لزوم تشدید پروتکل‌‌ها در ماه محرم

محمدرضا محبوب فر- بالاترین هشدار سازمان جهانی بهداشت درباره بیماری‌های عفونی و پیدایش سویه‌های جدید کرونا به‌عنوان بیماری قرن حاکی از اعلام وضعیت اضطراری بهداشت در سطح جهانی است. از جمله کشورهای پرخطر کرونا که هم‌اینک از سیل و طغیان رودخانه‌ها گرفته تا جیره‌بندی آب و تنش آبی و سوءتغذیه و گرسنگی، گریبان آن را گرفته است، ایران است. کرونا دارد می‌تازد و هر فرد مبتلا به‌طور متوسط 18فرد را می‌تواند مبتلا کند. تعداد تست‌های کرونا در روزهای اخیر به طرز محسوس و چشمگیری کاهش یافته و ناچیز است. اغلب افراد تست نمی‌دهند و آمارهای حقیقی بسیار فراتر از اعداد و ارقام موجود است. آمارهای مرگ‌ومیر باز هم بیشتر می‌شود و پیش‌بینی‌شده است سه هفته دیگر تعداد مرگ‌ها بیشتر خود را نشان می‌دهد. گفتنی است؛ این تعداد، مرگ موارد با تست کرونای مثبت و نه تعداد مرگ واقعی است. در کمتر از یک ماه، تعداد شهرهای با وضعیت قرمز کرونا از صفر به ۱۲۰ رسیده است و تنها نتیجه جلسات ستاد دولتی کرونا در طول همه‌گیری موج دوم بیماری و پیک هفتم کرونا تأکید بر استفاده از ماسک در هواپیما، قطار، مترو، اتوبوس و همچنین مکان‌های زیارتی و هیات‌های مذهبی و تزریق نوبت یادآور واکسن بوده است. تصمیمات و مصوبات ستاد مقابله با کرونا تا کنون در دوران همه‌گیری کرونا تنها در حد توصیه و پیشنهاد بوده و هیچ‌گونه ضمانت اجرایی با اینکه رییس جمهور رییس ستاد است و وزیر کشور و دیگر اعضای هیئت دولت در جلسات حضور پیدا می‌کنند نداشته است. 
امروز مصادف با دوم محرم‌الحرام است و عزاداری‌های حسینی در سراسر کشور به‌صورت هیات ها و دسته‌های مذهبی از روز گذشته در حال برگزاری است. دستورالعمل‌های بهداشتی ستاد کرونا ویژه ماه محرم مانند سال‌های قبل در دوران کرونا ابلاغ‌شده و سخنگوی ستاد کرونا به تشریح تمهیدات بهداشتی در ماه محرم و برگزاری مراسم عزاداری در کشور پرداخته است. به گفته عباس شیراوژن، پروتکل‌های بهداشتی ایام محرم، شامل تصمیماتی هستند که برای مناسبت‌های قبلی گرفته‌شده و همان روند تداوم پیدا خواهد کرد. او می‌افزاید: یکی از موارد درباره ظرفیت اماکن و برنامه‌هایی است که در ماه محرم برگزار می‌شود. اگر این برنامه‌ها در فضای باز باشد، مشکلی از نظر ظرفیت ندارد. درعین‌حال توصیه می‌شود مراسم‌ها در فضای باز برگزار شوند تا هوا به‌راحتی در گردش باشد. شیراوژن با بیان اینکه رنگ‌بندی شهرها در ظرفیت برگزاری مراسم‌ها اثرگذار است، ادامه می‌دهد: «در شهرهای قرمز ۳۰درصد از فضا برای برگزاری مراسم استفاده می‌شود. این میزان در مناطق نارنجی ۴۰درصد است و در شهرهای زردرنگ هم مراسم با ۷۰با درصد ظرفیت می‌تواند، برگزار شود. در شهرهای آبی نیز محدودیتی وجود ندارد.» وی ضمن تکذیب ممنوعیت برگزاری مراسم محرم در مکان‌های مسقف، می‌گوید: «اگر مراسم در یک مکان مسقف برگزار شود، حتماً باید تهویه مناسب داشته باشد، فاصله‌گذاری رعایت شود و استفاده از ماسک نیز ضروری است. همچنین مردم باید دوز یادآور را تزریق کنند تا سطح ایمنی جامعه افزایش یابد.» و اما تکذیبیه این مقام دولتی ستاد کرونا در خصوص لغو برگزاری مراسم‌های عزاداری در مکان‌های مسقف و اصرار بر برگزاری مراسم محرم «حتی در فضای بسته» با وجود پنج‌رقمی شدن موارد جدید ابتلا و افزایش بستری‌ها و رشد مرگ‌ومیرها در حالی است که بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت و درمان در آستانه ورود به ماه محرم گفته بود «کرونا مسئله شخصی نیست و مراسم‌ ماه محرم در محیط باز برگزار می‌شود.» همچنین از مراکز استان‌ها خبر می‌رسد که استانداران و از جمله محسن منصوری، استاندار تهران با وجود افزایش بیماران روزانه کرونا در کشور به بیش از ۱۱هزار نفر، تأکید داشته‌اند که شرایط کرونایی در استان تهران و دیگر استان‌ها بحرانی نیست و برای برگزاری مراسم محرم محدودیتی وجود ندارد