«استوری برد»؛ حلقه مفقوده سینمای ایران

محسن افلاکی - خانم «نیره حسن‌پور»، نقاش و تصویرگر، دارای مدرک کارشناسی ارشد هنر از دانشگاه هنرومعماری تهران بوده و بیش از بیست سال است که در این حرفه فعال هستند.
در 9سال گذشته در 19نمایشگاه حضور داشته و طی چهار سال خیر نیز به‌عنوان تصویرگر کتاب، طراح استوری برد (فیلم‌نامه مصور) و همچنین گردآورنده و برگزارکننده نمایشگاه‌های حرفه‌ای در زمینه هنرهای تجسمی فعالیت دارند.
در یکی از گالری‌های تهران با او به گپ و گفتی کوتاه نشستیم.
او درباره نحوه آشنایی خود با این فعالیت هنری اظهار داشت: «از همان دوران دانشجویی با مبحث استوری برد که فصل مشترک بین رشته تصویرسازی و فیلم‌سازی است آشنا شدم و سعی کردم به‌صورت حرفه‌ای آن را بیاموزم وانجام دهم که نتیجه‌اش ارائه یک پایان‌نامه موفق در زمینه طراحی استوری برد بود.»
حسن‌پور ادامه داد: «بعد از اتمام تحصیلات دانشگاهی به‌عنوان طراح استوری برد در پیش‌تولید چندین فیلم کوتاه و بلند سینمایی و تبلیغات تلویزیونی و پویانمایی با کارگردان‌های جوان همکاری داشتم و حاصل کار و تجربه‌ام در کتابی بنام «چگونگی طراحی استوری برد در شناخت بصری فیلم‌نامه» بود که توسط نشر ارشدان چاپ گردید.»
خانم حسن‌پور این حرفه را شیوه مهمی دانست که با آن می‌توان فیلم را یک‌بار روی کاغذ با تصویر ساخت و حتی زوایای دوربین را نیز مشخص کرد.
او می‌گوید: «که این امر بهترین روش برنامه‌ریزی جهت پیش‌تولید یک فیلم‌نامه است که نه‌تنها مانع خلاقیت و بداهه سازی نمی‌گردد بلکه می‌تواند ریسک تولید فیلم و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.»
نیزه حسن‌پور این روش را حلقه مفقوده صنعت سینمای ایران می‌داند و می‌گوید: «عدم شناخت این حرفه و مزایای کاربردی آن در صنعت سینمای ایران بسیار مشهود است. کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگان هنوز در مراحل ساخت فیلم ضرورت استفاده از استوری برد را اولویت کاری خود نمی‌دانند و همچنان به‌صورت سنتی و قدیمی درصحنه، میزانسن، نور، زاویه و حرکت دوربین و کادر را تعیین می‌کنند که مستلزم صرف وقت و هزینه بسیاری می‌شود.حتی در مرحله تدوین به علت نداشتن نقشه مشخص از صحنه‌های فیلم به گزارش‌های منشی صحنه اکتفا می‌شود.»
وی در ادامه می‌گوید: «پروسه استوری برد به این شکل که امروزه دیده می‌شود در ابتدای دهه ۱۹۳۰ در استودیوی والت دیزنی گسترش یافت. بسیاری از کارگردانان پیشگام سینما در دنیا ازجمله دیوید گریفیث، چارلزچاپلین، باسترکیتن، در پروژه‌هایشان تاریخ فیلم‌برداری، طراحی صحنه، حرکات بازیگران و محل دوربین را ترسیم و فیلم بر اساس استوری برد و مطابق آن به‌پیش می‌رفت. 
کارگردان‌هایی همچون کوکتو، بوروژیک، عباس کیارستمی و رنوار پیش ازاینکه فیلم‌ساز باشند نقاش و طراح بوده‌اند و این‌گونه فیلم‌سازان از تجربه تصویری خوبی برخوردار بوده و هستند که این تجربه در هنر پیچیده سینما بسیار ارزشمند است. بسیاری از کارگردان‌های بزرگ سینما مانند ژان رنوار، ساتیا جیترای، اکیرا کوروساوا، آندره تارکوفسکی از طراحی استوری برد در ساخت فیلم‌هایشان استفاده کرده‌اند.»
حسن‌پور درباره استفاده از این شیوه در سینمای جهام می‌گوید: «اصولاً در فیلم‌هایی که خاص، پرهزینه، فاخر و دارای تعدد لوکیشن و محل دوربین باشد از استوری برد بیشتر استفاده می‌شود تا در همه زمینه‌ها صرفه‌جویی شده و فیلم‌نامه یک‌بار بر روی مانیتور و یا کاغذ مرور شود.»