احتمال وجود انسان «هایدلبرگ» در غار قلعه‌کرد

نتایج مقدماتی کاوش محققان دانشگاه تربیت مدرس و موزه انسان‌شناسی فرانسه نشان می‌دهد که غار قلعه‌کرد با سن ۴۵۵هزار سال، قدیمی‌ترین سکونتگاه بشر در ایران است و احتمال انسانی که در آن سکونت داشته مربوط به انسان هایدلبرک است. دکتر حامد وحدتی نسب، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و مجری طرح دراین‌باره گفت: در منطقه آوج استان قزوین غاری به نام غار «قلعه کرد» است. در گذشته غارنوردان در این غار کار می‌کردند؛ چرا که این غار دارای دو سالن «شماره یک» و «شماره دو» است. وی با بیان اینکه غارنوردان برای رسیدن به غار شماره دو، باید با تجهیزات سنگ‌نوردی از پرتگاهی عبور کنند، اضافه کرد: در این غار در ۴۰ تا ۵۰سال گذشته به‌طور مداوم توسط افراد سودجو که به دنبال گنج و عتیقه بودند، حفره‌های عمیق و زیادی حفرشده بودند. وحدتی نسب ادامه داد: در بازدیدی که در سال ۱۳۹۶ از این غار داشتیم، در دیواره‌های حفاری غیرمجاز این غار در اعماق زمین، ابزار سنگی و استخوان‌های جانوری را مشاهده کردیم و متوجه شدیم که لایه‌های پایین‌تر آن حاوی لایه‌هایی از بقایای استقرار انسان‌ها است. این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس یادآور شد: از سوی دیگر بر اساس تکنولوژی ساخت ابزارهای سنگی، متوجه شده بودیم که این مکان بسیار قدیمی و بر اساس تخمین اولیه برآورد کردیم که دارای قدمتی بیش از ۴۰ تا ۵۰هزار سال باشد. وی با بیان اینکه این مطالعات به سرپرستی مشترک من حامد وحدتی نسب از دانشگاه تربیت مدرس و «ژیل بریون» از موزه انسان‌شناسی پاریس اجرایی شده است، ادامه داد: ما بعد از تخمین‌های اولیه و مطالعات و امکان‌سنجی اولیه، در سال ۱۳۹۷ اولین فصل از مطالعات را آغاز کردیم. هدف اصلی در این فصل این بود که گودال‌های ایجاد شده از سوی قاچاقچیان را ساماندهی کنیم. وحدتی نسب، اظهار کرد: در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ دو فصل کاوش را در این غاز اجرایی کردیم و طی آن بیشتر بر گودال‌های کاوش‌های غیرمجاز متمرکز شدیم و در سال ۹۸ یک دندان انسانی به دست آمد که مطالعات ما نشان می‌داد این دندان مربوط به یک کودک انسان «نئاندرتال» است.
این محقق حوزه باستان‌شناسی، افزود: در سال ۹۸ در این غار نمونه‌برداری‌هایی را از لایه‌هایی که برداشت کرده بودیم، انجام دادیم و این نمونه‌ها برای سن سنجی به فرانسه ارسال شد که نتایج سن سنجی ارسال‌شده برای ما نشان داد که فعلاً با سنی حدود ۴۵۵هزار سال مواجه هستیم. ازاین‌رو به‌راحتی می‌توانیم اعلام کنیم که غار قلعه‌کرد قدیمی‌ترین محوطه باستانی ایران و قدیمی‌ترین استقرار گاه انسان است که تاکنون شناسایی‌شده است و نوع انسانی که در آن زندگی می‌کرده، انسان نئاندرتال است. این محقق یادآور شد: با توجه به سنی که به دست آوردیم، این انسان بازه زندگی انسان نئاندرتال را رد می‌کند، چون انسان نئاندرتال از ۳۰۰هزار سال قبل پدید آمدند و نمونه‌های ما قدیمی‌تر است و احتمال می‌رود که مربوط به نوع دیگری از انسان‌ها به نام انسان «هایدلبرگ» نوعی از انسان راست‌قامت بوده است.وی با بیان اینکه شواهد این انسان‌ها برای اولین بار در ایران پیداشده است، خاطرنشان کرد: این مطالعات در این محوطه ادامه دارد و در فاز بعدی به دنبال این هستیم که سن حضور انسان در این غاز چقدر است و بتوانیم بقایای انسانی بیشتری به دست بیاوریم.