هشدار درباره تغییرات بی‌رویه در تقسیمات کشوری

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس با هشدار جدی در خصوص تغییرات بی‌رویه در نظام تقسیمات کشوری، گفت: ابعاد منفی تبدیل بیش‌ازحد کشور به واحدهای سیاسی کوچک، مسئله‏ای است که نمی‏توان به‌سادگی از آن گذشت. به گزارش ایسنا، بابک نگاهداری با اشاره به عملکرد دولت دوازدهم، در خصوص پیامدهای تبدیل بی‌رویه کشور به واحدهای کوچک سیاسی و بی‌ثباتی در تقسیمات کشوری هشدار داد. وی با ارائه آماری در خصوص عملکرد دولت دوازدهم در زمینه ایجاد واحدهای سیاسی جدید، بیان داشت: طی بازه زمانی شهریور ۱۳۹۶ تا مرداد ۱۴۰۰، در مجموع ۱۷۹ شهر با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیات وزیران ایجادشده است. در واقع طی این بازه زمانی، تقریباً هر ۸روز یک شهر ایجادشده است. از میان ۱۷۹ شهر ایجادشده، ۱۷۷شهر دارای جمعیتی کمتر از ۱۰.۰۰۰نفر، بوده‌اند و شاهد به وجود آمدن ۷ شهر با جمعیتی کمتر از ۵۰۰نفر بوده‌ایم. ۹۵شهر جمعیتی کمتر از ۳۵۰۰نفر داشته‌اند. شش شهر در حالی ایجاد شده‌اند که جمعیت آن‌ها کمتر از ۳۵۰۰نفر بوده و درعین‌حال مرکز بخش نیز نبوده‏ و به عبارت دقیق‌تر واجد شرایط مقرر در قانون برای تبدیل به شهر نبوده‌اند. ۸۹شهر به دلیل اینکه مرکز بخش بوده‌اند، به‌عنوان شهر شناخته شده‌اند. درمجموع بقیه نقاطی که جمعیتی بین ۳۵۰۰ تا ۱۰.۰۰۰نفر جمعیت داشته‌اند (۸۲مورد)، علی‌القاعده باید «واجد شرایط» مندرج در ماده (۴) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری – به‌استثنای حدنصاب جمعیت ۱۰.۰۰۰نفر - برای تبدیل شهر بوده باشند. نگاهی اجمالی به ۸۲شهر ایجادشده حاکی از این است که شهرهای مذکور در اغلب موارد واجد چنین شرایطی نیستند. رییس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه ضروری است الحاقات انجام‌شده به قانون تقسیمات در سال ۱۳۸۹ از این قانون حذف شود، گفت: در همین بازه زمانی، در مجموع ۱۳۰ دهستان ایجاد شده است که ۵۵دهستان، یعنی ۴/۴۲درصد کل دهستان‌های ایجاد شده، مغایر شرایط مندرج در قانون ایجادشده‌اند. نکته مهم اینکه در دولت دوازدهم ۹۹ بخش ایجاد شده است که ۲۶بخش (۳/۲۶درصد)، دارای جمعیتی کمتر از ۱۰.۰۰۰نفر بوده‌اند و درواقع ‏باید از طریق ارائه لایحه به مجلس شورای اسلامی ایجاد می‌شدند. وی ادامه داد: همچنین از مجموع ۴۰شهرستان ایجاد شده، ۶شهرستان (۱۵درصد کل شهرستان‏های ایجاد شده)، واجد شرایط مقرر در قانون نبوده و به‌عنوان موارد استثنایی ‏باید از طریق پیشنهاد لایحه به مجلس شورای اسلامی ایجاد می‌شدند. نگاهداری تصریح کرد: ابعاد منفی تبدیل بیش‌ازحد کشور به واحدهای سیاسی کوچک، مسئله‌ای است که نمی‌توان به‌سادگی از آن گذشت. وی در خصوص روند تبدیل بی‌رویه روستا به شهر عنوان کرد: نواحی روستایی کارکردهای مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی دارند. به‌ویژه نواحی روستایی به دلیل وجود عرصه‌های کشاورزی و منابع طبیعی، کانون و پایگاه اصلی تولید مواد غذایی کشور هستند. لذا تأمین امنیت غذایی جامعه و به‌طورکلی‏ تر حفظ استقلال سیاسی – اقتصادی کشور وابسته به تداوم و تقویت کارکرد تولیدی نواحی روستایی است. تبدیل بی‌رویه روستاهای کوچک به شهر، نتیجه‌ای جز تغییر کاربری اراضی کشاورزی و آسیب به بخش کشاورزی کشور، به‌هم خوردن تعادل زیست‌محیطی، عدم توازن جمعیت روستایی-شهری در کشور، ایجاد بار مالی برای دولت، مغفول واقع‌شدن توسعه روستاهای کشور و در نهایت ایجاد شهرهای ناکارآمد نداشته است.