳۴۸ سال‌ها به‌عنوان نویسنده و منتقد در سینما و نشریات معتبر سینمایی ازجمله مجله «فیلم» فعالیت داشت و سال ۱۳۶۹ نخستین فیلم هشت میلی‌متری خود را با نام «سیاه‌وسفید» در سه اپیزود ساخت. او با وجود دوران طولانی فعالیت در عرصه این عرصه و ساخت سریال در صداوسیمای تبریز، با فیلم «ائو» (خانه) که سال ۱۳۹۵ در جشنواره فیلم فجر نمایش داده شد، در سینمای ایران به شهرت رسید. خودش می‌گفت «منتقدان فیلمش را کشف کرده‌اند»؛ کشفی که البته خیلی‌ها معتقدند دیر در سینمای ایران اتفاق افتاد.
او اولین فیلم بلند سینمایی خود را به زبان ترکی ساخت که تحسین بسیاری را برانگیخت و همشهریانش آن را افتخار سینمای تبریز دانستند. «گاد فری چشایر» که عضو انجمن ملی منتقدان آمریکا است، یادداشتی را درباره فیلم «ائو» نوشته بود که در اولین جشنواره فیلم نیویورک هم به نمایش درآمد. او طرح داستان این فیلم را پر تعلیق و میزانسن‌های آن را استادانه عنوان کرده بود. با توجه به بازخوردهای مثبت فیلم «ائو»، یوسفی‌نژاد فیلم دومش را هم به زبان ترکی و با بازیگران تبریزی با نام «عروسک» ساخت و سال قبل آن را به جشنواره فیلم فجر فرستاد اما با وجود آنکه بعضی اعضای هیئت انتخاب جشنواره فیلم را پسندیده بودند، شورای پروانه نمایش مجوز حضور در جشنواره را صادر نکرد.
سازندگان این فیلم از اینکه پروانه نمایش صادر نشده بود، گله‌مند شدند ولی خود یوسفی‌نژاد که همکارانش او را بسیار متواضع می‌دانند، زبان به انتقاد تند از مسئولان نگشود و حتی گفته بود همین‌که بهروز افخمی (عضو هیئت انتخاب جشنواره فجر) از فیلم خوشش آمده، کافی است.
بااین‌حال اکبری صحت دی‌ماه سال قبل در اعتراض به برخوردی که با این فیلم شده بود، با تأکید بر اینکه فیلم «عروسک» را با مجوز رسمی دولت ساخته، خطاب به رئیس سازمان سینمایی (محمد خزاعی) گفته بود: این عدالت فرهنگی نیست که به ما می‌گویند فیلمتان خوب است ولی آن را در جشنواره نمی‌پذیریم!
او با اشاره به اینکه پس از فیلم «ائو»، ساخته دوم یوسفی‌نژاد کنجکاوی‌برانگیز شده بود و جشنواره فجر باید رفتار ثابتی را در برابر استعدادهایی که کشف می‌کند داشته باشد، گفته بود: تنها چیزی که ما در سینما می‌دانیم این است که مسئولان سینمایی باید سینما را دوست داشته باشند و نسبت به سینما تعهد داشته باشند. سینما مثل صنعت و معدن و کشاورزی و ...‌ نیست. سینما اصلاً محصول پربازدهی‌ نیست. سینما محصول عمر است. تعهد به سینما، تعهد به عمر نسل‌هاست و من احساس می‌کنم دوستانِ مسئول حواسشان نیست که ما در سینما هم عمر خود را گذاشته‌ایم و هم خارج از ضوابط و نظام‌ سینمایی کاری نکرده‌ایم.
اکبری‌صحت در چند وقت اخیر هم ‌همچنان پیگیر رفع مشکلات فیلم «عروسک» بود تا پروانه نمایش آن صادر شود اما این اتفاق تا امروز نیفتاد. او ۱۳شهریورماه ۱۴۰۱ در روزی که به وزارت ارشاد رفته بود تا بازهم پیگیر وضعیت فیلمش باشد، خبردار شد اصغر یوسفی‌نژاد که بیشتر رفیق بودند تا همکار، دچار خونریزی مغزی شده است. حالا ۱۰روز گذشته و اگر شورای پروانه نمایش به صدور مجوز نمایش «عروسک» رضایت دهد، اصغر یوسفی‌نژاد دیگر نیست که نتیجه زحمت خود را روی پرده سینما ببیند.
کانون کارگردانان سینمای ایران در پی درگذشت علی‌اصغر یوسفی‌نژاد کارگردان سینما، پیام تسلیتی منتشر کرد. در متن این پیام آمده است: «متأسفانه مطلع شدیم که آقای علی‌اصغر یوسفی نژاد، پژوهشگر، نویسنده و کارگردان جوان و خوش آتیه سینمای ایران را پس از یک سکته مغزی و عوارض ناشی از آن از دست دادیم. کانون کارگردانان سینمای ایران درگذشت ناگهانی این کارگردان که پس از سال‌ها تحقیق و تألیف در زمینه ادبیات سینمایی با دو فیلم درخشانی که ساخته است و نویددهنده حضور فیلم‌سازی با قریحه‌ای نمونه‌ درزمینهٔ طرح اصالت زندگی‌های زادگاهش بود را ضایعه‌ای جبران ناشدنی می‌داند. همکاران او در کانون کارگردانان سینمای ایران با آرزوی مغفرت الهی برای او و ضمن تسلیت به خانواده‌اش، خود را در این غم تلخ شریک اندوه بی‌پایان بازماندگانش می‌دانند.»
محمد خزاعی؛ رئیس سازمان سینمایی هم با انتشار پیامی درگذشت «اصغر یوسفی نژاد» کارگردان سینمای ایران را تسلیت گفت. متن پیام محمد خزاعی به شرح زیر است: «کوچ زودهنگام مرحوم اصغر یوسفی نژاد متأثرمان کرد. او فیلم‌سازی بود که به شهر و دیارش همواره وفادار ماند و با پشتکار و صبوری پای تعهد، عشق و علاقه‌اش ایستاد. ضایعه درگذشت این کارگردان شریف و توانمند سینما را به جامعه سینمایی و هنری کشور تسلیت عرض نموده و از درگاه خداوند بزرگ برای آن فقید سعید رحمت واسعه الهی و برای عموم بازماندگان صبر و سلامتی مسألت دارم.»