دولت‌مردان و روایت متناقض «برنامه»

رضا صادقیان - تکرار واژه برنامه از سوی دولت‌مردان و در دولت‌های مختلف روایتی متناقض با کارنامه دولت‌های در مسند قدرت داشته و دارد. هدف اصلی دولتی‌ها از بازگفتن عبارت «برنامه داریم» چیست؟
معاون اول رئیس‌جمهور در سخنانی گفته است: دولت کارهای بزرگی را شروع کرده است و امروز برای همه معضلات کشور از جمله نوسانات اقتصادی برنامه مدون داریم. چنانچه دولت را فقط در گفتار، سخنرانی، صدور بخشنامه‌ برای سازمان‌ها و بولتن‌های منتشر شده طی ماه‌های گذشته در نظر داشته باشیم، شنیدن داشتن «برنامه مدون» از سوی چهره‌های اصلی دولت همراه با آرامش خواهد بود. چرا که شهروند ایرانی با دولت و دولت‌مردانی روبه‌روست که برای اداره کشور نه‌تنها گرفتار اجرا کردن برنامه‌های هیجانی، هزینه‌ساز و روزمره نخواهند بود، بلکه بر اساس برنامه می‌دانند مدیران ارشد دولت کشور را به کدامین سوء هدایت می‌کنند.
آن‌سوی دیوار بلند داشتن برنامه،‌ همخوانی واژه برنامه و لمس آن توسط مردم در زمین واقعیت است. دولت وقتی از برنامه‌محور بودن فعالیت‌های اجرایی سخن می‌گوید، لاجرم باید تأثیر این برنامه و سایر برنامه‌های مشابه را در زندگی مردم به تصویر بکشد. تصویری برآمده از واقعیت‌های جاری و همخوان بازندگی مردم. صرف سخن گفتن و تکرار کلمه برنامه در مقام مقایسه بازندگی شهروندان چندان محل توجه نیست. وقتی دولت زندگی شهروندان را بهبود ببخشد و امنیت روانی و اقتصادی را به کشور بازگرداند،‌ حتی اگر بدخواهان، رسانه‌های معاند و بلندگوهایی خارجی بارها از کاستی‌ها و کمبودها سخن بگویند و کارنامه دولت را موفق ارزیابی نکنند، چندان مهم نیست و اساسا خبرهای منفی بی‌اثر می‌شوند، چرا که مردم آرامش، آسایش، امنیت و رفاه را زندگی می‌کنند.
مشکل اصلی دولت‌مردان دولت سیزدهم تکرار واژه‌هایی است که تضاد آن کلمات در ساختار دولت هویداست. به‌عنوان‌مثال؛ دولت از آسایش شهروندان می‌گوید،‌ اما در عمل امکان جلوگیری از تورم را نداشته است. دولت از رفاه و حذف خط فقر می‌گوید، اما این‌سوی واقعیت شاهد افزایش روایت‌هایی درباره آمار فقر، کوچک شدن سفره مردم، کاهش مصرف میوه،‌ گوشت قرمز و آبزیان در سفره‌های مردم هستیم. همچنین دولت از افزایش سرعت اینترنت می‌گوید، اما بر اساس تجربه می‌توان مدعی شد که سرعت اینترنت در تلفن‌های هوشمند، کامپیوتر و... طی سه ماه گذشته کاهش چشم‌گیری داشته است. دولت از تأمین مسکن شهروندان می‌گوید، اما با گذشت یک‌سال پس از استقرار دولت نه‌تنها این وعده در حوزه عملیاتی نامشخص مانده بلکه شاهد افزایش بی‌رویه قیمت مسکن و به‌تبع آن کرایه‌خانه هستیم، نتیجه آنکه فشار بیشتری روی شانه‌های مستأجران آمده است. مهم‌تر از این موارد می‌توان به وضعیت بازار سرمایه، افزایش قیمت‌ خودرو و نوسانات دلار اشاره کرد.
سخن پایانی؛ حکایت داشتن برنامه به تکرار واژه برنامه نیست، بلکه به تأثیر مثبت برنامه در زندگی مردم مربوط است. فرض کنیم چهره‌های اصلی دولت در سخنرانی، مصاحبه، یادداشت و بازدید از استان‌ها درباره کنترل سیل نقدینگی و تورم بگویند و شاهدان نیز گفته‌های آنان را با جان‌ودل نوش کنند؛ اما همین مخاطبان وقتی برای خرید به اولین سوپر مارکت، فروشگاه لوازم‌خانگی، قطعات یدکی، پوشاک، لوازم بهداشتی و آرایشی، داروخانه، تمدید قرارداد خانه و مغازه و... سر می‌زنند و مانند ماه گذشته شاهد رشد قیمت‌ها هستند، نه‌تنها واژه برنامه را به دیوار خواهند کوبید، بلکه سایر اقدامات دولت در بخش‌های دیگر را هرچند کوچک و کم‌اثر منکر می‌شوند.