روایت یک کاندیداتوری بدون برنامه

همدلی|  یک سال بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 حالا کم‌کم چهره‌های سیاسی ناگفته‌های خود را علنی می‌کنند. عبدالناصر همتی رئیس‌کل سابق بانک مرکزی و از چهره‌هایی که در آن انتخابات حاشیه‌های زیادی داشت نیز مانند سایرین شروع به صحبت کرده است. در میان همه اخبار مختلف انتخابات گذشته، همتی به ناگهان وارد ستاد انتخابات کشور شد و در انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد. کاندیداتوری همتی به‌خودی‌خود محور بحث‌های در بین نیروهای طرفدار دولت و اصلاح‌طلبان شد. برخی با کاندیداتوری او به‌طورجدی مخالف بودند و برخی هم روزهای منتهی به انتخابات تصمیم گرفتند که از او حمایت کنند. اما روشن بود که کاندیداتوری همتی خیلی موردقبول دولت حسن روحانی و بخش زیادی از اصلاح‌طلبان نیست. بااین‌حال گروه‌های مختلفی تلاش   می‌کردند که این اتفاق رخ دهد. به‌خصوص بخشی از اصولگرایان در رسانه‌های وابسته به خود خبرهای مختلفی از حمایت احزابی همچون سازندگی از همتی خبر می‌دادند. موضوعی که هیچ‌گاه آن‌قدر گسترده و جدی نشد. حالا بعد از گذشت بیشتر از یک سال همتی لب به سخن گشوده و از مخالفت صریح دولت به‌خصوص حسن روحانی و اسحاق جهانگیری با کاندیداتوری خود صحبت کرده است. 
عبدالناصر همتی در مصاحبه‌ای با کتاب «بزنگاه» نوشته حسام رضایی از دلایل کاندیداتوری‌اش در انتخابات ۱۴۰۰ گفته و همچنین درباره نحوه برخورد روحانی با این موضوع صحبت کرده است. همتی در ابتدای این مصاحبه با تأکید بر این‌که «هیچ علاقه‌ای به نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری نداشتم» اظهار کرد: «در یک بحث سرپایی که آقای وزیر کشور هم در آنجا حضور داشتند، به آقای دکتر روحانی عرض کردم که افراد مختلفی دارند ثبت‌نام می‌کنند و معلوم نیست چه کسی تایید و چه کسی رد بشود. ایشان همانجا گفتند: «خب! همگی بروید ثبت‌نام کنید تا ببینیم چه می‌شود.» برداشت من این بود که هر کسی در دولت احساس می‌کند می‌تواند کاندیدا بشود، برود و ثبت‌نام کند. من هم صحبت آقای روحانی را به‌عنوان چراغ‌سبز گرفتم و ثبت‌نام کردم. حتی تا ساعات آخر منتظر ماندم تا ببینم کسانی که بینش اقتصادی دارند، می‌آیند یا نه که دیدم خبری نیست.»
همتی در حالی در انتخابات ریاست جمهوری 1400 ثبت‌نام کرد که عمده تمرکز حامیان دولت و حتی اصلاح‌طلبان بر اسحاق جهانگیری بود. تقریباً همه فعالان سیاسی می‌دانستند که گزینه اول دولت و حتی اصلاح‌طلبان اسحاق جهانگیری است و گزینه‌های بعد از او چهره‌هایی همچون علی لاریجانی ریاست سابق مجلس قرار داشتند. اما بااین‌حال همتی در انتخابات ثبت‌نام کرد. همتی کامل توضیح نداده که چرا تنها اشاره غیرمستقیم روحانی را به‌عنوان دلیل اصلی ثبت‌نام خود در انتخابات مطرح کرده است. 
همتی گفته: «من حمایت نخواستم اما بالاخره آقای روحانی رئیس من بودند و باید در جریان قرار می‌گرفتند. فردای روزی که ثبت‌نام کردم، ایشان در جلسه ستاد اقتصادی به من اعتراض کردند که چرا شما رفتید ثبت‌نام کردید؟ من هم گفتم که خودتان اجازه دادید. ایشان هم گفت، نه! ما همین‌طوری داشتیم صحبت می‌کردیم. در جواب گفتم که بنده صحبت شما را به‌عنوان چراغ سبز در نظر گرفتم. البته برداشت من این بود که آقای روحانی ثبت‌نام من را خیلی جدی نگرفته بودند. شاید چون احتمال نمی‌دانند من تاییدصلاحیت بشوم یا فکر نمی‌کردند بقیه رد صلاحیت بشوند.»
