زنگ خطر مالاریا در سیستان و بلوچستان

همدلی| بیماری مالاریا در سیستان و بلوچستان شیوع پیداکرده است، آن‌گونه رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان گفته است از ابتدای سال جاری تاکنون موارد مثبت گزارش‌شده بیماری مالاریا در این استان بیش از چهار برابر نسبت به سال گذشته افزایش داشته است.
دکتر حبیب غزنوی به ایرنا گفته: از ابتدای امسال تاکنون ۳۸۶مورد ابتلای قطعی به بیماری مالاریا در محدوده دانشگاه علوم پزشکی زاهدان گزارش‌شده است درحالی‌که کل موارد مثبت گزارش‌شده بیماری مالاریا در سال گذشته ۱۲۳مورد بوده است.
وی افزایش بیماری مالاریا در سیستان و بلوچستان را بارندگی‌های اخیر در استان و آن‌سوی مرزها و همچنین تبادل جمعیتی بین کشورهای همسایه‌های شرقی گره‌زده و گفته این بیماری تحت تأثیر تبادلات جمعیتی در کشورها و تغییرات اقلیمی و بارندگی‌ها در کشور پاکستان و افغانستان و همچنین ورود شهروندان پاکستانی از طریق مبادی رسمی و غیررسمی بوده است. رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان گفته شهرستان سراوان به علت هم‌مرزی با کشور پاکستان و ترددهای غیرقانونی، بیشترین موارد ابتلا را تاکنون داشته است. گفتنی است بیماری مالاریا بیشتر اقشار محروم و مناطق کمتر توسعه‌یافته را هدف قرار می‌دهد و شیوع آن در استان سیستان و بلوچستان یک‌بار دیگر محرومیت و توسعه‌نیافتگی این استان پهناور را یادآور می‌شود.
 سیستان و بلوچستان در صدر لیست ابتلا به مالاریا
استان سیستان و بلوچستان با بیماری مالاریا بیگانه نیست، معمولاً این استان در صدر ابتلا به این بیماری قرار دارد. آن‌گونه که از آمارها برمی‌آید استان سیستان و بلوچستان به‌تنهایی 65درصد کل مبتلایان مالاریا کشور را داراست. شیوع بیماری مالاریا در سیستان و برخی از استان‌های شرقی را به هم‌مرز بودن با کشورهای پاکستان و افغانستان ربط می‌دهند. حدود هزار کیلومتر مرز مشترک زمینی و دریایی با کشور پاکستان و همسایگی چهار استان از سوی شرق کشور با افغانستان و تردد سالیانه صدها هزار نفر از اتباع این کشورها به داخل کشور باعث گسترش ای بیماری در استان‌های شرقی شده است. به گفته آمارها 90درصد موارد مالاریای کشور در حال حاضر وارده از کشورهای شرقی هستند و بیشترین موارد مالاریا نیز از استان‌های سیستان بلوچستان، هرمزگان و بخش جنوبی استان کرمان گزارش می‌شود.
گفتنی است بیماری مالاریا سالیانه 300 تا 500میلیون نفر از مردم جهان را در معرض ابتلا قرار می‌دهد و باعث مرگ بیش از یک‌میلیون نفر در جهان می‌شود. توزیع جغرافیایی این بیماری تا حدود زیادی به شرایط اقلیمی وابسته است.
  پرونده مالاریا در ایران بسته می‌شود؟
پرونده بیماری مالاریا در ایران همواره باز بوده و این بیماری همیشه و در تمام سال‌ها یکی از چالش‌های نظام سلامت کشور بوده است. آن‌گونه کارشناسان می‌گویند 60سال قبل بیماری مالاریا اولین علت مرگ‌ومیر در کشور بوده و در اکثریت قریب به‌اتفاق مناطق کشور شیوع داشته است حتی زمانی که کشور حدود ۱۵میلیون جمعیت داشته، یک‌سوم آن یعنی ۵میلیون نفر در سال مبتلابه مالاریا می‌شدند.
اما در دهه‌های گذشته این بیماری در حدود زیادی کنترل‌شده و حتی در سال‌های اخیر برخی از مقامات بهداشتی کشور از عزم خود برای بستن پرونده این بیماری در کشور سخن گفته‌اند. چند سال پیش احمد رئیسی، رئیس وقت اداره کنترل و مبارزه با مالاریا وزارت بهداشت از حذف مالاریا در افق 1404خبر داد.