و آن‌ها خود را مکلف می‌دانند همه شرایط و لوازم را برای برگزاری باعظمت مراسم ماه محرم مهیا کنند. هم‌زمان احمد وحیدی، وزیر کشور هم اعلام کرده است که در ماه محرم «برگزاری هیات ‌ها در فضای بسته مشکلی ندارد، اما باید فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت شود و عزاداران از ماسک استفاده کنند.» و حسین قاسمی، دبیر کمیته اجتماعی ستاد کرونا نیز درحالی‌که از افزایش چهار برابری موارد ابتلا و بستری کرونا خبر داده، گفته برای برگزاری عزاداری‌ها در محرم محدودیتی اعمال نمی‌شود! این اظهارات در حالی است که به استناد قول بسیاری از روحانیت و علمای دین، حفظ جان و سلامت انسان‌ها در تمامی مناسبت‌ها اعم از مذهبی و غیرمذهبی واجب است و هر گونه عملی که باعث بیماری و درد و رنج و تلفات انسانی گردد یک فعل حرام و غیرشرعی تلقی می‌شود. باید اذعان نمود که برای یک عفونت ویروسی هوابرد که به‌طور نمونه، کرونای فعلی 18برابر سریع‌تر است و ویروس می‌تواند در بین عابران پیاده و رهگذران منتقل گردد، نمی‌توان اجازه داد که در برنامه‌های مناسبتی که اتفاقاً شور و احساس افراد حاضر به حدی است که اصلاً نمی‌توان تضمینی برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی و حسن نظارت بر آن‌ها تصور کرد، ویروس در چرخش و گردش باشد. اینکه عنوان‌شده است در محیط بسته چنانچه تهویه مناسب باشد می‌توان از انتشار ویروس جلوگیری کرد و همچنین استفاده از ماسک در شرایطی که تجمع زیادی وجود دارد می‌تواند جلوی انتشار بیماری را بگیرد، حداقل در برنامه‌های مناسبتی با شرایط احساسی ویژه، نادرست است و عملاً هیچ کاری برای جلوگیری از گسترش بیماری نمی‌توان به عمل آورد. چه‌بسا تجربه نیز ثابت کرده است که در مراسمات محرم و رمضان سال ۹۹ و ۱۴۰۰ موج‌های کرونا و مرگ‌ومیر مردم شدت گرفت و امسال هم این اتفاق در حال رخ دادن است. 
آقای عین‌اللهی بارها عنوان کرده که کرونا مسئله اجتماعی و عمومی است. وزیر بهداشت و درمان با تأکید بر اینکه مردم به دلیل حضور در جامعه باید کرونا را جدی بگیرند، گفته باید مردم اقدام به تزریق واکسن کرده و مراسمات عزاداری محرم در محیط باز برگزار شود تا از انتشار ویروس جلوگیری شود.

متأسفانه به هیچ‌یک از الزامات کرونایی این مقام و متولی سلامت کشور نه‌تنها در بین مردم بلکه در بین خود مسئولین توجهی نمی‌شود. مردم دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند و میزان استفاده از ماسک عملاً به زیر 20درصد رسیده است و فاصله‌گذاری و تهویه نیز رعایت نمی‌شود. آمار واکسیناسیون هم از تزریق روزانه بین 800 تا یک‌میلیون و 200هزار برای تزریق دوز اول و دوم به رقم 100هزار برای دوز سوم و چهارم کاهش یافته است و گزارش می‌شود که تنها یک تا دو درصد از افراد واجد شرایط دریافت دوز یادآور کرونا تاکنون به مراکز واکسیناسیون مراجعه کرده‌اند. مشخص نیست وقتی تمام جلسات و همایش‌ها در فضای بسته و بدون تهویه و در برخی موارد بدون استفاده از ماسک جریان دارد، چرا باید مصوبات ستاد کرونا در مکان‌های سربسته حین اجرای عزاداری‌های محرم ضمانت اجرایی داشته باشد. باوجودآنکه دستورالعمل مدیریت بهداشت محیط ایام عزاداری محرم و صفر سال 1401 از سوی مرکز سلامت و محیط کار وزارت بهداشت و درمان به دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ‌شده است، معلوم نیست چرا با وجود اصرار بر برگزاری مراسم در اماکن و فضاهای باز با رعایت فاصله‌گذاری و تجمعات حداقلی، هنوز عده‌ای بر حضور عزاداران در مکان‌های سربسته تأکید می‌کنند؟ نباید فراموش کرد که محدودیت‌های سخت و سنگین کرونایی در کشورهای مختلف همچنان ادامه دارد. اوج‌گیری مجدد کرونا در کشور ایران هم اتفاق افتاده است و کرونا از گور برخاسته است و با افزایش ۱۴برابری مبتلایان کرونا در تیرماه، افزایش تعداد کودکان و سالمندان مبتلابه کرونا در بیمارستان‌ها نگران‌کننده است.