با اعلام اسامی نامزدهای نهایی مشخص شد که هیچ‌کدام از چهره‌های اصلی جریان حامی دولت و اصلاح‌طلبان نتوانسته از سد شورای نگهبان عبور کند. اما در عوض شخصی مانند عبدالناصر همتی که حتی بحث او هم در میان محافل نبود توانست از شورای نگهبان تأیید صلاحیت بگیرد. موضوعی که به نظر می‌رسد باعث ناراحتی حامیان دولت شده است. چون به‌این‌ترتیب بعدازاین بسیاری از اصولگرایان تأکید کردند که انتخابات عادلانه بوده چراکه حتی دولت هم در این انتخابات کاندیدایی داشته است. موضوعی که دولت معترض آن بود چون حامیان دولت معتقد بودند همتی کاندیدای آنان نیست و او تنها بر اساس یک تصمیم شخصی وارد میدان شده است؛ ضمن این‌که او گزینه‌ای نیست که بتواند حمایت افکار عمومی را به خود جلب کند، ولی به‌هرحال فرصت دولت را برای داشتن یک کاندیدا در انتخابات ریاست جمهوری 1400 به نام خود کرد. بعدازاین هم در بسیاری از مناظره‌ها و تبلیغات اصولگرایان تلاش کردند که همتی را نماینده و کاندیدای حامیان دولت معرفی کنند. 
بااین‌حال همتی نظر دیگری دارد. او معتقد است که من نه‌تنها نماینده دولت نبودم بلکه بخشی از روند اصلاحی دولت محسوب می‌شدم. همتی توصیف منتقدانش از خود به‌عنوان نماد وضع موجود را رد می‌کند و می‌گوید: «واقعیت این است که من نماد وضع موجود نبودم. در مناظره‌ها گفتم که من بخشی از اصلاح وضع موجود بودم. این چیزی نیست که فقط خودم بگویم؛ همه می‌دانند نظراتی که می‌دادیم و اقداماتی که می‌کردیم، جلوی احتمال فروپاشی اقتصادی را گرفت. البته نمی‌خواهم بگویم که همه کارهای ما درست بود ولی تمام تلاشم را کردم. خوب است که این هم در تاریخ ثبت بشود؛ من یک‌زمان خدمت آقا نامه‌ای نوشتم با این مضمون که اقتصاد مثل فیزیک نیست. در فیزیک با ثابت‌نگه‌داشتن بقیه عناصر، شما می‌توانید در حالت خلأ نتیجه اقدامات خود را ببینید اما در اقتصاد این‌گونه نیست و نمی‌توانید در یک جامعه نشان بدهید که اگر اقداماتی نبود، شرایط چه می‌توانست باشد؛ یعنی مردم فقط شرایط موجود را می‌بینند و آنچه می‌توانست اتفاق بیفتد، هیچ‌گاه در اقتصاد دیده نمی‌شود.»
وی در بخش دیگری از این مصاحبه خود را نه قربانی بلکه مظلوم وضعیت می‌داند و ادامه می‌دهد: «برخلاف آنچه می‌گویند، من نه «قربانی» بلکه «مظلوم» وضعیت واقع شدم چون کسی که تمام تلاشش برای حل مشکلات بود، به خاطر هدف استراتژیک رقبا در انتخابات، به‌عنوان کسی معرفی شد که تمام مشکلات به گردن اوست. رقبا برای پیروزی، راه دیگری جز حمله به من و دولت نداشتند.»
