ابهام بر سر اکران فیلم جدید هومن سیدی در سینماهای ایران
سرنوشت «برادران لیلا» در انتظار «جنگ جهانی سوم»؟
همدلی| پس از موفقیت فیلم «جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی در جشنواره ونیز این سؤال مطرح است که آیا این فیلم بهزودی در ایران اکران میشود؟ بهویژه آنکه پخشکننده بینالمللی «جنگ جهانی سوم» این فیلم را با توجه به شرایط دیگر فیلمها بهترین گزینه برای نمایندگی در اسکار میداند. این در حالی است که فیلم «برادران لیلا» ساخته سعید روستایی هم جزو شانسهای اصلی معرفی به اسکار نامیده میشد، اما به دلیل حواشی حضور در جشنواره کن، مورد غضب مدیران سینمایی قرار گرفت و بنا بر شنیدهها از فهرست نهایی خطخورده است.
فیلم جدید هومن سیدی در اختتامیه جشنواره فیلم ونیز موفق به کسب جایزه بهترین بازیگر مرد و بهترین فیلم شد؛ ازآنجاکه نام این فیلم - با توجه به اعلام قبلی سازمان سینمایی درباره نبود مشکل برای صدور پروانه نمایش - در میان گزینههای معرفی به اسکار مطرح است، پیشبینی میشود که شاید بهزودی اکران داخلی «جنگ جهانی سوم» آغاز شود، این در حالی است که طبق پیگیریهای انجامشده گویا هنوز پخشکننده داخلی فیلم مشخص نیست. بااینحال مدیر کمپانی پخش «مستقلهای ایرانی» با اشاره به اینکه پروانه نمایش فیلم برای اکران در داخل کشور صادرشده، احتمال اکران خارجی فیلم را هم در آیندهای نزدیک رد نمیکند.
محمد اطبایی درباره حضور فیلم «جنگ جهانی سوم» و جایزههایش در جشنواره ونیز گفت: این فیلم از سوی مخاطبانش یعنی منتقدان، جشنوارهها، پخشکنندهها و تهیهکنندهها متفاوت دیدهشده و جوایزی هم در این بخش از جشنواره ونیز (افقها) کسب کرده است. ما پیشتر برای فیلمهایی همچون «ماهی و گربه»، «بدون تاریخ بدون امضا» جایزههای متعددی را از بهترین استعداد تا بهترین کارگردانی و بازیگری را در ونیز گرفته بودیم اما جایزه بهترین فیلم و بازیگر یک دستاورد قابلتوجه است که امسال برای فیلم «جنگ جهانی سوم» اتفاق افتاد.
دراینبین مواجهه داورها هم با فیلم جالب بود و همه که در جای خود به لحاظ حرفهای افرادی شاخص هستند، فیلم را از زاویه نگاه خود دیدند و آن را دوست داشتند.
او ادامه داد: آنچه من بهعنوان پخشکننده فیلم درک کردم این بود که غالباً تماشاگران فیلم، آن را دوست داشتند. گرچه با توجه به موضوعی که «جنگ جهانی سوم» دارد بهنوعی روی لبه تیغ حرکت میکند اما به نظرم کارگردان توانسته از پس این موضوع حساس برآید و یکشکل کمدی - تراژیک به فیلم بدهد و حرف خود را که جهانی هم است بهخوبی مطرح کند؛ درواقع به نظر میرسد کسانی که فیلم را دیدند پیام آن را گرفتند و با شیوه و فرم فیلم، خیلی خوب ارتباط برقرار کردند.
او درباره مسیر آینده فیلم هم افزود: با توجه به استراتژیای که از ابتدا در بازار جشنواره کن طراحی شد، خوشبختانه توانستیم به ونیز برسیم و جایزه بگیریم. در ادامه هم فیلم در جشنوارههای خوب دیگری حضور دارد که اخبار آن بهموقع انتشار پیدا میکند و فراتر از آن ان شاءالله خبرهای بهتری درباره بخشهای اقتصادی فیلم خواهیم داشت.
اطبایی درباره اینکه آیا تصور میکند مخاطب ایرانی هم بازخورد خوب مخاطبان جشنواره ونیز را به فیلم «جنگ جهانی سوم» نشان بدهد؟ گفت: فکر میکنم حتماً همینطور خواهد بود، چون میتوانم اشاره کنم به همین تعداد ایرانیهایی که از منتقد گرفته تا فیلمساز در جشنواره ونیز فیلم را دیدند و بازخورد مثبتی داشتند. نکته جالب این است که مخاطب این گفتوگو هم فیلم را ندیده و درعینحال ذهنیتی از هومن سیدی و آثارش دارد اما «جنگ جهانی سوم» یک کار متفاوت از هومن سیدی است که نسبت به فیلمهای دیگرش هم فضای متفاوتی دارد و ازنظر کارگردانی هم پختهتر است.
