محیط طباطبایی؛ یک‌عمر ایران‌دوستی و فعالیت فرهنگی

‌سید محمد محیط طباطبایی در ۲۶خرداد در زواره متولد شد. طی سال‌های ۱۲۸۷- ۱۲۹۴ در مکتبخانه حاج حسن در زواره تحصیل کرد. بین سال‌های ۱۲۹۷- ۱۲۶۸در مدرسه لطفعلی‌خان ترشیزی در همان شهر به تحصیل اشتغال داشت. در سال‌های ۱۲۹۹-۱۳۰۰ در مدرسه کاسه گران تحصیلاتش را ادامه داد. در سال ۱۳۰۱ به زواره بازگشت و در مدرسه ابتدایی سادات به تدریس پرداخت و سال بعد برای ادامه تحصیل در دارالفنون به تهران رفت و سپس به مدرسه حقوق وارد شد.در سال ۱۳۰۵ به خدمت وزارت معارف درآمده برای تدریس و ریاست به دبیرستانی در خوزستان بدان صوب رفت و در سال ۱۳۰۹ به تهران بازگشته و تا سال ۱۳۲۰ش به ترتیب در مدرسه دارالفنون، دانشکده افسری و دانشسرای مقدماتی در رشته تاریخ و جغرافیا به تدریس پرداخت. در سال ۱۳۱۳ به عضویت کنگره هزاره فردوسی پذیرفته شد و در سال ۱۳۱۵ به ریاست مدرسه‌های شرف و معرفت رسید و در سال ۱۳۱۷ش مدیر مجله آموزش‌وپرورش شد. در سال ۱۳۲۰ در هنرستان عالی موسیقی تدریس کرده و هم‌زمان سرپرستی مجله موسیقی را نیز عهده‌دار بود.در سال ۱۳۲۱ مجله محیط را تأسیس کرد و طی سال‌های ۱۳۲۱-۱۳۲۸ در دبیرستان‌های مختلف تدریس کرده و نیز بازرس فنی وزارت فرهنگ شد.در سال ۱۳۲۶ بار دیگر به انتشار مجله محیط پرداخت که چند سالی بود به تعطیلی گراییده بود. طی سال‌های ۱۳۲۸-۱۳۳۰ش رایزن فرهنگی ایران در دهلی‌نو بود و تا سال ۱۳۳۴ همین مهم را در کشورهای عراق، سوریه و لبنان بر عهده داشت.در سال ۱۳۵۵ دانشگاه ملی ایران درجه دکترای افتخاری به او اعطا کرد و در سال ۱۳۵۷هم انجمن آثار ملی جایزه «مجموع تحقیقات و خدمات و آثار یک محقق در طول عمر» را به او تقدیم کرد.محیط طباطبایی کتب و مقالات پرشماری را از خود به یادگار نهاد. از مهم‌ترین کتب ایشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: «سید جمال‌الدین اسدآبادی و بیداری مشرق زمین، تهران، هنر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۱»؛ «مجموعه آثار میرزا ملکم خان، تهران، علمی، ۱۳۲۷»؛«تطور حکومت در ایران بعد از اسلام، تهران، بعثت، ۱۳۶۷»؛ «دادگستری در ایران از انقراض ساسانی تا ابتدای مشروطیت، بی‌جا، بی‌نا، ۱۳۴۷» و «تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران، تهران، بعثت، ۱۳۶۶».استاد محیط طباطبایی پس از عمری تلاش علمی و فرهنگی پربار نهایتاً در ۲۷مرداد ۱۳۷۱ بدرود حیات گفت.