اما بالاخره ازآنجایی‌که همتی به‌عنوان نماینده دولت معرفی می‌شد بسیاری او را باعث برهم خوردن یک بازی سیاسی و فرصت جریان اصلاحات و حامی دولت می‌دانستند. کاندیدای انتخابات ۱۴۰۰ در پاسخ به این پرسش که چرا بخشی از جریان اصلاح‌طلب او را به‌عنوان مهره‌ای امنیتی برای حضور در صحنه می‌دیدند، تصریح می‌کند: «بالاخره اگر بخواهند تصمیم بگیرند که من را معرفی یا پشتیبانی نکنند، باید دلایلی برای آن بسازند چون نمی‌توانند بگویند که همتی تجربه عملی ندارد یا سیاست و مدیریت نمی‌فهمد؛ من همه این‌ها را گذرانده‌ام و از خیلی از کاندیداها بیشتر در جریان مسائل انقلاب و سیاست و اقتصاد و حکومت‌داری بوده‌ام. چون می‌خواهید در تاریخ ثبت کنید، خوب است که این هم گفته بشود؛ در همان روزهای اول یا دوم پس از اعلام اسامی نامزدهای تاییدصلاحیت‌شده گفت‌وگویی تلفنی با حاج‌حسن‌آقای خمینی درباره انتخابات داشتم و از ایشان خواستم تا پشتیبانی کنند؛ ایشان یک‌دفعه همان اول برگشتند گفتند: «آقای همتی چه شد که تایید شدی؟ مشکوک می‌زنی»! من هم در جواب گفتم: «کسانی که ردصلاحیت شده‌اند باید بررسی شوند که چرا مشکوک می‌زنند و رد شدند نه کسی که تایید شده‌ است.»
حالا بعد از بیشتر از یک سال همتی رسماً می‌گوید که نه‌تنها دولت از من حمایت نکرد بلکه با کاندیداتوری من هم به‌شدت مخالف بودند. موضوعی که همتی نمی‌گوید چرا با وجود مخالفت‌های صریح جهانگیری و روحانی حاضر نشده از انتخابات کنار برود. چگونه او با چراغ سبز غیرمستقیم روحانی در انتخابات شرکت کرده ولی با مخالفت صریح روحانی از انتخابات کنار نرفته است؟
همتی یادآور می‌شود: «روزی که اسامی تایید صلاحیت‌شده‌ها اعلام شد، به بعضی از اعضای دولت مثل آقای جهانگیری و آقای شریعتمداری شوک وارد شد؛ آقای لاریجانی هم که ردصلاحیت شده بودند. فردای اعلام اسامی، دوباره جلسه ستاد اقتصادی بود و من پیش‌بینی می‌کردم که جلسه جالبی نباشد. ازاین‌جهت که خود آقای جهانگیری رد شده بود و به‌عنوان معاون اول در این جلسه حضور داشت. بحث جلسه، خیلی مربوط به آقای لاریجانی نبود و بیشتر مربوط به کسانی مثل آقای جهانگیری یا آقای شریعتمداری بود که از دولت رد شده بودند. جلسه خوبی نبود.
او روایتش از این جلسه را با سوال و جواب میان خودش و حسن روحانی ادامه می‌دهد: آقای روحانی به من گفت که یعنی شما می‌خواهید تا آخر بمانید؟ من هم گفتم که بالاخره شرکت کرده‌ام، تایید شدم و می‌خواهم در صحنه بمانم. آقای روحانی گفت که نمی‌شود! شما هم‌زمان هم می‌خواهید رئیس‌کل بانک مرکزی بمانید و هم کاندیدا بشوید؟ گفتم که بله! چه اشکالی دارد؟ من طبق قانون می‌توانم اداره بانک مرکزی با تمام اختیارات را به مدت یک ماه به قائم‌مقام خودم بسپارم؛ ایشان (اکبر کمیجانی) هم انسان صاحب‌نظری است و سال‌ها کارکرده و بنابراین مشکلی پیش نمی‌آید. آقای روحانی هم گفت که نمی‌شود.
همتی به واکنش جهانگیری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در همین جلسه، آقای جهانگیری به من گفتند که اصلاح‌طلبان اصلاً شما را معرفی و تایید نکرده‌اند؛ چطور می‌خواهید وارد صحنه بشوید؟ من هم گفتم که خودم تصمیم به حضور گرفته‌ام و ان‌شاءالله شما هم کمکم می‌کنید؛آقای جهانگیری هم صریحاً گفتند که نخیر! من هیچ کمکی به شما نمی‌کنم. با همین صراحت؛ خیلی تند گفتند که من هیچ کمکی به شما نمی‌کنم. گفتم که اشکالی ندارد و خودم مسیر را ادامه می‌دهم.»