او در پاسخ به اینکه شانس راهیابی این فیلم را به اسکار چقدر میداند گفت: ترجیح میدهم درباره اسکار اظهارنظر نکنم! چون این ماجرا همیشه حساسیت داشته و در ایران حساسیتهای بیشتری دارد. شرایط انتخاب نماینده ایران در اسکار نسبت به دیگر کشورهای دنیا متفاوت است و فاکتورهای زیادی دخیل هستند. در حال حاضر از یکی دو فیلم بیشتر نام برده میشود ولی در میان فیلمهای موجود با توجه به شرایطی که باید برای اکران وجود داشته باشد و به نظر میرسد اگر «جنگ جهانی سوم» بهموقع بتواند اکران شود، شخصاً فکر میکنم این فیلم بهترین انتخاب میتواند باشد. البته این را ازاینجهت که عرضه و پخش بینالمللی فیلم در اختیار من است، نمیگویم! بلکه فقط به این دلیل که بازخوردهای نمایش آن را در مواجهه با مخاطب خارجی و بهخصوص دستاندرکاران حرفهای سینما اعم از منتقد، مدیر جشنواره و پخشکننده دیدم.پخشکننده بینالمللی «جنگ جهانی سوم» درباره اینکه اگر در نهایت این فیلم بهعنوان نماینده ایران در اسکار انتخاب شود، با توجه به آنکه اکران جهانی نداشته چقدر مسیر را برای دیده شدن فیلم در اسکار مناسب میبیند، بیان کرد: به لحاظ حرفهای نمیتوانم الان درباره اتفاقهای پیشروی فیلم صحبت کنم که طبعاً بهموقع اخبار آن منتشر میشود ولی از دیدگاه حرفهای اگر فقط به حضور فیلم در جشنواره ونیز و دریافت جایزه هم بسنده کنیم، فکر میکنم دلیل کافی برای انتخاب «جنگ جهانی سوم» بهعنوان نماینده ایران در اسکار باشد.
محمد اطبایی در پایان در پاسخ به اینکه جوایز سینمای ایران در ونیز چقدر میتواند به شرایط فعلی سینما در ایران کمک کند و برای سال آینده وضعیت سینمای ایران را در حوزه بینالملل چطور پیشبینی میکند؟ گفت: ابتدا به همین سال ۲۰۲۲ اشاره میکنم که برای سینمای ایران یک سال رؤیایی بود. این روند از جشنواره برلین شروع شد، در کن ادامه یافت و بعد در جشنواره کارلوویواری دو سینماگر جوان ایرانی جایزه گرفتند و الان هم در ونیز این اتفاق افتاده و همزمان سینمای ایران در جشنواره تورنتو هم حضور پررنگی دارد. به نظرم سینمای ما، یک سال درخشان را داشت و دارد که در ادامه به ۲۰۲۳ میرسد.
جدیدترین ساخته هومن سیدی برخلاف همه آنچه تا امروز از این کارگردان مشاهده کردهایم، یک درام روانشناختی است که در لایههای زیرین خود، انفعالات نفسانی کاراکتر را بهعنوان محکی برای جریانات قصه قرار داده است.
فیلم، داستان کارگری به نام شکیب (با بازی محسن تنابنده) است که زن و فرزند خود را در زلزله از دست میدهد و بهصورت تصادفی با دختری کر و لال به نام لادن آشنا میشود.
در ادامه، این آشنایی همزمان میشود با کار جدید او که در پشتصحنه یک فیلم مربوط به جنگ جهانی است. او که بهعنوان یک کارگر ساده برای پشتصحنه این فیلم انتخاب میشود با بیماری بازیگر نقش هیتلر، برای بازی در این نقش انتخاب میشود. هومن سیدی این جایزه را به مردم ایران تقدیم کرد.
محسن تنابنده به خاطر بازی در فیلم سینمایی جنگ جهانی سوم به کارگردانی هومن سیدی جایزه بهترین بازیگر مرد بخش افقهای هفتاد و نهمین جشنواره فیلم ونیز را به خود اختصاص داد.«جنگ جهانی سوم» در ادامه مسیر فیلمسازی هومن سیدی، تکمیلکننده تدریجی پازل روانشناسانهای است که او آن را در «مغزهای کوچک زنگزده» مطرح کرد، در «قورباغه» مراحل آزمونوخطای آن را طی کرد و حالا اینجا در «جنگ جهانی سوم»، به یک بلوغ نسبی رساند.
محسن تنابنده این جایزه را به همسرش که در زمان فیلمبرداری فیلم باردار بوده و درعینحال باید از بچه دیگرشان نیز مراقبت میکرده است، تقدیم کرد.او همچنین جایزهاش را به تمام جامعه کارگران ایران (که میتواند زندگیشان شبیه کاراکتر کارگر این فیلم باشد) تقدیم کرد.محسن تنابنده که با همراهی محمد اطبایی پخشکننده فیلم روی صحنه حاضرشده بود، درعینحال از گرفتن این جایزه ابراز خرسندی کرد و با خنده گفت: آنقدر خوشحالم که میتوانم پیاده تا تهران بروم!به همین بهانه سکانسهایی از سریال پایتخت ساخته سیروس مقدم که خاطره خوشی از شخصیت «نقی معمولی» با بازی محسن تنابنده را برای مخاطبان یادآوری میکند بازنشر شده؛ سکانسی که «ارسطو» به او میگوید جایزهای که گرفته را همسر و اعضای خانواده برایش تهیه کردهاند و سکهها را نیز از «اوس موسی» قرض گرفتهاند!