وی گفت: ازآنجایی‌که حذف مالاریا در افق ۱۴۰۴ از موفق‌ترین برنامه‌های وزارت بهداشت طی 10سال اخیر است، در راستای نشان دادن موفقیت ارزشمند مزبور با مساعدت دفتر سازمان جهانی بهداشت و دفتر توسعه سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران به تهیه مستندی تحت عنوان سند موفقیت مبارزه با مالاریا در ایران مبادرت شده است.
بیماری مالاریا چیست؟
مالاریا مهم‌ترین بیماری انگلی و یکی از مسائل مهم بهداشتی تعدادی از کشورها به‌ویژه کشورهای گرمسیری دنیاست. بیماری مالاریا بانام‌های دیگری چون پالودیسم، تب و لرز، تب‌نوبه و تب متناوب نیز نامیده می‌شود.
این بیماری به‌صورت عفونت حاد در بیشتر موارد وخیم و گاهی طولانی و با ویژگی‌های تب متناوب و لرز، کم‌خونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگی‌های ساده یا کشنده دیگر خودنمایی می‌کند.
اهمیت این بیماری به خاطر شیوع زیاد و مرگ‌ومیر قابل‌توجه است. انگل مالاریا توسط یک تیره از پشه به نام آنوفل به انسان منتقل می‌شود که این تیره شامل چندین گونه است.
کلمه مالاریا یک کلمه ایتالیایی و به معنای هوای بد (Mal-Aria) است و منظور از آن تعریف بیماری با ویژگی‌های تب متناوب است که ایتالیایی‌ها درگذشته وجود آن را ناشی از هوای بد و مناطق باتلاقی می‌دانستند. همواره با گرم شدن زمین، شیوع این بیماری افزایش می‌یابد
 نشانه‌های مالاریا
در آغاز بیماری مالاریا، نشانه‌های مقدماتی نظیر خستگی، احساس درد در عضلات، سردرد، تهوع و استفراغ، لرزهای خفیف و درد ناحیه کمر ممکن است وجود داشته باشد و دمای بدن به ۳۸ تا ۳۹درجه سانتی‌گراد برسد. نشانه‌های اولیه مالاریا غیراختصاصی است و با بسیاری از بیماری‌های عفونی حاد و تب‌دار، اشتباه گرفته می‌شود و تشخیص آن مستلزم آن است که احتمال ابتلا به مالاریا را همواره در نظر داشته باشیم.
از ویژگی‌های مالاریا، حملات بیماری است که سه مرحله لرز، تب و تعریق دارد. در مجموع یک حمله مالاریا ۶ تا ۱۰ساعت طول می‌کشد. باید توجه داشت که در اغلب بیماران، حملات کلاسیک مالاریا و چرخه‌های منظم تب و لرز به‌ویژه در روزهای ابتدایی مشاهده نمی‌شود و نباید تشخیص مالاریا رد شود. اگر بیمار در مراحل اولیه مراجعه کند و بیماری وی تشخیص داده و درمان شود، اغلب بهبود می‌یابد. مالاریای شدید اغلب به شکل تغییر سطح هوشیاری یا کُما (مالاریای مغزی)، اسیدوز متابولیک، آنمی شدید، هیپوگلیسمی، نارسائی حاد کلیه و...ظاهر می‌شود. در این مرحله مرگ‌ومیر حتی با درمان ۱۰ تا ۲۰درصد خواهد بود.
 در مناطق جنوب صحرا در آفریقا شکل بالینی بیماری و مرگ‌ومیر ناشی از آن، عمدتاً در کودکان رخ می‌دهد. نوجوانان و بالغان در این مناطق به دلیل ابتلای مکرر به مالاریا در دوران کودکی ایمنی نسبی دارند و به‌ندرت دچار بیماری بالینی می‌شوند. بیماری مالاریا قابل‌درمان است و در حال حاضر داروهای ضدمالاریا در مراکز بهداشتی درمانی به شکل رایگان در اختیار بیماران قرار می‌گیرد.